Kolki siarod biełarusaŭ śviadomych, a kolki rusifikavanych? Vyniki novaha daśledavańnia

Daśledavańnie rabili niezaležnyja sacyjołahi — Filip Bikanaŭ i Kanstancin Nieściarovič pry padtrymcy fonda Frydrycha Ebierta. Anłajn-apytańnie pravodzili ŭ dva etapy 2-5 listapada 2023 hoda. Vybarka skłała 1205 respandentaŭ, jakija pradstaŭlajuć nasielnictva biełaruskich haradoŭ pamieram nie mienšym za 20 tysiač čałaviek.

Filip Bikanaŭ papiaredžvaje: «My bačym upłyŭ faktaru strachu [na vyniki daśledavańnia], jon skažaje našy vyniki. Ale jość razumieńnie, što my nie pieršy hod heta robim i ŭ papiarednich daśledavańniach jon taksama byŭ prysutny. Tłumačyć dynamiku tolki im nie vypadaje, jana źviazanaja i ź inšymi pryčynami».

Kab daśledavać nacyjanalnuju identyčnaść, respandentam prapanoŭvali nabor vykazvańniaŭ, ź jakimi jany mahli pahadzicca ci nie. Hetyja vykazvańni zhrupavali ŭ čatyry kampanienty identyčnaści:

• rasijska-saviecki (było b dobra, kali b Biełaruś narešcie abjadnałasia z Rasijaj);

• biełaruski (mnie chaciełasia b, kab biełaruskaj movy i biełaruščyny było bolš u našym žyćci);

• nacyjanalna-indyfierentny (adsutnaść cikavaści da nacyjanalnaha);

• kasmapalityčny (prychilnaść da hłabalnaj identyčnaści i šmatkulturnaści).

Daśledčyki dzielać usich biełarusaŭ na piać siehmientaŭ:

• śviadomyja (13%) — biełaruski i kasmapalityčny siehmient;
• tyja, što farmirujucca (19%) — pamiž śviadomymi i savieckimi;
• savieckija (37%) — rasijska-saviecki siehmient;
• pamiarkoŭnyja (27%) — nacyjanalna-indyfierentny;
• rusifikavanyja (4%) — nie ličać siabie biełarusami.

Pry hetym daśledčyki pryznajuć, što bolšaść biełarusaŭ cikaviacca nacyjanalnaj tematykaj. A typovaha biełarusa ŭjaŭlajuć jak pracavitaha, haścinnaha i dobraha čałavieka. Jość i simvały, jakija abjadnoŭvajuć usich biełarusaŭ: top-5 stanoŭčych — zubr, draniki, Biełaviežskaja pušča, busieł i bulba.

Amal usie respandenty hanaracca tym, što jany biełarusy. Asabliva heta datyčyć savieckich, bo jany bolš zhodnyja ź ciapierašnim kursam kiraŭnictva krainy. Biełarusy — inkluziŭnaja nacyja i hatovyja pryznavać biełarusami ludziej u zaležnaści ad taho, jak jany staviacca da biełaruščyny, a nie ŭ zaležnaści ad miesca naradžeńnia i źniešnaści.

Ekśpierty adznačajuć peŭny rost davieru dziaržaŭnym i padzieńnie davieru niedziaržaŭnym instytutam: u 2022-m pieršaj katehoryi (chacia b adnamu z hetych instytutaŭ) daviarali 75% apytanych, a druhoj — 71%, ale sioleta ličby skłali adpaviedna 87% i 54%. 

Rost davieru da dziaržaŭnych hrup sacyjołahi tłumačać antyvajennym kansensusam — biełarusy chočuć, kab biełaruskaje vojska było jak maha dalej ad vajny, i režym zadavalniaje ich žadańnie. Taksama ŭ krainie, na dumku analitykaŭ, trochi raście ekanomika i realnyja zarobki, adnačasova biełarusy źmienšyli svaje čakańni adnosna stanu žyćcia.

Što da źnižeńnia davieru da niedziaržaŭnych hrup, sacyjołahi tłumačać heta začystkaj miedyjaprastory, z-za jakoj adbyvajecca razryŭ demakratyčnych sił z aŭdytoryjaj, a taksama adjezdam prademakratyčna nastrojenych biełarusaŭ i faktaram strachu.

U biełarusaŭ niama adzinaj pazicyi pa źniešniepalityčnym viektary.

Prarasijskija pohlady padzialaje trochi bolš za tracinu biełarusaŭ, prykładna stolki ž vybirajuć niejtralitet. Taki vysoki pracent niejtralitetu, na dumku ekśpiertaŭ, śviedčyć pra značnuju biezuvažlivaść da hetych tem, dyj navat biełarusy z prarasijskimi pohladami vystupajuć za dystancyju z Rasijaj. Miejnstrymam u hramadskim mierkavańni biełarusaŭ daśledčyki nazyvajuć zapyt na zbližeńnie Biełarusi i Ukrainy.

• 11
• 0
• 11
• 22
• 6
• 54
• 10
• 0