20 hadoŭ tamu była žorstka zabitaja žurnalistka Vieranika Čarkasava. Złačynstva nie raskrytaje da hetaha času
Sioleta ŭ studzieni žurnalistka «Salidarnaści» Vieranika Čarkasava mahła b adznačyć 65-hodździe. Ale hetaha nie zdarycca, pišuć jaje kalehi.
Kazała Jakuboviču: «Nie spracujemsia»
Vieranika vyrasła ŭ siamji žurnalistaŭ, jaje maci šmat hadoŭ pracavała ŭ haziecie «Hołas Radzimy» dla biełarusaŭ zamiežža, taksama publikavałasia ŭ vydańniach ab litaratury i kultury, baćka taksama byŭ žurnalistam. Nahladzieŭšysia, jak baćki pa vychodnych «pišuć u numar», jana śćviardžała, što sama dakładna nie vybiera žurnalistyku.
I — usio ž vybrała, paśla žurfaku pracavała ŭ moładzievaj redakcyi biełaruskaha telebačańnia, paśla zdabyćcia Biełarusijaj niezaležnaści — u hazietach «Hołas Radzimy», «Imia», «BDH», «Svaboda», «Biełaruskaja hazieta», potym u «Salidarnaści».
Chacia jaje narysy — pra ludziej, pra historyju rodnaha horada i krainy, pra kulturu — pryciahvali ŭvahu i dziaržaŭnych ŚMI, i tahačasny redaktar »Sovietskoj Biełoruśsii» Pavieł Jakubovič šmat razoŭ klikaŭ žurnalistku da siabie. «Zaprašaŭ, ale jana kazała: nie spracujemsia», — uspaminała mama žurnalistki Dyjana Cimafiejeŭna.
Dzień, jaki źmianiŭ usio
20 kastryčnika 2004 hoda. Kalehi telefanavali Vieranicy, ale jaje telefon nie adkazvaŭ, i ŭstryvožanyja rodnyja — syn Anton Filimonaŭ i ajčym Uładzimir Mialeška — pajechali da jaje dadomu.
Jany i znajšli žurnalistku pa-źviersku zabitaj va ŭłasnaj kvatery: 43 nažavyja ranieńni, telefonny natatnik sa śladami kryvi i pry hetym nie kranutyja rečy, nijakaj biesparadku…
Hibiel žurnalistki niezaležnaha miedyja Vieraniki Čarkasavaj adbyłasia ŭsiaho praź niekalki dzion paśla refierendumu, jaki dazvoliŭ Łukašenku pieraabiracca ŭ prezidenty lubuju kolkaść razoŭ, padziei ŭ Biełarusi znachodzilisia ŭ fokusie ŭvahi suśvietnaj presy — i, vidać, mienavita hety rezanans nie dazvoliŭ «zamiać» spravu zusim.
Kiraŭnik publična zapatrabavaŭ raskryć zabojstva za 5 dzion, ale rasśledavańnie zaciahnułasia na hady. Čamu?
Śledstva z sucelnymi nieviadomymi
Śledčyja zajavili, što razhladali bolš za 10 viersij zabojstva — ale adpracoŭvali, miarkujučy pa dziejańniach siłavikoŭ, tolki adnu, bytavuju. Usiaho praź niekalki tydniaŭ syn i ajčym Vieraniki Čarkasavaj byli pierakvalifikavanyja sa śviedkaŭ u abvinavačanyja.
Padazreńni ź ich źniali tolki viasnoj 2005 hoda, ale niepaŭnaletniaha Antona Filimonava siłaviki praciahvali pieraśledavać.
Rodnyja cudam nie dazvolili pavieźci jaho dla praviadzieńnia «śpiecyjalnaj psichałahičnaj ekśpiertyzy» ŭ Navinki, paźniej Antona zatrymali pa abvinavačańni ŭ «vyrabie padroblenych hrošaj», i ŭ SIZA nieviadomyja cisnuli na jaho, prapanujučy napisać pryznańnie ŭ zabojstvie maci.
Sud u vyniku pryhavaryŭ Antona Filimonava da 2,5 hadoŭ pazbaŭleńnia voli z adterminoŭkaj z-za ŭzrostu. Padletak byŭ vymušany źjechać ź Biełarusi.
Praz hod prakuratura Minska praciahnuła termin papiaredniaha rasśledavańnia, a ŭžo ŭ kancy śniežnia 2005-ha jaho «spynili ŭ suviazi ź niavyśviatleńniem asoby, jakaja padlahaje pryciahnieńniu da adkaznaści ŭ jakaści abvinavačanaha». Spravu niekalki razoŭ adnaŭlali i znoŭ prypyniali.
Na dumku ekśpiertaŭ, śledstva ŭchapiłasia za «zručnuju» viersiju bytavoj trahiedyi, choć mnohija detali kazali pra advarotnaje, i zabojstva, vierahodna, mahło być ździejśniena prafiesijnym kileram i zamaskiravana pad bytavoje. Što mahło adbycca, kali Vieranika Čarkasava ŭ apošnija hady pisała ŭ asnoŭnym ab ludziach i ich losach?
Kalehi vykazvali viersiju, što žurnalistka vypadkova mahła być pahružanaja ŭ temu prodažu zbroi Iraku i datyčnaści da hetaha «Infabanku». Jašče adna zdahadka — žurnalistka mahła stać achviaraj vajny pamiž dvuma kłanavymi hrupoŭkami za ŭstalavańnie kantrolu nad homielskim zavodam pa vytvorčaści vinaŭ. Adnak hetyja viersii śledstva surjozna nie razhladała, i sprava ab zabojstvie pastupova zahłuchła.
Čyrvonym pa biełym
Praz hod paśla zabojstva Vieraniki Čarkasavaj upieršyniu vyjšaŭ zbornik «Čyrvonym pa biełym», kudy ŭvajšli lepšyja publikacyi z 1992 pa 2004 hod, nadrukavanyja ŭ biełaruskich i rasijskich vydańniach. Knihu na vałanciorskich pačatkach padrychtavali i vypuścili ŭ pamiać ab joj kalehi.
U krasaviku 2006-ha źjaviŭsia sajt, pryśviečany spravie zabojstva biełaruskaj žurnalistki — na staroncy sabrana infarmacyja ab chodzie rasśledavańnia, zajavy biełaruskich i mižnarodnych arhanizacyj pa hetaj spravie, publikacyi ŭ zamiežnych miedyja. Sajt isnuje i siońnia, nijakaj novaj infarmacyi ad «kampietentnych orhanaŭ» pa spravie ab zabojstvie Vieraniki Čarkasavaj niama.
U 2009-m Biełaruskaja asacyjacyja žurnalistaŭ zasnavała tvorčy konkurs imia Vieraniki Čarkasavaj.
Jašče praź piać hadoŭ telepublicyst Leanid Mindlin pradstaviŭ dakumientalny film, pryśviečany viersijam zabojstva žurnalistki, a na viečary jaje pamiaci dla blizkich i kalehaŭ dali kancert lehiendy biełaruskaha roku i hieroi publikacyj Vieraniki — Alaksandr Pamidoraŭ, Alaksandr Kulinkovič, Leanid Volski.
Pamiać nie zabić
— Praz hady bol nie staŭ mienšy, — pryznavałasia «Salidarnaści» mama Vieranika, Dyjana Cimafiejeŭna. — Majo žyćcio pierakrucili. Usiaho pazbavili: i dočki, i ŭnuka…
Pry hetym rehularna supracoŭniki tak zvanych pravaachoŭnych orhanaŭ u cyvilnym nanosili «vizity niavietlivaści» baćkam Vieraniki, zapałochvajučy pažyłych ludziej pieratrusam i vyšukam ich unuka.
Vierahodna, ništo ich nie spyniła b i sioleta — voś tolki ździekavacca adsutnaściu navin i raspytvać, dzie znachodzicca syn Vieraniki, jaki źjechaŭ z krainy, bolš niama kaho.
Dyjany Cimafiejeŭny nie stała letam 2024 hoda — jana pamierła ŭ Minsku, nie dažyŭšy da 90 hadoŭ i tak i nie dačakaŭšysia, kab byli nazvanyja, a tym bolš pakaranyja zakazčyki i vykanaŭcy zabojstva jaje dački. Ajčym, žurnalist Uładzimir Mialeška, pajšoŭ z žyćcia piać hadoŭ tamu paśla doŭhaj baraćby z chvarobaj.
Mnohija kalehi — niezaležnyja žurnalisty, vymušanyja pakinuć krainu, fizična nie zmohuć patrapić 20 kastryčnika na mohiłki ŭ Kałodziščach, dzie pachavanaja Vieranika.
Zabojstva Vieraniki, kali jano budzie raskrytaje, to vidavočna nie pry hetaj uładzie.
Kamientary
bo
nie mahu