Меркаванні

«Нехта скажа: залез пад плінтус. А я стараюся не загразнуць у багне». Шчырая гутарка са Змітром Вайцюшкевічам

Адзін з выбітных музыкаў сучаснай Беларусі Зміцер Вайцюшкевіч апошнім часам знік з навінных радараў. Каб даведацца, чым жыве творца, мы патэлефанавалі яму на «малую зямлю» ды распыталі пра крыніцы натхнення ў 2022-м, запыты аўдыторыі ды рэцэпты таго, як не з'ехаць з глузду ў нашай рэчаіснасці.

Зміцер Вайцюшкевіч: «Айчынныя музыкі ў спісах «Форбс» ніколі не значыліся»

«Наша Ніва»: Чым цяпер напоўненае жыццё Змітра Вайцюшкевіча?

Зміцер Вайцюшкевіч: Я на Нёмане, займаюся садам, гаспадаркай. Слухаю птушак, бо доўгі перыяд займаўся выключна сваімі канцэртамі ды сталічным жыццём. Як вынік, у красавіку прыязджаў вельмі рэдка. А гэта ж самы годны час, каб сведчыць, як ажывае прырода па вясне ды расквечваецца гукамі наваколле.

Да таго ж творчыя практыкаванні ўзяў за звычку — кожны дзень фартэпіяна, гітара. Праз клавішы аддаляю Альцгеймер, бо вымушаю працаваць адразу абодва мазгавыя паўшар'і. Спадзяваюся, праз колькі гадоў збацаць рок-н-рол альбо бугі-вугі кагосьці з вядомых амерыканскіх музыкаў, што жылі гадоў 80 таму. Таму зранку як нос прачухаў, дык да фартэпіяна. Тое ж самае з гітарай.

Ну і шпацырую ад трох да пяці кіламетраў — тут гэта раблю з асаблівым задавальненнем.

«НН»: Нёман для вас пэўнае месца сілы?

ЗВ: Гэта ўжо моладзь сучасная карыстае такія выразы. Я б сказаў проста: адчуваю сябе тут вельмі камфортна, на сваім месцы. Бо адсюль родам.

А што да «энергій» усялякіх, «сіл»… Ну калі тое для прыгожага слова патрэбна, то хай сабе так будзе.

«НН»: Хто ці што вас натхняе апошнім часам? Мо параілі б нашым чытачам спосаб, каб захаваць раўнавагу на фоне падзей апошніх месяцаў.

ЗВ: У нататніку сабе пазначыў «кожны дзень — чытаць!», бо цяпер гэта праблема і для мяне, дый для ўсяго грамадства. Калі перастаеш самаадукацыяй займацца, мазгі ржавеюць. Таму, каб крышку ад падзей апошніх месяцаў адысці, лепей за ўсё звярнуцца да кніжак.

З тых, што сам разгортваў апошнім часам, згадаю «Хрысціну» — аповесць пра польскую ды англійскую шпіёнку Хрысціну Скарбек, што дзейнічала ў часы Другой сусветнай вайны. Гадоў 15 ужо чытаю больш-менш па-польску, аднак цяпер задумаў гэтую мову ўсур'ёз пракачаць. Таму вось з Вінцэнта Северскага пачаў, і ўступ ужо асіліў.

Да таго ж па вясне цікавіўся фінансавай адукацыяй ды інтэлектуальным выкарыстаннем грошай праз японскі тэкст «Бедны тата, багаты тата». Цікава было ставіць дыягназы будучыні, у тым ліку сваёй. Часткова для забавы, канечне, бо айчынныя музыкі ў спісах «Форбс» ніколі не значыліся. Але калі шчыра, то і разумных ідэй не супраць быў «пазычыць». Бо ў старасці не хацелася б думаць пра грошы

«НН»: А грошы для вас — сродак ці мэта?

ЗВ: Заўсёды казаў падчас інтэрв'ю: Вайцюшкевіч бедны і хворы нікому не будзе патрэбны, а заможны, здаровы, шчаслівы ды белазубы будзе патрэбны ўсім (смяецца).

Глядзі, мэта павінна быць у жыцці прыгожая, якая б прыносіла карысць людзям. У маім выпадку, беларускім. Але дамагчыся яе можна толькі праз наяўнасць грошай. Бо з іх дапамогай можна развівацца ды спяваць песні на вершы беларускіх паэтаў.

Гісторыя адносінаў з гэтымі творцамі — мой асабісты ўніверсітэт, з якога выпускаюся кожны дзень. У свае часы не атрымаў пэўнай адукацыі, літаратурнай ці паэтычнай, каб разумець іх. Ды і з мовай былі велізарныя праблемы — карыстаўся нейкай бярозаўскай трасянкай. Таму кожная постаць у айчыннай літаратуры для мяне быццам той курс у ВНУ.

Яго трэба прайсці старанна ды ўдумліва. Для гэтага, як і для любога навучання сёння, патрэбныя грошы.

Тым не менш, упэўнены: калі мэта ў жыцці чалавека прыгожая, важная, патрэбная, то грошы знойдуцца абавязкова.

«НН»: З улікам таго, што адбываецца навокал, чытачы не зразумеюць, калі абміну ўвагай тэму вайны ва Украіне. Як яна адбіваецца на вашым успрыманні свету?

ЗВ: Натуральна, балюча асэнсоўваць тое, што побач з табою гінуць людзі. Што адзін сусед нападае на другога суседа з бог дай якіх прычын — магчыма, гадоў 500 таму можна яшчэ неяк было б апраўдацца. Але ніякім чынам не ў сучасным свеце, у сучаснай гісторыі.

Аднак жыць трагедыямі 24/7 немагчыма — трэба некуды хавацца, нешта рабіць. Тым больш, што жыццё сярэднестатыстычнага беларуса цягам апошніх двух гадоў і так было перанасычанае жахамі. Таму я перажываю, аднак імкнуся дзейнічаць, а не кідацца з рэфлексіі ў рэфлексію: раблю пэўныя ўнёскі на карысць украінцаў сваімі канцэртамі ды і шэрагам іншых спосабаў — дзякаваць богу, іх цяпер хапае.

«НН»: Музычныя журналісты часта пішуць пра пэўныя «запыты аўдыторыі» ў дачыненні да творцы. Які запыт ёсць ва аўдыторыі Змітра Вайцюшкевіча сёння?

ЗВ: Ох, мне таксама цікава было б даведацца… Аднак не магу. Магчымасцей выступаў цяпер нямашака, акрамя ўрачыстасцяў кшталту вяселля, дзён нараджэння, юбілеяў і гэтак далей. А ўсе астатняе… Павольна пераходзім у сеціва альбо, як казалі ў савецкія часы, ладзім «заграничные концерты». Тады, праўда, не ўсе ездзілі, а толькі правераныя спецыяльнымі органамі выдатныя выкшталцоныя артысты.

Аднак не бядую, бо за апошнія два гады ў каштоўнасным плане змянілася бадай што ўсё. На пытанне «як маешся?», адказваю: жывы, і дзякуй богу… Ведаеце, дровы ёсць, печ на Нёмане патрэсквае, салавейкі спяваюць — чым не канцэрт ды радасць?!

«НН»: Дарэчы, пра выступы ці, дакладней, іх адсутнасць. Пра «чорныя спісы» ды прычыны для адмены імпрэз вы, падаецца, маглі б ужо напісаць цэлую кнігу…

ЗВ: Не думаю пра гэта сёння, шчыра кажу.

Найбольш балючыя сітуацыі перажыў гадоў 10-11 таму, бо яны тады ўспрымаліся як сапраўдныя асабістыя трагедыі. А цяпер, мяркую, куды складаней тым, хто яшчэ на пачатку 2020-га мог выступаць, а цяпер вымушаны з'ехаць з Беларусі альбо не можа на радзіме зарабіць сабе на хлеб.

Пра масла на той хлеб нават не кажу: айчынныя артысты ніколі не былі заможнымі. Рамантычнымі, так, былі, ёсць і будуць! Але вось каб багацце нейкае мець, то не…

Аднак нават у самых складаных умовах можна навучыцца працаваць. Ты ж не можаш не пець, калі хочацца, праўда? Ці ствараць музыку? Вось і я такі — сяджу цяпер ды пішу інструментальны альбом. А таксама музыку для серыяла, які яшчэ ніхто не зняў. Асвойваю прафесію, так бы мовіць, медыякампазітара: чалавека, які стварае гук для тэлебачання, кіно, тэатра. Замоваў няма. Але калі вы ўжо патэлілі, скарыстаюся магчымасцю ды дам рэкламу: калі каму патрэбная музыка для тэатра, то вось яна. Нядорага абсалютна — Вайцюшкевіч у вашым распараджэнні. Не таму, што есці няма чаго. А таму, што яшчэ два-тры гады — і стану дарагім ды шырока вядомым ва ўсім свеце кампазітарам для «Нэтфлікс» ды «Амазон» (смяецца)!

Важна жыць сёння — у Алеся Камоцкага ёсць вельмі класны верш з такім рэфрэнам. На фоне бамбёжак украінскіх, на фоне некралог-ленты Фэйсбука (адкрываеш зранку, а там гэты памёр, гэты памёр), на фоне сітуацыі ў краіне, калі нехта з'язджае ды шмат хто не можа вярнуцца, трэба вучыцца адчуваць сённяшні момант. І чапляць хоць крышачку радасці ў ім: той жа спеў салаўёў, промні сонца, добрае надвор'е пасля доўгай зімы…

«НН»: Кажуць, што мы жывём у гістарычную эпоху: кавід, вайна, сусветны перадзел… Не занадта шмат для адной генерацыі?

ЗВ: Сусвет паскорыўся, вельмі паскорыўся. І з-за гэтай хуткасці невядома цяпер, што ўвогуле мае сэнс — творчасць, самаацэнка, багацце. Вось мы пачыналі размову з тэмы грошай, так? Але навошта яны, калі здараецца Буча — і руйнуюцца сучасныя дамы ды знішчаецца жыццё, на якое чалавек выдаткаваў, скажам, мільёны? Колькі поту ды крыві было пакладзена, каб узвесці ды набыць тую кватэру альбо хату. А пасля гэтыя людзі не могуць вярнуцца ці вяртаюцца на руіны…

Так, нам выпала замнога. Хацелася б вярнуцца ў 2015 год ці нават у 2011, калі мяне забаранілі. Тады хаця б можна было паляцець у Канаду, Амерыку ці Еўропу з канцэртамі — неяк так душу адвесці. Аднак, вы ж ведаеце, няма таго, што раньш было.

«НН»: Зміцер, можна чыста чалавечае пытанне, мужчынскае?

ЗВ: Грошай няма, пазычыць не магу (смяецца).

«НН»: Не, я не пра тое. Як жыць унутры трындзеца і не з'ехаць з глузду?

ЗВ: Балансую між працай, фізічнай ды эмацыянальнай. Пасля рэгулярных практыкаванняў стаў значна лепш граць на гітары. Адчуваю сябе не Чакам Бэры, вядома, але ўжо з задавальненнем акампаную сам сабе. Зарадку раблю кожны дзень: планачку трымаць пакуль сіл няма, але мэту маю.

Зміцер Вайцюшкевіч: «Жыццё сярэднестатыстычнага беларуса цягам апошніх двух гадоў было перанасычанае жахамі»

Канечне, нехта скажа: ну вось, залез пад плінтус ды на Нёмане хаваецца. Але ў сённяшніх варунках трэба прыкладаць высілкі да таго, што можаш рабіць асабіста. Да таго, што пакіне цябе на грабяні хвалі, а не зацягне ў багну. Я асабіста звязаны з беларускай песняй — падабаецца гэта, бачу ў гэтым сэнс дзейнасці. Таму і альбом рыхтую, які ў ліпені, спадзяваюся, выйдзе.

Ну і ўсім, каму не хапае адрэналіну ў жыцці, магу параіць да спробы кар'еру беларускага артыста. Нялёгкі, канечне, хлеб, і не заўсёды гарантуе пазітыў ці святло ў канцы тунэля. Аднак тое, што прыгод хопіць з запасам, гарантую (смяецца)!

«НН»: У дзяцінстве мне заўсёды казалі: «Вырасцеш — зразумееш». Вось я стаў дарослым, і нічога не зразумеў. А што зразумелі вы, калі выраслі?

ЗВ: Такія пытанні накідваеце, быццам у свае 50 гадоў толькі і думаю, як бы ў інтэрв'ю штосьці такое разрульнае заляпіць… (смяецца).

Я сам чалавек позніх ведаў — гэта тычыцца і літаратуры, і мовы з кампазітарствам. Толькі пасля 30 пачаў нейкія акцэнты ў жыцці расстаўляць, аднак яшчэ доўгі час заставаўся інфантыльным. Таму цяпер магу сцвердзіць толькі відавочнае: любіць ты павінен прыгожыя рэчы — краіну, жанчыну, сваю зямлю, прыроду. Іншымі словамі, светлы бок жыцця. Бо цёмнага і так хапае.

На канцэртах часта спяваю песню «Святло Сараева» на верш Яраміра Нагавіцы. Тэкст тычыцца людзей, якія вымушаныя пакідаць дамы, жыць пад абстрэламі, чакаць, пакуль іх забяруць з мяжы пасля ўцёкаў ад вайны. Адзінае, што ратуе герояў — тых, хто бяжыць з дзіцем на руках, альбо поруч з такім жа галодным каханкам — любоў. Той самы агонь унутры, які гарыць і звонку. Пасля таго, як вырас, зразумеў: калі гэтыя два агні падтрымліваць, заўсёды будуць сілы, заўсёды будзе магчымасць ісці далей.

«Наша Нiва» — бастыён беларушчыны

ПАДТРЫМАЦЬ

Чытайце таксама:

Беларус-пастар выйграў вялікі забег у Польшчы. Пасля гэтай гутаркі вы яго дакладна палюбіце 

«Паглядзіце на наша тэлебачанне — як з іх не смяяцца?» Журналіст Аляксандр Чарнуха — пра дэбютны раман «Свінні», рускі свет і «Анлайнер»

Каментары

 
Націсканне кнопкі «Дадаць каментар» азначае згоду з рэкамендацыямі па абмеркаванні.

Цяпер чытаюць

«Проста ў страўнік мышы заліваем дозу алкаголю». Навуковец — нясумна пра азэмпік, тлушч, алкаголь і змену генаў1

«Проста ў страўнік мышы заліваем дозу алкаголю». Навуковец — нясумна пра азэмпік, тлушч, алкаголь і змену генаў

Усе навіны →
Усе навіны

СМІ раскрылі просты і рэалістычны план, як Трамп зможа заставацца прэзідэнтам ЗША да 2037 года29

«Сядзеў сем разоў за крадзяжы». Каларытны беларус трапіў ва ўкраінскі палон, паваяваўшы тыдзень2

Былы палітвязень Віктар Лосік распавёў пра сваё вызваленне і пераезд з сям'ёй у Польшчу

Рабаў расказаў, якім будзе надвор'е ў красавіку1

Сакрэтны дакумент Пентагона паказаў рэзкую змену ваенных прыярытэтаў ЗША7

«Харчразвёрстка на банкаўскім узроўні». Лойка патлумачыла, як разумець першыя заявы Галоўчанкі на чале Нацбанка9

Першая спроба вадалазаў дабрацца да патанулай машыны ў Падброддзі аказалася няўдалай7

«Мы перамаглі». Хлопчыку з Магілёва ўвялі самы дарагі прэпарат ад смяротнага захворвання6

Сабаленка выйграла турнір у Маямі і зарабіла 1,2 мільёна даляраў11

больш чытаных навін
больш лайканых навін

«Проста ў страўнік мышы заліваем дозу алкаголю». Навуковец — нясумна пра азэмпік, тлушч, алкаголь і змену генаў1

«Проста ў страўнік мышы заліваем дозу алкаголю». Навуковец — нясумна пра азэмпік, тлушч, алкаголь і змену генаў

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць