«Гэтая сям'я прымушае нас верыць, што гэта магчыма». Аказваецца, носьбіты ліўскай мовы не толькі паміраюць, але яшчэ і нараджаюцца
У артыкуле пра ліўскую мову, апублікаваным днямі, мы расказалі пра тое, што людзей, для якіх яна родная, у свеце ўжо зусім няма: у 2009 годзе памёр апошні такі чалавек на гістарычнай радзіме, а ў 2013-м — у далёкай Канадзе. Гэта інфармацыя агульнапашыраная, але, як аказваецца, цяпер яна не зусім адпавядае рэчаіснасці. Бо з таго часу чалавек, для якога ліўская мова родная, усё ж з'явіўся, і яго цяпер гадуе ў Латвіі маладая сям'я ліўскіх актывістаў. Пра гэта тры месяцы таму быў рэпартаж на латвійскім тэлебачанні.
Увосень мінулага года быў прэзентаваны падручнік па ліўскай мове, прызначаны як для бацькоў, так і для іхніх дзяцей з самага маленства. Яго аўтары — маладыя бацькі Яніс Медніс і Рэната Медне.
Паводле задумы аўтараў, дзіця мае прамаўляць свае першыя словы і сказы па-ліўску, завучваючы іх разам з бацькамі.
І гэта не чыстая тэорыя, бо прапанаваную методыку аўтары паспяхова праверылі на практыцы на сваёй дачцэ Кулдзі, якая на сённяшні дзень — адзіны чалавек у свеце, для якога ліўская мова родная.
Кулдзі ўжо два з паловай гады, і пакуль яна сапраўды разумее толькі ліўскую мову. Каб мець магчымасць размаўляць па-ліўску са сваёй дачкой, яе маці Рэната сама пачала вывучаць ліўскую яшчэ да яе нараджэння.
«Калі дзіця нарадзілася, я ўжо ведала, якія словы мне трэба выкарыстоўваць. Калі яна толькі з'явілася, мы размаўлялі па-ліўску адно з адным.
«Давай памяняем падгузнікі», — гэта першыя словы пасля яе нараджэння. Яніс гаворыць гэты сказ, я спрабую паўтарыць яго тры разы, чатыры, пяць разоў — пакуль нарэшце не зразумею», — успамінае Рэната Медне.
«Мы хочам быць добрым прыкладам для пераймання іншымі. Добра, каб яны таксама адважыліся так рабіць. Мы ўвесь час гаворым пра ліўскую мову, культуру, іх адраджэнне ці ажыўленне, і гэта сапраўды павінна быць зроблена!» — тлумачыць сваю і жончыну матывацыю Яніс Медніс.
Вучэбны матэрыял падручніка арганізаваны па 14 бытавых тэмах. Кожную тэму можна чытаць як на ліўскай, так паралельна і на латышскай мове, яна дапоўненая невялікай інфармацыяй пра граматыку, народнай песняй, вершам або рыфмоўкай, прыдатнымі для дзяцей, а таксама спісам слоў.
Кожны раздзел мае слоўнік і трохі граматыкі ў канцы. Малюнкі мастака, у якіх таксама прадуманыя ліўскія каляровыя коды, дапамагаюць вывучаць і разумець словы.
Імя Кулдзі ў перакладзе з ліўскай мовы азначае «залатая», таму кнігу, прысвечаную ёй, называюць яшчэ «Залатое дзіця».
Рэалізацыя гэтага праекта была надзвычай складанай. У падручніку мусіла ісці гаворка пра тыя рэчы, якія раней ніколі ў ліўскім друку не прысутнічалі. Гэта быў вялікі выклік, цяжкая праца, але ж і каманда, якая за яе ўзялася, была вельмі моцная, адзначае Яніс Медніс.
Над кнігай працавалі не толькі бацькі дзяўчынкі, але і моцныя рэдактары ды выкладчыкі латышскай і ліўскай моў, і не толькі з Латвіі. Эрыка Краўтман, адна з рэдактарак кнігі, падкрэслівае, што ўвогуле гэта не першы ліўскі падручнік у гісторыі, але ён адметны тым, што гэтая кніга — адначасова і для бацькоў, і для дзяцей.
«Кожная тэорыя залежыць ад рэалізацыі. Вядома, мы не рызыкнём сказаць, што любая сям'я можа пачаць вывучаць мову такім чынам і так перадаць свайму дзіцяці. Але гэтая сям'я прымушае нас верыць, што гэта магчыма ў прынцыпе», — гаворыць яна.
Так як Кулдзі падрастае і ў яе штодзённае жыццё ўваходзяць новыя тэмы, бацькі плануюць працягнуць кнігу, а таксама збіраюцца стварыць аўдыяверсію першага выдання.
Каментары
носьбітаў мовы няма, аднак сурдаперакладчык ёсць