Усяго патроху44

Байструк, сыновец, адроддзе. Як беларусы называюць членаў сям’і ў розных кутах краіны

Palatno пагартала «Лексічны атлас беларускіх народных гаворак», які ўтрымлівае мноства беларускіх слоў, і выявіла, што ў многіх рэгіёнах Беларусі аднолькавыя па сэнсе словы моцна адрозніваюцца. Расказваем пра восем слоў з розных беларускіх рэгіёнаў, якія называюць сваякоў.

Пазашлюбнае дзіця

Пазашлюбных дзяцей на захадзе і поўдні беларускіх зямель нашы продкі называлі байструкамі.

На тэрыторыі сучасных Магілёўскай, Віцебскай абласцей і паўднёвай часткі Міншчыны пазашлюбных дзяцей называлі крапіўнікамі. А яшчэ на Віцебшчыне і Міншчыне распаўсюджанымі назвамі былі бансюк, багдан, бэнсь і банкарт.

На тэрыторыі Віцебскай вобласці, амаль на межах з Расіяй, было распаўсюджанае слова выбледак.

На Гомельшчыне яшчэ былі назвы бенок і баркан.

А побач з Магілёвам пазашлюбных дзяцей звалі і бязбацькавічамі.

Радня

Амаль па ўсёй тэрыторыі радню так і называлі радня. Аднак ёсць і адрозненні.

Каля Гродна, Брэста, Гомеля сустракаецца назва свае. Гэтая назва дамінавала на тэрыторыі Мёршчыны, Шаркаўшчыны і часткова Глыбоччыны і Полаччыны.

А яшчэ была назва крэўныя. Так называлі радню часам на паўночна-заходняй частцы Міншчыны. Там жа сустракаліся і адзінкавыя назвы свае.

Айчым

Асноўныя адрозненні ў назве — на захад ці на ўсход ад Мінска. У заходняй частцы краіны айчымаў так і называлі — айчымамі. А ва ўсходняй — отчымамі.

На Палессі быў свой варыянт — атчым.

На Расоншчыне айчымаў называлі войчымамі.

Пасынак

Пасынкаў так і называлі — пасынкамі. На ўсходзе Магілёўскай і Гомельскай абласцей — амаль на мяжы з Расіяй — выкарыстоўвалі назву несын.

На самым захадзе Беларусі — пасерб.

На тэрыторыі Драгічынскага і Кобрынскага раёнаў сустракалася і назва сыновец.

Падчарка

Назва падчарка сустракаецца ва Усходняй Беларусі.

На тэрыторыі Заходняй Беларусі быў шэраг назваў, якія азначалі падчарку. У асноўным дамінавала слова падчарыца.

На Палессі — панчэрыца, пасэрба, падчарка, пасярбіца, дочанка.

Стрыечныя браты і сёстры

Дваюраднымі і дваюроднымі называлі кузэнаў ва Усходняй Беларусі. Першы варыянт дамінаваў на Віцебшчыне і Магілёўшчыне. Другі — на Палессі.

У адзінкавых выпадках назва дваюрадныя сустракалася на тэрыторыі Гродзеншчыны, але там, як і на Брэстчыне, у асноўным выкарыстоўвалі — стрыечныя браты ці сёстры.

У Заходняй Беларусі была і назва збрадзеці. Яна была шырока распаўсюджанай на Шаркаўшчыне і Глыбоччыне.

Продкі

А як жа называлі продкаў нашы продкі? Амаль па ўсёй тэрыторыі — дзяды.

У Заходняй Беларусі была яшчэ назва прадзяды.

Прэдкамі называлі на Палессі і Магілёўшчыне. Назва продкі была распаўсюджана на Міншчыне.

А яшчэ сустракаліся радзіцелі — так называлі продкаў на мяжы Віцебшчыны і Магілёўшчыны з Расіяй.

Нашчадкі

Вядомае нам слова нашчадкі раней шырока ўжывалі на Гродзеншчыне.

У асноўным у Беларусі дамінавала слова патомства і патомкі.

Слова пакаленне бытавала ля Брэста, Гомеля і Гродна.

На Міншчыне выкарыстоўвалі словы наследнікі і наследства.

У сённяшнім Маларыцкім раёне нашчадкаў называлі праўнукі.

А на Полаччыне і Ушаччыне — адроддзя.

Каментары4

  • даведка
    06.02.2024
    А как принято называть «бастарда» в агрогородке Дрозды?
  • Нео
    06.02.2024
    На Поставщине внебрачного ребёнка называли бахуром. То есть в именительном падеже будет бахур.
  • Небахур
    06.02.2024
    Хацеў бы паправіць - байструк гэта дзіця без бацькі, а пазашлюбных дзяцей называлі бахурамі.
 
Націсканне кнопкі «Дадаць каментар» азначае згоду з рэкамендацыямі па абмеркаванні.

Цяпер чытаюць

50 тысяч даляраў за квіткі: беларуска не можа трапіць на лячэнне ў Кітай праз шалёны цэннік авіякампаніі5

50 тысяч даляраў за квіткі: беларуска не можа трапіць на лячэнне ў Кітай праз шалёны цэннік авіякампаніі

Усе навіны →
Усе навіны

Следчы камітэт палохае наступствамі за святкаванне Дня Волі14

Атакаваная газавымяральная станцыя «Суджа» ў Курскай вобласці7

Каралеву бурлеску ўсёй Масквы збілі 8 сакавіка проста падчас выступу4

У 45 гадоў памёр начальнік з Ленінскага РАУС Магілёва12

Чаму мы ўлюбляемся? Навукоўцы абвяргаюць стэрэатыпы16

185 гадоў таму нарадзіўся Францішак Багушэвіч — адзін з пачынальнікаў новай беларускай літаратуры2

У Беларусі ствараюць «адукацыйны хаб не горшы за Гарвард». Што гэта будзе?8

Сяброўка Веры Паляковай-Макей спрабуе прадаць элітны салон прыгажосці больш чым за мільён даляраў23

Трамп ліквідаваў міністэрства адукацыі ЗША67

больш чытаных навін
больш лайканых навін

50 тысяч даляраў за квіткі: беларуска не можа трапіць на лячэнне ў Кітай праз шалёны цэннік авіякампаніі5

50 тысяч даляраў за квіткі: беларуска не можа трапіць на лячэнне ў Кітай праз шалёны цэннік авіякампаніі

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць