Украіна вырашыла да канца года ліквідаваць інтэрнацыянальныя легіёны

Асобныя прадстаўнікі легіёнаў заяўляюць, што прынятае рашэнне можа прывесці да істотнага скарачэння патоку замежных добраахвотнікаў ва ўкраінскае войска, а магчыма — і да яго поўнага спынення.

У камандаванні УСУ запэўніваюць, што гэтая рэформа з’яўляецца эвалюцыйным працэсам і што легіёны ўжо адыгралі сваю ролю, важную найперш у першыя гады вайны.

Што такое інтэрнацыянальныя легіёны

Інтэрнацыянальныя легіёны абароны Украіны (часам ужываюцца назвы «Замежныя легіёны» або «Міжнародныя легіёны») фактычна з’яўляюцца асобнымі батальёнамі спецпрызначэння, якія з пачатку поўнамаштабнай вайны існавалі ў структуры Тэрытарыяльнай абароны, а пазней — у падпарадкаванні Камандавання Сухапутных войскаў. Асобна ад іх існуе «Міжнародны легіён ГУР», створаны як вайсковая часць Галоўнага ўпраўлення разведкі Міністэрства абароны, які выконвае асобныя задачы, пераважна разведвальна-дыверсійныя.

Інтэрнацыянальныя легіёны пачалі фарміравацца згодна з рашэннем прэзідэнта Уладзіміра Зяленскага ад 27 лютага 2022 года.

Асноўны акцэнт рабіўся на добраахвотным прыцягненні да ўкраінскага войска дасведчаных замежнікаў з досведам вайсковай або паліцэйскай службы. Яны маглі заключаць кантракт з УСУ тэрмінам на тры гады, але, у адрозненне ад украінцаў, мелі права скасаваць яго праз шэсць месяцаў службы.

Замежнікі атрымліваюць такое ж грашовае забеспячэнне, як і ўкраінскія вайскоўцы, гэта значыць, значныя даплаты магчымыя толькі пры працяглым знаходжанні на баявых пазіцыях.

Па стане на 2025 год у складзе УСУ дзейнічалі чатыры інтэрнацыянальныя легіёны, кожны колькасцю прыкладна батальён (каля 400—600 чалавек). З іх тры баявыя і адзін навучальны.

Першы інтэрнацыянальны легіён быў створаны ў сакавіку 2022 года. У красавіку—верасні таго ж года падраздзяленне ўдзельнічала ў абароне Харкаўскай вобласці каля мяжы з РФ. У верасні 2022 — ліпені 2023 байцы легіёна ўдзельнічалі ў контрнаступе на харкаўскім кірунку, у прыватнасці вызвалялі Куп’янск. Пасля контрнаступу воіны трымалі абарону на вызваленых тэрыторыях.

У ліпені 2023 — ліпені 2024 гадоў легіён удзельнічаў у контрнаступальных дзеяннях у Бахмуцкім раёне, вызваляў населеныя пункты Андрэеўка і Кляшчэеўка, а пасля — абараняў іх.

Улетку 2024 года падраздзяленне ўдзельнічала ў баявых дзеяннях у кірунку Вялікай Навасёлкі і Вуглядара на Данеччыне.

Другі інтэрнацыянальны легіён быў сфармаваны ў кастрычніку 2022 года. Аснову каманднага саставу батальёна склалі прадстаўнікі першай інтэрнацыянальнай роты спецыяльнага прызначэння УСУ, якія ўдзельнічалі ў баях за Лісічанск, Грыгораўку, Сіверск і Бахмут.

За гады вайны легіён ваяваў на розных кірунках у Данецкай і Харкаўскай абласцях, у прыватнасці вёў баі за Ваўчанск і Часаў Яр.

Трэці інтэрнацыянальны легіён пачаў свой баявы шлях у жніўні 2022 года як батальён спецыяльнага прызначэння ў складзе Сухапутных войскаў УСУ. Легіён прыцягваўся да абароны Харкаўшчыны, удзельнічаў у харкаўскім контрнаступе, вызваленні Купянска, часткі Луганскай вобласці, Навасёлаўскага раёна, а таксама ў баях у раёне Бахмута.

Чацвёрты інтэрнацыянальны легіён функцыянуе як цэнтр падрыхтоўкі і рэкрутынгу. Ініцыятарам яго стварэння стаў ветэран арміі ЗША Мэцью Паркер, які служыў у перыяд з 1990 па 2011 год у якасці кавалерыйскага разведчыка.

Ён прапанаваў стварыць батальён, які спецыялізаваўся б на адборы і падрыхтоўцы інструктараў і салдат для трох баявых інтэрнацыянальных легіёнаў ЗСУ.

За час вайны да гэтых падраздзяленняў далучыліся тысячы прадстаўнікоў больш як 75 краін свету, у тым ліку Вялікабрытаніі, ЗША, Грузіі, Польшчы, Беларусі, Эстоніі, Калумбіі, Бразіліі.

Варта адзначыць, што замежнікі ваююць не толькі ў складзе інтэрнацыянальных легіёнаў. Іх імкнуцца прыцягваць і звычайныя баявыя падраздзяленні, напрыклад 47‑я асобная механізаваная брыгада «Магура» або Другі корпус Нацгвардыі «Хартыя».

Аднак менавіта ў інтэрнацыянальных легіёнах рэкрутынг замежнікаў быў пастаўлены на паток з самага пачатку вайны і меў найбольш сістэматызаваны характар сярод усіх іншых.

Паводле звестак крыніц BBC Украіна ў вышэйшым камандным складзе УСУ, сёлета восенню Генштаб выдаў сумесны з Міністэрствам абароны непублічны загад аб расфармаванні ўсіх інтэрнацыянальных легіёнаў і далучэнні іх асабовага складу да штурмавых падраздзяленняў.

Гэты працэс павінен завяршыцца да 31 снежня. Гэта значыць, што з новага года замежныя добраахвотнікі павінны былі б ужо ваяваць у складзе штурмавых войскаў, якія, відавочна, плануюць стварыць у найбліжэйшы час.

Чацвёрты легіён знаходзіцца ў працэсе перафарматавання ў навучальны цэнтр, Першы і Трэці легіёны ўжо сталі часткай сваіх штурмавых палкоў. У прыватнасці, байцы Першага легіёну ўвайшлі як асобны батальён у 475‑ы асобны штурмавы полк CODE 9.2.

Аднак катэгарычна супраць расфармавання публічна выступіла камандаванне Другога інтэрнацыянальнага легіёна. Яно патрабуе ад кіраўніцтва Генштаба спыніць гэты працэс і захаваць Другі легіён у цяперашнім статусе асобнага батальёна або нават пашырыць яго да палка ці брыгады.

Камандаванне «бунтоўнага» легіёна прыводзіць шэраг прычын, чаму павінна быць менавіта так, а не інакш.

Намеснік камандзіра гэтага батальёна Андрэй Співак у размове з BBC News Украіна кажа, што іх падраздзяленне з’яўляецца ўнікальным вайсковым арганізмам, які, па-першае, мае высокі ўзровень укамплектаванасці, а таксама наладжаныя працэсы рэкрутынгу замежнікаў, вялікую каманду афіцэраў, якія валодаюць англійскай і іспанскай мовамі, узмоцненую кампаненту БПЛА і «інавацыйны падыход» да вядзення баявых дзеянняў.

Ён звяртае ўвагу, што штурмавыя войскі, у склад якіх павінны ўвайсці байцы легіёна, пакуль афіцыйна нават не створаны.

«Што зараз адбываецца? Нас проста ліквідуюць у «нікуды»», — заяўляе вайсковец.

«Замежнікі» супраць «крымінальнікаў»

Іншая праблема, паводле слоў Співака, у тым, што ў легіён замежнікаў прыцягвалі на добраахвотнай аснове. Большасць з іх, кажа намеснік камбата, ішлі ваяваць за Украіну праз сімпатыю да гэтай краіны, а не дзеля грашовага забеспячэння.

Паколькі яны маюць права скасаваць кантракт з УСУ пасля шасці месяцаў службы, у легіёне былі створаны ўмовы, каб утрымаць іх, стварыць камфортную атмасферу, падрабязна тлумачыць функцыі на полі бою, а не проста аддаваць загады «штурмаваць пасадку».

Бывалі выпадкі, распавядае Співак, калі замежнік пагаджаўся выконваць заданне толькі пасля таго, як дэталёва азнаёміцца з планам аперацыі, убачыць відэа з дрона і зразумее далейшы кірунак дзеянняў на гэтым участку фронту.

Для гэтага ён павінен цалкам давяраць сваім камандзірам і пабрацімам з падраздзялення.

«Іх нельга прымусіць штурмаваць проста так, яны ішлі да нас у легіён, бо давяралі нам», — падкрэслівае афіцэр.

На яго думку, большасць замежных добраахвотнікаў успрымуць свой «прымусовы перавод» у штурмавыя войскі як здраду і скасуюць кантракт.

Больш за тое, паколькі «ўкраінскія інтэрнацыянальныя легіёны» былі пазнавальным брэндам і многія замежнікі хацелі трапіць менавіта сюды, ліквідацыя гэтых падраздзяленняў можа быць успрынятая імі як поўная адмова Украіны ад прыцягнення замежнікаў у шэрагі сваёй арміі.

Аднавіць іх давер да УСУ пасля гэтага будзе вельмі цяжка, упэўнены Андрэй Співак.

«Мы былі як цэнтр прыцягнення для замежнікаў. Да нас ішлі, бо ў нас няма такіх паняццяў, як «нагнуць», «на…ць» (прымусіць і падмануць). У нас няма службовых расследаванняў і ўсяго такога. У нас ёсць каманда. Да нас, паверце, людзі просяцца ў легіён».

Яшчэ адна падстава, каб не ліквідаваць батальён, — гэта неабходнасць завяршыць распрацоўку новай канцэпцыі падрыхтоўкі і вядзення бою, якую ўжо амаль год распрацоўвае Другі легіён. У агульных рысах гэтая «інавацыйная канцэпцыя», па словах намесніка камбата, заключаецца ў тым, каб зрабіць асноўны акцэнт на выкарыстанні БПЛА, а не пяхоты падчас правядзення наступальных аперацый.

Адзін з вайскоўцаў Другога інтэрнацыянальнага легіёна (украінец па нацыянальнасці) быў больш адкрыты ў прычынах таго, чаму байцы падраздзялення не гараць жаданнем далучацца да штурмавых войскаў.

Па яго словах, іх хвалюе «сумніўная рэпутацыя» штурмавых палкоў. Ідзе гаворка пра нібыта высокія страты, жорсткае стаўленне камандавання і высокі працэнт так званага спецкантынгенту сярод штурмавікоў, г.зн. людзей, якія трапілі на фронт з месцаў пазбаўлення волі.

«Ні для каго не сакрэт, што штурмавыя войскі камплектуюцца шмат у чым за кошт крымінальнікаў, людзей з судзімасцямі… Гэта значыць, у нас з аднаго боку будзе фактычна «штрафбат», а з другога — замежнікі, якія прыйшлі па закліку ўласнага сумлення, якія разумеюць, наколькі несправядлівая гэта вайна, і гатовыя рызыкаваць жыццём дзеля Украіны. Гэта розныя людзі, і павінны быць кардынальна розныя падыходы да іх», — кажа ён.

На яго думку, «жорсткі падыход» да асабовага саставу, які практыкуецца ў штурмавых падраздзяленнях, цалкам не спрацуе з замежнікамі.

«Людзі проста абражаюцца, разварочваюцца і сыходзяць. Як гэта ўвогуле з маральнага пункту гледжання — ставіць на адзін узровень добраахвотнікаў і крымінальнікаў?» — абураецца прадстаўнік легіёна.

• 3
• 2
• 1
• 20
• 6
• 3
• 6
• 0