У першай размове з журналістамі Бяляцкі падзяліўся падрабязнасцямі этапавання праз Беларусь з завязанымі вачыма, расказаў пра стан здароўя і падзякаваў усім, хто спрычыніўся да яго вызвалення.
Як расказаў нобелеўскі лаўрэат пад сценамі амерыканскай амбасады ў Вільні адразу пасля свайго прыезду, сёння а чацвёртай гадзіне ночы яго разбудзіў дзяжурны па атрадзе.
«І калі я выйшаў, мне сказалі тэрмінова сабраць рэчы. І я ўжо зразумеў, што пайшоў працэс вызвалення», — адзначыў ён.
На пытанне, ці былі нейкія прадчуванні ці папярэдняя інфармацыя, Бяляцкі адказаў сцвярджальна:
«Было прадчуванне. Бо пасля таго, як быў вызвалены Сяргей Ціханоўскі ў чэрвені, і пасля яго вызвалення, калі ў верасні быў вызвалены 51 палітзняволены, было зразумела, што гэты працэс пайшоў, і заставалася толькі чакаць і спадзявацца, што ён не сарвецца. Таму што мы разумеем, што ў любы момант сітуацыя можа змяніцца ў горшы бок.
І таму вельмі важна далей усім працягваць трымаць свой фокус на тых палітычных зняволеных, якія зараз знаходзяцца ў беларускіх турмах, і дабівацца поўнага вызвалення ўсіх. Каб там не засталося ніводнага палітычнага зняволенага».
Пра дарогу і эмоцыі
Бяляцкі таксама падзяліўся сваімі першымі эмоцыямі пасля вызвалення:
«Ранкам, глыбокай ноччу, я быў у турме, ляжаў там, так бы мовіць, абсалютна ў іншых умовах, на нарах, у памяшканні, дзе было амаль 40 чалавек. І цяпер вось я на волі. Вядома, улічваючы, што 4 з паловай гады правёў у такіх вось умовах, у турме, цяпер адчуванне яшчэ не зусім зразумелае для мяне. Але я думаю, што досыць хутка я асвоюся і прыму рэчаіснасць — тое, што я на волі».
Праваабаронца прызнаўся, што яшчэ не да канца адышоў ад дарогі:
«У мяне яшчэ галава кружыцца, я не прыйшоў у сябе. Бо яшчэ гэтай ноччу я быў зусім у іншых умовах, як і ўсе мае калегі, якія зараз вызваленыя, якія дабіраюцца сюды ў Вільню. (…)
Тым не менш гэта падарожжа было ў мяне з завязанымі вачыма. Я праехаў усю Беларусь. Я сядзеў у Горках у калоніі. Гэта Магілёўская вобласць, зусім побач ад расійскай мяжы. Там 14 кіламетраў да расійскай мяжы ад калоніі.
Праз усю Беларусь з усходу на захад я праехаў з завязанымі вачыма. Ну і тут, натуральна, пакуль што я яшчэ не магу прыйсці ў сябе. Таму што гэта вялікі эмацыйны ўдар для мяне. За гэты час я паспеў толькі пагаварыць з маёю жонкаю».
Пра Нобелеўскую прэмію і тых, хто застаўся ў зняволенні
Бяляцкі расказаў, што пра прысуджэнне яму Нобелеўскай прэміі ён даведаўся ў СІЗА на Валадарцы. Журналісты спыталі, што значыць для яго гэтая ўзнагарода цяпер.
«Трэба сказаць, што гэтая Нобелеўская прэмія была дадзена не толькі мне асабіста, а ўсім беларускім актывістам і ўсяму беларускаму народу, які выступаў і выступае за дэмакратыю, за правы чалавека ў Беларусі, які працягвае сваю барацьбу. Хоць яна ў нас ідзе няпроста і цяжка, праз турмы.
Тысячы людзей сядзелі і цяпер працягваюць сядзець у турмах. Мае калегі, мой калега Валянцін Стэфановіч, праваабаронца, таксама працягвае яшчэ сядзець, нягледзячы на тое, што мяне вызвалілі. Таму наша барацьба працягваецца. І Нобелеўская прэмія, я думаю, была пэўнай ацэнкай нашай актыўнасці, нашых памкненняў, якія яшчэ не дасягнулі свайго ўвасаблення».
Пра сітуацыю ў калоніі і здароўе
Алесь Бяляцкі расказаў, што ў калоніі, дзе ён адбываў пакаранне, знаходзіцца каля 20 палітзняволеных.
«Фактычна ў кожным атрадзе ёсць па адным, па два чалавекі [палітзняволеных]. Мы там усе імкнуліся трымаць кантакты паміж сабою і нейкім чынам падтрымліваць адзін аднаго. Ёсць людзі, якія сядзяць яшчэ з 2020, з 2021 года».
На пытанне пра здароўе Бяляцкі адказаў стрымана:
«Здароўе больш-менш. Зараз трэба будзе прайсці ўсе гэтыя абследаванні, таму што зразумела, што ў беларускіх турмах з медыцынай усё вельмі кепска… Я думаю, усё будзе добра».
Ці быў выбар застацца
На пытанне, ці быў у яго выбар застацца ці выехаць, Алесь Бяляцкі з гумарам адказаў:
«Ну, выбар быў застацца. Улічваючы, што ў мяне тэрмін быў 10 гадоў. То можна было і застацца. Але ў той сітуацыі выбару вялікага не было. Ці заставацца ў турме, ці быць вось такім чынам вывезеным з завязанымі вачыма з Беларусі».
Бяляцкі адзначыў, што яму раілі прасіць памілавання, але ён гэтага не рабіў. Ён таксама выказаў падзяку тым, хто спрычыніўся да вызвалення:
«Я разумею, што для таго, каб мы апынуліся на свабодзе, трэба было зрабіць вялікую працу. Мы выйшлі на свабоду дзякуючы намаганням многіх тысяч людзей, і ў першую чаргу амерыканскіх дыпламатаў, амерыканскіх урадоўцаў, якія прыклалі намаганні для таго, каб мы выйшлі на свабоду».
На пытанне, ці лічыць ён правільным, што за вызваленне палітзняволеных ЗША знялі з Беларусі санкцыі, Бяляцкі адказаў, што пакуль не ведае ніякіх падрабязнасцей перамоваў, якія адбыліся.
Каментары