Начальнік упраўлення ідэалагічнай работы Гродзенскага аблвыканкама Павел Скрабко. Фота радыё «Свабода».
Юрысконсульт абласнога КДБ Наталля Скурат. Фота радыё «Свабода».
Сёння Ашмянскі раённы суд распачаў разгляд альбома «Прэс-фота Беларусі — 2011» на прадмет экстрэмізму. Пасяджэнне пачалося, а11-й гадзіне і праходзіць у закрытым рэжыме. Разгляд справы ініцыявала ўпраўленне КДБ па Гродзенскай вобласці.
41 асобнік альбома «
У якасці «зацікаўленых асоб» па справе аб прызнанні альбома «
У суд прыехалі Юлія Дарашкевіч, Аляксандр Васюковіч і Вадзім Заміроўскі (на фота).
Таксама каля будынка суда сабраліся 15 журналістаў, у тым ліку здымачная група НТВ,
Перад пачаткам суда надарваны сцяг на райвыканкаме замянілі на новы, паведамляе Белсат.
Адвакатка Ларыса Атаманчук сказала, што падасць хадайніцтва, каб у суд выклікалі усіх сяброў журы фотаконкурсу. Таксама яна будзе прасіць, каб прадстаўнік «Belarus Press Photo» прысутнічаў пры знішчэнні фотаальбомаў, калі такое рашэнне будзе прынятае, паведамляе Радыё Свабода.
11:10
У залу суда прапусцілі Андрэя Бастунца і Гары Паганяйлу, журналістам прысутнічаць не дазволілі.
11:53
Адвакат падала хадайніцтва аб прыпыненні справы. Абвешчаны перапынак да 14:00.
Праваабаронцаў, дарэчы, адхілілі ад удзелу у працэсе.
14:10
Хадайніцтвы аб скасаванні забароны на вядзенне фота і відэаздымкі адхілілі.
Адхілена хадайніцтва аб прыпыненні справы.
Суд працягваецца. Зачытваюць зварот начальніка КДБ па Гродзенскай вобласці І. Каржа. Ад яго імя выступае юрысконсульт абласнога КДБ Наталля Скурат
14:21
Прадстаўнік заяўніка спрабуе давесці абгрунтаванасць заявы, чытае з паперак, запінаецца.
Пытанне пра экспертную ацэнку: якія пытанні ставіліся перад камісіяй, як фарміраваўся яе склад?
Адвакат, які прадстаўляе журналістаў, пытаецца, чаму было вырашана, што аблвыканкам кампетэнтны фарміраваць камісію?
Адказ: «Там жа не толькі прадстаўнікі ідэалагічнага аддзела аблвыканкама».
14:27
Адвакат журналістаў пытаецца ў юрысконсульта КДБ: Якія матэрыялы альбома заклікаюць да экстрэмісцкай дзейнасці? Дзе там заклікі да экстрэмізму?
Адказ: падборка матэрыялаў скажона адлюстроўвае жыццядзейнасць Рэспублікі Беларусь. Затым Наталля Скурат замаўкае, не можа адказаць на пытанне.
Выступае журналістка Юлія Дарашкевіч. Яна расказвае пра тое, што ў альбоме сабраныя фота пераможцаў конкурсу, у тым ліку фатографаў дзяржаўных СМІ, фатаграфіі ацэньвала міжнароднае журы.
Юлія Дарашкевіч: Фотаздымкі не падбіраліся ні аўтарамі, ні рэдактарамі, ні выдаўцамі. У кнізе апублікаваныя толькі вынікі конкурсу — яго пераможцы.
Суддзя пытаецца: З якой мэтай везлі кнігі (сканфіскаваныя затым на памежным пераходзе)?
Ю. Дарашкевіч: Дарыць, для калег, для выставаў, бібліятэк.
Зараз выступае фатограф Вадзім Заміроўскі — таксама адзін з арганізатараў конкурсу.
В.Заміроўскі зазначае: «Хачу падкрэсліць, што матэрыялы альбома — не нашыя выдумкі, а вынік працы міжнароднага журы — больш кваліфікаванага, чым экспертная камісія, якая ацэньвала альбом.
Хачу адзначыць, што аўтарам фота, паводле ўмоваў конкурсу, забаранялася ўмешвацца ў падзеі, рабіць пастановачныя здымкі»
Здымкі, якія ўвайшлі ў альбом, раней былі апублікаваныя ў СМІ і на стужках міжнародных агенцтваў».
Выступае Аляксандр Васюковіч. Ён паўтарае фактычна сказанае Дарашкевіча і Заміроўскім. Пра тое, што выбіраюцца лепшыя здымкі міжнародным журы, якому няма сэнсу паказваць Беларусь у негатыўным святле.
Суддзя пытаецца пра здымкі Васюковіча, шукае іх у альбоме.
14:47
Зачытваюць даведку эскпертнай камісіі (вынікі эскпертызы), потым будзе выступаць начальнік упраўлення ідэалагічнай работы Гродзенскага аблвыканкама Павел Скрабко.
15:01
Прадстаўнік журналістаў просіць прадстаўніцу КДБ Наталлю Скурат абргунтаваць кампетэнтнасць камісіі.
Тая адказвае, што камісію фарміравала не КДБ, а Гродзенскі аблвыканкам.
15:02
Выступае начальнік упраўлення ідэалагічнай работы Гродзенскага аблвыканкама Павел Скрабко. Коратка паведамляе звесткі пра сябе.
Распавядае, як стваралася камісія: «У яе склад увайшлі мастацтвазнаўцы, псіхолагі і юрысты для большай аб'ектыўнасці».
Прадстаўнік журналістаў пытаецца: Якія пытанні былі пастаўленыя перад камісіяй?
Скрабко: Ці ёсць у альбоме прыкметы экстрэмісцкай дзейнасці.
Прадстаўнік журналістаў пытаецца: Ці паведамлялі экспертам пра іх правы і абавязкі?
Скрабко кажа, што не: «Там былі юрысты, яны і так ведалі».
15:15
Прадстаўнік адвакатаў пытаецца пра асобныя фармуліроўкі: чаму вы зрабілі выснову, што прадстаўнікам міліцыі прыпісваюцца нізкія маральныя якасці?Вы ж толькі што сказалі, што яны выконвалі свае абавязкі і абаранялі грамадства, а значыць, мелі права прымяняць сілу да дэманстрантаў?
Чаму вы зрабілі выстнову, што гэтыя фотаздыкі падрываюць аўтарытэт Беларусі? Вы праводзілі сацыялагічныя даследаванні?Звярталіся да замежных дзяржаў?
Адказ: не
Пачалася сапраўдная бурная дыскуcія, суддзя просіць яе прыпыніць.
15:23
Прадстаўніца журналістаў: Вы заўважылі прыкметы фотамантажу на здымках?
Адказ: Не, мы не можам гэта вызначыць, у нас не было сыходных матэрыялаў.
А калі б былі?
Можа мастацтвазнаўца і мог бы, але тут патрэбны іншыя спецыялісты.
Прадстаўніца журналістаў: Чаму вы кажаце пра абразу грамадзян РБ? Да вас звярталіся грамадзяне ці гэта толькі вашая выснова?
Скрабко: Наша выснова. Але ж была экспертыза, гэты альбом можа абразіць і іншых грамадзян.
15.35
Пытанне пра фота з мужчынамі, які прымяраюць капелюшы. Чаму вы лічыце, што гэтыя людзі прадстаўляюць увесь беларускі народ? Чаму вы робіце выснову, што на фоне менавіта новыя і заходнія рэчы?
Пытанне: на якой мове зроблены подпісы да фота?
Скрабко: На беларускай.
Пытанне: Чаму ў гэтым разе вы карысталіся слоўнікамі Ушакова і інш., а не слоўнікамі беларускай мовы?
Cкрабко: У подпісах словы, якія маюць аднолькавае значэнне ў расійскай і беларускай мовах.
Пытанне: Што такое «нізкі эстэтычны ракурс»?
Адказ: А па-вашаму ён высокі?
Чаму вы зрабілі такую выснову?
На падставе фота.
Прадстаўніца журналістаў: Чаму вы лічыце тэмы Чарнобыля «непрыгляднай»?
Скрабко: Непрыглядная падборка фота.
Прадстаўніца журналістаў: Чаму вы не пішаце менавіта так у экспертызе, а называеце непрыгляднымі тэмы? Асвятленне гэтых тэм — экстрэмізм?
Цяпер разглядаюць іншыя матэрыялы справы.
15:51
Прадстаўнік журналістаў просіць выклікаць іншых экспертаў, абавязаць экспертаў, якія будуць прыходзіць на суд, прынесці дакументы, якія сведчылі б пра іх адукацыю і кампетэнтнасць.
Прадстаўніца КДБ: Гэта немэтазгодна, КДБ мог бы і сам зрабіць выснову аб экстрэмізме, але сабраў камісію.
Прадстаўніца журналістаў просіць далучыць да справы зварот да суда ад прадстаўнікоў творчай інтэлігенцыі, у якім гаворыцца пра высокі ўзровень «БелПрэсФота» і яго важнасць.
16:08
Прадстаўнікі журналістаў просяць далучыць да справы заяву Гары Паганяйла пра высокі ўзровень і праўдзівасць фотаздымкаў з альбома, суддзя адмовіў.
Суддзя некалькі разоў назваў БХК «Беларускім сельскім камітэтам».
У судзе абвешчаны перапынак на 10 хвілін, потым адбудуцца судовыя спрэчкі.
16:21
Суд аднавіў працу.
Журналісты, іх прадстаўнікі і прадстаўніца КДБ агучваюць свае пазіцыіі — фактычна паўтараюць сказанае раней.
16:27
Прадстаўнік журналістаў: у альбоме толькі каля 30 здымкаў, у якіх паводле меркавання камісіі можна знайсці прыкметы экстрэмізму, астатняе — фота беларускай прыроды, культуры.
16:33
На сёння працэс завершаны. Рашэнне суда будзе агучана заўтра, 18 красавіка, а 16-й гадзіне.
* * *
«Увесь беларускі народ у бамжаватым выглядзе» — тэкст экспертызы экстрэмісцкіх здымкаў «Прэс-фота Беларусі»
