Aŭtar artykułu pra berberaŭ («NN» №32) praihnaravaŭ samaje istotnaje z historyi i kultury hetaj hrupy narodaŭ.
Najbolšuju cikavaść u etnohrafaŭ vyklikajuć zvyčai tuarehaŭ, asabliva kasty voinaŭ — heta spabornictvy kštałtu turniraŭ, a taksama kult pryhožaj damy, kachańnia jakoj dabivalisia, nia tolki demanstrujučy vajskovaje majsterstva, ale j śpiavajučy pieśni na ŭłasnyja słovy. Darečy, usio heta cieraz arabaŭ trapiła ŭ rańniesiaredniaviečnuju Eŭropu.
Sp.Šaternik taksama piša, što ničoha nie było čuvać pra sproby palityčnaha ci kulturnaha adradžeńnia tuarehaŭ. Nasamreč adradžeńnie daŭno pierarasło va ŭzbrojenuju baraćbu. Na poŭnačy Mali ŭ 1989—1994 h. vajnu za niezaležnaść vioŭ Tuarehaŭski front vyzvaleńnia (AZAWAD). Tady zahinuła kala dźviuch tysiač čałaviek. U Nihiery suprać uradu z 1990 h. vajavali dźvie hrupoŭki. Arhanizacyja «Revalucyjnyja ŭzbrojenyja siły tuarehaŭ pustyni Sachara», što vystupała za aŭtanomiju, u 1995 h. padpisała z uradam mirnaje pahadnieńnie, bolš radykalny Demakratyčny front adradžeńnia padpisaŭ analahičnuju damovu tolki cieraz dva hady. Ale damovy słaba vykonvajucca, i čas ad času ŭ Nihieryi, Mali i Alžyry ŭspychvajuć bai pamiž tuareskimi adździełami i ŭradavymi vojskami. Da taho ž isnuje hrandyjozny prajekt stvareńnia ŭ sercy Sachary vializnaj dziaržavy, jakaja b abjadnała ŭsich tuarehaŭ.
Kamientary