«Ludzi čakajuć novych videa, tamu ja nie mahu machnuć rukoj i ničoha nie zdymać». Dziaŭčyna robić biełaruskamoŭnyja kaviery na znakamityja pieśni i dzielicca imi ŭ TikTok
32-hadovaja minčanka Maryja ciapier žyvie ŭ Polščy i pracuje ŭ ahienctvie nieruchomaj majomaści. A jašče jana pierakładaje pieśni, jakija asabliva kranajuć, na biełaruskuju movu i zapisvaje kaviery. Toje, što atrymlivajecca, vykładaje ŭ TikTok — i karystalnikam padabajecca: u błoha ŭžo 11 500 padpisčykaŭ, piša CityDog.io.
— Kaniešnie, mnie vielmi chaciełasia b, kab moj błoh pašyraŭsia, — pryznajecca ŭ hutarcy Maryja pierad raźvitańniem z žurnalistami. — Pryjemna, kali publika raście, kali jość ludzi, jakija dziakujuć za biełaruskuju movu: «Mnie zdavałasia, što heta kałchoznaja mova, a tut vy śpiavajecie — i hučyć tak pryhoža».
Liču, što ŭ pieršuju čarhu taki kantent prasoŭvaje biełaruskuju kulturu i movu, bo paśla prasłuchoŭvańnia kavieraŭ mnohija pačynajuć cikavicca i tym, i inšym. Tamu nie mahu skazać, što dziejnaść u TikTok dla mianie prosta chobi, jakoje prynosić zadavalnieńnie.
Pra kaviery, jakija vystralili: «Mnie pisali: «Što vy kradziecie našy pieśni?»
Maryja kaža, što nijakaha śpisa piesień, na jakija jana chacieła b zrabić kaviery, niama. Prosta słuchaje muzyku ci hladzić videa ŭ TikTok — i kali čuje kampazicyju, jakaja kranaje i natchniaje, adrazu biarecca za pierakład.
— Navat kali pieśnia vielmi papularnaja, ale nijak mianie nie čaplaje, ja nie budu jaje brać u pracu. Tamu što, kali ja śpiavaju, mnie treba adčuvać svaje chvalavańni i emocyi. Pierakładać taksama treba ŭ momant, pakul jość natchnieńnie, bo inakš nastroj prapadzie — i ja zrablu videa tolki praź niekalki miesiacaŭ.
Kaniešnie, čas heta ŭsio zabiraje (paśla pierakładu treba zapisać aŭdyja, a potym — videa): možna i paŭdnia patracić na ŭsio. Ale znoŭ ža, kali jość natchnieńnie, heta ŭsio dziela zabavy, nikoli nie rablu videa prosta, kab zrabić, ci dziela papularnaści, kab jano zavirusiłasia.
— A jakija z kavieraŭ usio ž zavirusilisia?
— Samy papularny — na ŭkrainskuju narodnuju pieśniu «Parova mašina». Niejak tak vyjšła, što i śpieŭ, i muzyka, i videa — usio razam mnie zdavałasia trochi krynžovym. Ale, jak vyśvietliłasia, šmat kamu heta vielmi zajšło. Nu i biez chejtaraŭ nie abyšłosia — niekatoryja karystalniki sacsietki pisali: «Što vy kradziecie našy pieśni?» Ja adkazvała, što aŭtary aryhinała padpisanyja, što heta prosta pierakład — nichto nie kazaŭ, što heta naša pieśnia.
Jašče zalacieła pieśnia «Kryły» hurta Nautilus Pompilius, za jakuju mnie duža mocna prylacieła ad hledačoŭ: pisali, što heta pieśnia čałavieka, jaki padtrymlivaje vajnu. Ale ja tłumačyła, što heta kampazicyja, jakaja była zapisanaja hadoŭ z 20 tamu, a to i bolš, usio žyćcio mnie padabałasia (jana, a nie aŭtar). Ale, niahledziačy na chejtaraŭ, hety kavier adzin z samych papularnych.
Taksama dobra pajšli pieśni «Monietočki» — jana navat pad imi sama adznačyłasia: pad kavieram «Papina lubovnica» pakinuła kamientaryj, a «Nimfomanku» vykłała ŭ siabie ŭ storys. Kaniešnie, heta taksama vielmi pryjemna.
«Papina lubovnica» mnie, darečy, samoj vielmi padabajecca: šmat svaich sił ukłała ŭ heta videa — doŭha zdymała jaho, doŭha mantavała. I samoj mnie jašče z apošnich padabajecca «Sieriebro» «Bi-2», bo tak dušeŭna atrymałasia.
Jak Maryja źviazałasia z muzykaj: «Usie śpiavali pa notach, a ja salfiedžya nie viedała»
Pa adukacyi Maryja — psichołah, siamiejny i jurydyčny, jaje asnoŭny napramak — efiektyŭnaja kamunikacyja. A voś muzyčnaj adukacyi ŭ žančyny niama, niahledziačy na toje, što śpiavaje jana z samaha dziacinstva i žyvie vakoł muzyki: baćka hraŭ u hurcie, jaje brat i muž — muzykanty.
— Niekali ja navat nie viedała, što ŭ mianie jość słych. Prykmietna heta stała tolki ŭ škole, kali maja nastaŭnica muzyki pačała pracavać sa mnoj. A potym hołas mnie pastavili ŭ Biełteleradyjokampanii, kudy ja pryjšła ŭ hodzie 2000-m na prasłuchoŭvańnie ŭ chor: prapanavała schadzić tudy maja siabroŭka, jakaja prafiesijna zajmałasia vakałam.
Było, kaniešnie, ciažka: usie śpiavali pa notach, a ja salfiedžya nie viedała. Ale, niahledziačy na heta, u chor mianie ŭziali: śpiavała ŭ im niekalki hadoŭ. Z taho času pastajanna nabirałasia dośviedu, śpiavała ŭ estradnych studyjach — muzykaj zajmajusia na praciahu ŭsiaho žyćcia. Byŭ, praŭda, čas, kali krychu vypała sa śpievaŭ, bolš zajmałasia fitnesam i tancami, ale potym usio roŭna viarnułasia da hetaha.
A ŭ 2022 hodzie pačała vieści tyktok: chacieła padzialicca svajoj tvorčaściu, a Instagram jak placoŭka mnie nie duža padabaŭsia. Kali ja tolki pačynała, u mianie byŭ nie vielmi dobry emacyjny stan — i tvorčaść dapamahała jaho palepšyć.
— Padpisčyki źjavilisia adrazu?
— Voj nie, zusim nie adrazu (śmiajecca): nabrać pieršuju aŭdytoryju vielmi ciažka. Biełaruskamoŭny kantent na toj momant u TikTok tolki źjaŭlaŭsia, tamu ŭsio adbyvałasia pastupova. Mnie zdajecca, što pieršuju tysiaču padpisčykaŭ ja naźbirała prykładna praz paŭhoda ci navat bolej. I ŭžo potym usio pajšło chutčej.
— Jak dumajecie, na čym atrymałasia vystralić?
— Na kavierach. Spačatku ja vykładała nie tolki pieśni, ale i prosta śmiešnyja videa, ale zrazumieła praz čas, što ludziam bolš padabajucca kaviery, — i zrabiła akcent na ich. A nie tak daŭno my z AP$ENT sumiesna zapisali pieśniu Mroja: paznajomilisia ź im praz TikTok paśla taho, jak ja źniała duet i kavier na jaho pieśni. Jon sam prapanavaŭ zrabić taki sumiesny prajekt.
Pieśnia vyjšła prykładna miesiac tamu — i zavirusiłasia ŭ siecivie; ciapier jaje možna pasłuchać na ŭsich placoŭkach. Heta sprava taksama pašyryła maju aŭdytoryju.
Pra pierakłady: «Kali rabić pramyja pierakłady, heta budzie padobna, chutčej, da prozy, a nie da pieśni»
Maryja i da taho, jak pačała zapisvać kaviery, sama pisała pieśni, ihrała na hitary. A kali pryjšła ŭ TikTok, ubačyła, što nichto aktyŭna nie robić pierakłady na biełaruskuju movu, — i zaniała hetu nišu: sama pierakładaje, sama zapisvaje videa.
— Było, praŭda, niekalki razoŭ, kali heta rabiła nie ja: mnie prosta prapanoŭvali pierakład (na pieśni «Bi-2» «Varvara», AP$ENT «Ciemra», «Parova mašina»), i ja ŭžo ź im zapisvała kavier. Pra heta ja zaŭsiody papiaredžvaju ŭ apisańni da videa. Usie astatnija pierakłady całkam maje.
Byvajuć, kaniešnie, u hetaj spravie i składanaści, i pamyłki, jakija ja zaŭvažaju, kali ŭžo vykłała videa, — i takaja «jo-majo»… Tak jak pierakłady ja rablu nie tolki z ruskaj movy, ale z ukrainskaj i anhlijskaj, to amal zaŭsiody sutykajusia ź jakimi-niebudź ciažkaściami: naprykład, kali fanietyčna pa-roznamu budujucca skazy, treba źmianiać słovy aryhinała i pisać novyja radki całkam.
Navat byvajuć situacyi, kali padpisčyki pišuć mnie ŭ kamientaryjach: «Heta inšyja słovy, tak nielha». Ja zaŭsiedy tłumaču, što heta nie pierakład — heta kavier z adaptacyjaj. Kali rabić pramyja pierakłady, heta budzie padobna, chutčej, nie da pieśni, a da prozy.
— A vy raiciesia z kim-niebudź nakont pierakładaŭ?
— Vielmi redka. Kaniešnie, heta nie zusim dobra — treba było b, kab u pracesie ŭdzielničali bolš ekśpiertnyja ludzi. Ale ja pryzvyčaiłasia da taho, što ŭsio žyćcio rablu toje, što mnie treba, sama.
— Daŭno vy karystajeciesia biełaruskaj movaj u žyćci?
— Ja cikaviłasia biełaruskaj movaj ź dziacinstva — jašče kali jeździła ŭ vioski: u adnoj, jakaja znachodzicca za 60 kiłamietraŭ ad Viciebska, žychary razmaŭlali na ruskaj movie, a ŭ druhoj (taksama ŭ Viciebskaj vobłaści) — na biełaruskaj. I pryčym było šmat tych, chto karystaŭsia nie trasiankaj, a čystaj movaj. I mnie heta vielmi padabałasia: navat prasiła svaich baćkoŭ addać mianie ŭ biełaruskamoŭnuju škołu. Ale ŭ 90-ja hady z hetym było davoli napružana, tamu pajšła ŭ škołu z anhlijskim uchiłam.
I tam zaŭsiody maimi lubimymi pradmietami byli mienavita biełaruskaja mova i biełaruskaja litaratura: šmat čytała, vučyła vieršy. Ale pry hetym majo asiarodździe było ŭ asnoŭnym ruskamoŭnaje. Całkam na biełaruskuju movu pierajšła ŭ 2022 hodzie, ale pry hetym u mianie niama vostrych pryncypaŭ nakont movy. Kali ja razumieju, što čałavieku zručniej na ruskaj, to kamunikujem ź im na ruskaj.
— Kali viarnucca da TikTok, heta dziejnaść prynosić vam hrošy?
— Hrošaj heta nie prynosić. Nikoli takoj mety i nie było. U pieršuju čarhu mnie chaciełasia vykazacca, chaciełasia śpiavać. Mnie zdajecca, tam možna zarablać, kali ty vialiki błohier, kali jość chacia b 100 000 padpisčykaŭ. A takoj nievialikaj i tym bolš biełaruskamoŭnaj supołcy ŭ TikTok nierealna atrymlivać hrošy — patrošku nabirajem svaich padpisčykaŭ.
Pry hetym nie mahu skazać, što dziejnaść u TikTok dla mianie — prosta chobi. U peŭny čas unutry źjaviłasia adčuvańnie, što ŭ mianie pierad padpisčykami jość niejki abaviazak: ludzi čakajuć novych videa, tamu ja nie mahu machnuć rukoj i ničoha nie zdymać. Jość takoje.
Pieršaja vice-mer Minska Nadzieja Łazarevič prajšła praz zatrymańnie, muž zastaŭsia ŭ SIZA8
Kamientary