Karanavirus SARS-CoV-II, jaki vyklikaŭ u 2020 hodzie pandemiju COVID-19, praciahvaje cyrkulavać u śviecie. Pry hetym jon źmianiajecca i vyklikaje ŭsio bolš lohkaje ciačeńnie chvaroby i, adpaviedna, bolš lohkija simptomy.
Asnoŭnyja rekamiendacyi miedykaŭ — heta adpačynak, šmat vadkaści i adpaviednyja leki, piša Radyjo Svaboda sa spasyłkaj na New York Times.
Simptomy chvaroby
Najbolš raspaŭsiudžanyja simptomy kavidu nie mocna źmianilisia z pačatku pandemii čatyry hady tamu i zastajucca praktyčna takimi samymi. Da ich adnosiacca stomlenaść, bol u horle, zakładzienaść nosa, nasmark, hałaŭny bol, łamota ŭ ciele i kašal. Jany aktualnyja i dla apošniaha daminujučaha varyjantu karanavirusu, jaki nazyvajecca JN.1.
U niekatorych ludziej mohuć źjavicca kanjuktyvit abo prablemy sa straŭnikava-kišečnym traktam — młosnaść, vanity i dyjareja. Ale takija simptomy sustrakajucca radziej.
Pavodle ekśpiertaŭ, samyja prykmietnyja ŭ pačatku pandemii simptomy — strata pačućcia smaku i pachu — ciapier sustrakajecca radziej.
«Samaja vialikaja źmiena zaklučajecca ŭ tym, što simptomy robiacca bolš lohkimi», — skazała doktar Amanda Kasta z kafiedry infiekcyjnych chvarobaŭ univiersiteta ŭ Vašynhtonie. Heta adbyvajecca tamu, što praktyčna ŭ kožnaha čałavieka ŭžo jość peŭny imunitet ad vakcyn, pieraniesienaj infiekcyi abo i taho i taho razam.
Dla bolšaści ludziej ciapier kavid praciakaje lohka, ale dla niekatorych jon pa-raniejšamu niebiaśpiečny i navat śmiarotny.
U takoj krainie, jak ZŠA, pavodle stanu na siaredzinu lutaha, było bolš za 21 000 špitalizavanych z pryčyny kavidu, a za pieršyja niapoŭnyja dva miesiacy 2024 hoda tam zarehistravana kala 10 000 śmierciaŭ, źviazanych z COVID-19.
Ciažkija formy chvaroby ciapier značna mienš raspaŭsiudžanyja ŭ paraŭnańni ź pieršymi hadami pandemii, «ale my ŭsio jašče ich nazirajem», — skazaŭ vydańniu prafiesar-infiekcyjanist miedyčnaha centra Džonsa Chopkinsa ŭ Bałtymory Ściuart Rej. Čaściej za ŭsio, pavodle doktara Reja, chvarejuć ludzi z asłablenaj imunnaj sistemaj i spadarožnymi chvarobami, takimi jak zachvorvańni serca, dyjabiet i prablemy ź lohkimi.
Starejšyja za 65 hadoŭ ludzi taksama znachodziacca ŭ hrupie ryzyki ciažkich infiekcyj.
Taksama lekary nahadvajuć, što pakolki lohkaja forma kavidu moža vyhladać jak zvyčajnaja prastuda ci hryp, to važna pravieryć, ci byŭ u vas kantakt z zaražanym čałaviekam. Heta važna dla taho, kab vytrymać karancin, jaki ciapier składaje piać dzion.
U ZŠA daktary rajać samaizalavacca na piać dzion paśla stanoŭčaha testu na karanavirus i jašče piać dzion paśla karancinu nasić masku. U inšych krainach rekamiendacyi mohuć adroźnivacca.
Jak i čym lačycca
Bolšaści ludziej dastatkova samaizalavacca, abmiežavać fizičnuju nahruzku, pić dastatkova vadkaściaŭ i prymianiać simptamatyčnaje lačeńnie — heta značyć prymać leki ad pavyšanaj tempieratury, hałaŭnoha bolu i bolu ŭ horle, a taksama pałaskać horła ŭ vypadku nieabchodnaści.
Razam z tym lekary źviartajuć uvahu, što ciapier jość šerah antykaranavirusnych lekaŭ, jakija istotna ablahčajuć chvarobu. Kali ich pačać prymać u pieršyja piać dzion paśla źjaŭleńnia simptomaŭ, to jany značna ablehčać vaš stan. Tamu kali vy pažyły čałaviek abo ŭ vas jość chraničnyja zachvorvańni, treba jak maha raniej źviarnucca da lekara paśla kantaktu z chvorym abo stanoŭčaha testu.
Źviartacca da lekaraŭ važna jašče i tamu, što niekatoryja antyvirusnyja preparaty majuć supraćpakazańni i mohuć upłyvać na inšyja leki, jakija vy bieracie.
Taksama lekary źviartajuć uvahu na toje, što supraćkaranavirusnyja leki małaefiektyŭnyja dla maładych zdarovych ludziej z mocnym imunitetam, tamu im jany nie rekamiendujucca.
Kali ŭ vas vysokaja tempieratura abo boli ŭ ciele, možna prymać leki na asnovie ibuprafienu. Možna taksama brać biezrecepturnyja leki ad prastudy i hrypu z supraćaciokavymi ŭłaścivaściami abo srodki ad kašlu, chacia ekśpierty nie rekamiendujuć ich kateharyčna, pakolki jany nie dapamahajuć usim i zdolnyja vyklikać sanlivaść.
Kali źviartacca pa miedyčnuju dapamohu
Vyklikać lekara na dom ci zvanić u chutkuju dapamohu treba tady, kali vy adčuvajecie dychavicu (heta značyć, nie možacie addychacca abo dychajecie chutka i niehłyboka). Tady važna nieadkładna źviarnucca pa miedyčnuju dapamohu.
«Bolš za ŭsio nas turbuje dychańnie, — kaža doktarka Amanda Kasta. — Heta samaja tryvožnaja prykmieta, tamu što čałavieku moža stać horš vielmi chutka».
Tym, u kaho zjaŭlajucca prablemy z dychańniem, doktarka raić źviartacca ŭ adździaleńni nieadkładnaj dapamohi, a nie da lekara.
Ekśpierty taksama kažuć, što varta źviartacca da lekara, kali chvory adčuvaje zbłytanaść śviadomaści ci bol u hrudziach.
Kali simptomy nie robiacca lahčejšymi praź niekalki dzion ad pačatku chvaroby abo palapšajucca, a paśla znoŭ paharšajucca, heta moža być prykmietaj druhasnaj infiekcyi, naprykład, pnieŭmanii. U hetym vypadku taksama treba jak najchutčej źviarnucca pa miedyčnuju dapamohu.
Kamientary