vodhuki
Pra BSSR i fundamentalistaŭ
Vaša hazeta adzinaja, jakuju ja čytaju rehularna. Z apošnich materyjałaŭ mocna ŭrazili artykuły Alesia Čobata, asabliva pieršy ź ich, pra BSSR. Vialiki jamu dziakuj! Hady sa try ja čakaŭ, pakul pra heta chto-niebudź napiša. Na žal, nia ŭsie čytačy hazety akazalisia padrychtavanymi da takich vysnovaŭ. Naprykład, spn.Alesia Čuń ź Miensku. Biełaruś siońnia – viaskovaja, tradycyjnaja, i, jak heta ni horka, sapraŭdnym jaje pradstaŭnikom źjaŭlajecca PPRB, a nia my z vami, šanoŭnaja spn.Alesia. I spatrebicca jašče adno-dva pakaleńni, kab biełarusy stali nacyjaj, a nia “tłumam”.
Darečy, chaciełasia b krychu padpravić sp.Čobata. Terminam, jakimi jon karystajecca, isnujuć navukovyja adpaviedniki: “kłan kłanaŭ” – heta “narodnaść” (typ etničnaj supolnaści, jaki papiaredničaje nacyi). Biełarusy – narodnaść, jakoj padaravali dziaržaŭnaść.
Vielmi dobra, što “NN” nadaje stolki ŭvahi padziejam u śviecie. Ale interpretacyja padziejaŭ mianie časam razdražniaje. Vyklikaje ździŭleńnie padtrymka isłamskaha fundamentalizmu. Treba adroźnivać čačenski nacyjanalizm i čačenski vachabizm. Čačenskija nacyjanalisty vyjhrali pieršuju vajnu z Rasiejaj i advajavali niezaležnaść Radzimy, a vachabity faktyčna prajhrali druhuju vajnu. Vachabity dziejničajuć na ruku Rasiei, bo dyskredytujuć ideju čačenskaj niezaležnaści. Rasieja taktyčna pravilna zrabiła, što skarystała pravakacyjnaje ŭvarvańnie basajeŭcaŭ u Dahiestan i vybuchi ŭ Maskvie (FSB tut ni pry čym – pahladzicie, što robiać irlandzkija, baskonskija, kurdzkija i inš. terarysty). Basajeva nia mohuć złavić, bo jon patrebny jak pravakatar.
Ciapier pra artykuł Siarhieja Radštejna “Jany nia lubiać Miki-Maŭsa”. Ja taksama nie lublu maskultury. Ale ž taliby ŭvohule patalahična nienavidziać lubuju čužuju kulturu. Ich dziejańni – zvyčajnaja siaredniaviečnaja reakcyja, jakuju bolšaść azijackich krainaŭ užo pieražyli. Heta vyklik madernizacyi i vesternizacyi, jaki ničoha prahresiŭnaha nie niasie. Śviet užo daŭno raźvivajecca jak uzajemaźviazanaja systema.
Aŭtar skažaje etničny skład nasielnictva Aŭhanistanu. Puštuny składajuć nia 60—65%, a 55%, astatnija – heta tadžyki (20%), uzbeki (9%), chazarejcy (1 młn.), čarajmaki, nurystancy i inš. narody. I ŬSIE jany vajujuć suprać talibaŭ. A S.Radštejn choča ŭsio pakazać jak kanflikt “pryhniečanych” puštunaŭ i “prarasiejskich” tadžykaŭ. Čamuści aŭtar nia kaža pra etničnyja čystki siarod chazarejcaŭ-šyitaŭ u vakolicach Bamijanu, što viaducca talibami.
Niezrazumiełyja i pretenzii aŭhancaŭ na Bałudžystan. Bałudžy, što sa zbrojaj u rukach zmahajucca suprać iranskaha i pakistanskaha panavańnia, mienš za ŭsio chočuć trapić pad novaje jarmo.
A čytač choča abjektyŭnaści.
Źmicier Vićko, Ataleź
Siońnia ciažka bolš-mienš dakładna vyznačyć nia toje što nacyjanalny skład, ale j kolkaść nasielnictva Aŭhanistanu, bo za hady vajny krainu pakinuli sotni tysiačaŭ uciekačoŭ. Tolki ŭ Iranie ich kala dvuch miljonaŭ. Aŭhanistan da siańnia ŭ mnohim zastajecca krainaj plamionaŭ, ale palityku vyznačali ŭ asnoŭnym dźvie siły – tadžyki j puštuny, a nie jakija nurystancy. Kab lepš zrazumieć ksenafobiju nie-puštunaŭ, pryviadu historyju, jakuju raspavioŭ mnie siabar, były vučań Kabulskaha ŭniversytetu. Studenty-tadžyki brazhali kamieńčykami ŭ butelkach, kryčučy jamu: “Voś jana, vaša puštunskaja mova”. Ale heta pryvatnaści.
Što da isłamskich fundamentalistaŭ, dyk Vy niasłušna interpretujecie našy padychody. Aceńvajučy lubyja, navat dalokija padziei, my pilnujemsia vyklučna ahulnačałaviečych kaštoŭnaściaŭ i biełaruskich nacyjanalnych intaresaŭ. Kažučy biaz hetych štampaŭ, sprabujem hladzieć na ŭsio vačyma narmalnaha biełarusa dy cicha raźbiracca, što čałaviečaje, a što brydkaje. Presa i telebačańnie, navat biełaruskamoŭnyja, dyj navat nacyjanalistyčnyja, z malenstva pryvučajuć nas aceńvać padziei ŭ śviecie z hledzišča ichnaj adpaviednaści intaresam Rasiei. Hetak atrymlivajecca, bo z rasiejskich krynicaŭ, rasiejskaj movaju prychodzić u Biełaruś bolšaść infarmacyi pra mižnarodnyja padziei. A rasiejcy — nacyja ź imperskimi prahnieńniami dy nieźličonymi ŭnutranymi prablemami. Pad ich jany i prystasoŭvajuć svajo bačańnie.
Pytańnie nia ŭ tym, našym naturalnym chaŭruśnikam źjaŭlajecca antyrasiejski da pary Taliban ci prarasiejski ź niadaŭniaj pary Achmad Šah Masud, Basajeŭ ci Kadyraŭ. Heta nie staić na paradku dnia. Ale vidavočna, što i čačenskaja vajna, i aŭhanskaja vajna ź Miensku bačacca nia hetak, jak z Maskvy. Suviaź miž teraktami ŭ Maskvie i dahiestanskimi vachabitami — taksama. Što da fundamentalizmu, adno chaču adciemić, što balšynia hramadztva na pasavieckaj prastory naležyć da “PAKALEŃNIA HUŁAHu”, a ŭ siańniašniaj Rasiei naradžajecca i raście nastupnaje “PAKALEŃNIE ČARNAKOZAVA i SAMAŠAK”. Ź im raście i fundamentalizm.
Siarhiej Radštejn
Kamientary