Беларускамоўны немец, які носіць сукенкі: У Беларусі да мяне паставіліся талерантна
У ліпені Стэфан Мюнц другі раз у жыцці наведаў Беларусь і першы раз — у звыклым яму «жаночым» вобразе. Малады чалавек прызнаецца, што рашыцца быць сабой у нашай краіне было няпроста.
Стэфан Мюнц.
Ён кажа, на Захадзе ў Беларусі не самы лепшы імідж: дрэнная ўлада, суровая міліцыя, няпростае жыццё. Калі навіны пра Беларусь і з’яўляюцца ў нямецкіх СМІ, то гэта як правіла негатыў. Стэфан зазначае, што пра Італію і «мафію», да прыкладу, у Нямеччыне таксама шмат гавораць. Але Італія ўсё адно папулярная сярод немцаў, чаго не скажаш пра Беларусь.
Стэфан нарадзіўся ў Рэгенсбургу, жыве ў гэтым баварскім горадзе і цяпер. Зарабляе на жыццё перакладам.
«Я даўно захапляюся мовамі. Найлепш ведаю ўкраінскую, рускую і польскую, таму беларускую разумею выдатна, — кажа малады чалавек. — У Нямеччыне цікаўнасць да славянскіх краін — адносна незвычайная рэч. У школах рэдка выкладаюць славянскія мовы».
Можна сказаць, гэтая цікаўнасць да славянскіх краін была несвядомым пратэстам супраць бацькоў. У той час яны ездзілі ў Італію, Аўстрыю, збіраліся ў Францыю — толькі не ў тыя краіны, што раней былі пад савецкай уладай.
Стэфан — сапраўдны паліглот. Ён увесь час бярэцца за вывучэнне новых моў. Цяпер яго мара і мэта — засвоіць японскую і кітайскую.
«Маёй другой мовай была баварская гаворка, бо бацькі найперш вучылі мяне нямецкай літаратурнай мове, хоць мы і жылі ў тым рэгіёне Германіі, дзе пераважна гавораць па-баварску, — распавядае Стэфан. —
У школе вучыў англійскую, праз настаўніцу французскай мовы пачалося маё агульнае захапленне мовамі, поспехаў у мяне тады было шмат. Стаў займацца італьянскай, румынскай, рускай і іспанскай мовамі, працягваў іх вывучаць, пакуль не скончыў школу. Ва ўніверсітэце займаўся славянскімі. Мовы — мая даўняя апантанасць. Люблю іх параўноўваць, падабаюцца дыялектныя гаворкі. Калі ёсць натхненне, бяруся за новыя: албанскую, дацкую, літоўскую…».
Пра існаванне Беларусі Стэфан даведаўся ў 1995 годзе, калі яму падарылі мапу Еўропы, на якой былі пазначаныя ўсе постсавецкія краіны.
«Мой бацька выкладаў фізіку і матэматыку, праз яго я захапіўся ядзернай фізікай. З гэтай прычыны мяне таксама цікавіла чарнобыльская трагедыя і яе наступствы. Пазней у нас заснавалі групу «Дапамога Беларусі», каб падтрымаць людзей, што пацярпелі ад Чарнобыля. Я таксама валанцёрыў», — прыгадвае Стэфан.
Пасля 2002 года праблемы Беларусі для Стэфана адышлі на другі план. Цікаўнасць да краіны зноў прачнулася толькі гадоў праз пяць, калі ён выпадкова натрапіў на кнігу пра Беларусь у антыкварнай лаўцы і пазнаёміўся з дзяўчынай з Гомеля ў студэнцкім інтэрнаце. У 2009 годзе немец нарэшце ўпершыню прыехаў у нашу краіну.
Тады ў Беларусь перадавалі гуманітарную дапамогу, Стэфан дапамагаў як перакладчык, хацеў папрактыкавацца ў мовах. Праўда, на той момант беларускай ён не ведаў.
«Шчыра, да падарожжа было страшнавата. Асабліва праз тое, што на Захадзе пра Беларусь распавядаюць шмат жахаў: пра несвабоду, пра дрэнную ўладу, пра падаўленні людзей, пра Чарнобыль. Баяўся міліцыі…, — прыгадвае малады чалавек. — Хоць перад паездкай чытаў гід па Беларусі, усё адно было боязна».
Першая вандроўка ў нашу краіну была зусім нядоўгай — усяго шэсць дзён. Першыя тры дні група правяла ў Гомелі, у Рэспубліканскім навукова-практычным цэнтры радыяцыйнай медыцыны і экалогіі чалавека. Апошнія тры дні — у сталіцы.
«Мне тады здалося, што Гомель — шматлюдны горад, дзе шмат гістарычных будынкаў. Увечары, калі шпацыраваў па Савецкай вуліцы, пазнаёміўся з Аленай і Нэлі, з якімі мы сябруем па сёння. Алена — маці Нэлі. Калі мы пазнаёміліся, ім было 46 і 16 гадоў. Асабліва тады я саромеўся насіць тое, што хацеў, апранаў «мужчынскія» рэчы, — прыгадвае Стэфан. — Але для іх мой вобраз — не праблема, яны падтрымліваюць мяне».
У тую ж вандроўку немец наведаў мінскую цырульню, пасябраваў з майстрам Наталляй. Цяпер, калі прыехаў у Беларусь ужо ў другі раз, зноў сустрэўся з ёй, ужо ў новым амплуа. Праўда, пра кардынальную змену іміджу Наталля ведала і раней — праз сацсеткі.
Пасля першай паездкі Стэфан пачаў вучыць беларускую мову. Кажа, яго натхніў настаўнік адной беларускай школы, куды яны прыйшлі на экскурсію. За гэтыя восем гадоў, што мінулі з таго часу, немец купіў нямала беларускіх кніг, падручнікаў, слоўнікаў — амаль усё праз беларуску, з якой жыў разам у студэнцкім інтэрнаце.
«Набыў альбомы пра Гомель, Мінск, Гродна, Ліду і іншыя гарады, кнігі пра гісторыю Беларусі, пра Скарыну, Шагала, Суціна. Я асабліва люблю архітэктуру і жывапіс, — працягвае Стэфан. — Дарэчы, падчас той першай вандроўкі мяне ўразіла, што беларусы паважаюць традыцыі. У адной школе я звярнуў увагу на невялічкую беларускую драўляную хату, створаную ў класе. Я быў уражаны тым, наколькі філігранна яна была зроблена».
Сёлета Стэфан даведаўся пра школу беларусістыкі і вырашыў, што трэба ехаць.
«Было крыху страшнавата ісці ў консульства Беларусі ў Мюнхене. Але насамрэч там працуюць прыемныя людзі. На мытні таксама не было ніякіх праблем, — кажа Стэфан. —
Першае, што здзівіла ў Беларусі на гэты раз — новыя грошы. Купюры прыгожыя, а манеты, як па мне, так сабе. На трасе ад Брэста да Мінска шмат новых невялікіх заправак — чыстых i бясплатных, у адрозненне ад нямецкіх. Здзівіла, як шмат у Беларусі новых будынкаў. Пазітыўна ўражаны, што беларуская дзяржава паважае гісторыю. На многіх будынках вісяць шыльды з пазнакай, што гэта архітэктурная каштоўнасць. Здзівіла, як шмат людзей у вышыванках. Я прывык, што гэта ёсць ва Украіне, але не чакаў такога ў Беларусі».
Стэфан кажа, што праграма школы беларусістыкі была цудоўнай: музеі, экскурсіі, лекцыі з цікавымі асобамі. Карацей, яму спадабалася настолькі, што налета хоча прыехаць зноў. Калі возьмуць вучыцца і калі дадуць візу, вядома.
Ды і страхі маладога чалавека наконт таго, ці прымуць яго незвычайны вобраз беларусы, сышлі, бы іх і не было.
«Кожны дзень апранаў сукенку ці спадніцу. Спачатку баяўся, але ніхто мяне не чапаў. На гэта ў Беларусі рэагавалі не інакш, як у Нямеччыне. Як звычайныя мінакі, так і прадстаўнікі розных дзяржструктур. У Беларусі я адчуваў сябе ў бяспецы. Гэта гасцінная краіна, у мяне засталіся добрыя ўражанні, — кажа малады чалавек. — Я магу толькі дзякаваць за прыемны час, праведзены ў краіне».
А што датычна пытання своеасаблівага стылю адзення, то тут у Стэфана свая пазіцыя.
«Так, я нашу сукенкі, спадніцы, абутак на абцасах. Але для мяне гэтыя рэчы не маюць пола — гэта проста прыгожае адзенне. Таму азначэнне «трансвестызм» не пасуе. Як па мне, «мужчынская» вопратка папросту нудная і нецікавая, зробленая без любові.
Я заўжды адчуваў зайздрасць да жанчын і дзяўчат, пакуль не пачаў сам насіць такія рэчы. Спачатку я думаў, што толькі жанчыны могуць так апранацца, але потым зразумеў, што і мужчыны могуць. У 14 гадоў я пачаў маляваць пазногці, у 17 — рабіць макіяж. У 18 стаў насіць сукенкі [цяпер Стэфану 32 гады — НН]. Адзінае, мне перашкаджаюць валасы на маім целе, праз гэта я часта адчуваю сябе некамфортна».
Халезін: Неўзлін фінансуе Хартыю'97 яшчэ з прэзідэнцкіх выбараў 2010 года15
Каментары