Вечны дыктатар. Як хутка тыраны змогуць скарыстацца першымі лекамі ад старэння? 

Ці задумваўся калісьці Цэзар, што яго ідэя быць «вечным дыктатарам» («Dictator perpetuo») можа быць не толькі юрыдычнай фармальнасцю, але і біятэхналагічнай магчымасцю?

Натуральная смерць заўсёды з'яўлялася адзіным ворагам дыктатараў, на якога ніяк нельга паўплываць. Перспектыва старэння і павольнай смерці ад хваробаў падштурхоўвала такіх уладароў на пошукі філасофскага каменя, святога Грааля, эліксіру маладосці і таму падобнага, але патугі гэтыя заставаліся беспаспяховымі. 

Так, паводле расследавання выдання «Праект», Пуцін вельмі заклапочаны праблемай старэння і нават не цураецца нетрадыцыйнай медыцыны. Напрыклад, ён прымае ванны з крывёй ад абрэзаных у варварскай працэдуры рагоў алтайскіх маралаў. Эфект ад гэтай ванны навукова не даказаны, яна мае спецыфічны выгляд і пах. Акрамя таго, Пуцін карыстаецца і ўсім наборам медыцыны навуковай, маючы цэлы пул лекараў, якія суправаджаюць яго ў кожнай паездцы.

Але з прыходам тэхналогій рэальнасць пачынае мяняцца.

Цяпер барацьбой са старэннем і нават самой смерцю займаюцца топавыя мільярдэры і інвестары, дзясяткі буйных і маленькіх стартапаў, вядучыя ўніверсітэцкія і ўрадавыя лабараторыі па ўсёй планеце. 

У гэтай гонцы ўдзельнічаюць як навукоўцы з дэмакратычных краін, так і даследчыкі з краін аўтарытарных і таталітарных. І ў кожнага з бакоў ужо ёсць свае поспехі.

Так, найбуйнейшым у свеце па колькасці інвестыцый стартапам па барацьбе са старэннем і смерцю лічыцца амерыканская кампанія Altos Labs, аднымі з асноўных інвестараў якой з'яўляюцца расійскі мільярдэр Юрый Мільнер (бізнэсмен адмовіўся ад расійскага грамадзянства з-за нязгоды з вайной супраць Украіны) і самы багаты чалавек планеты і заснавальнік Amazon Джэф Безас. Апошні прафінансаваў кампанію на 3 мільярды даляраў.

Павялічыць

Altos Labs яшчэ прыметная тым, што збірае ў свой штат найлепшых навукоўцаў свету, а ў яе радзе дырэктараў сядзяць некалькі Нобелеўскіх лаўрэатаў, якія адкрылі метады амаладжэння клетак і рэдагавання генаў. У дадзены момант кампанія не раскрывае падрабязнасці сваіх эксперыментаў і іх вынікі, аднак уявіць сябе сённяшні іх прагрэс можна, паглядзеўшы на поспехі іншых менш фундаваных канкурэнтаў.

Напрыклад, навукоўцы-генетыкі з Гарвардскага ўніверсітэта нядаўна навучыліся кіраваць працэсам старэння ў мышэй і нават спыняць яго цалкам. Той жа эфект дасягнула і расійска-сінгапурская кампанія Gero, старшынёй праўлення якой з'яўляецца беларускі IT-мільянер Юрый Мельнічак, які выступіў супраць рэжыму Лукашэнкі ў 2020-м.

Павялічыць

Апроч гэтага, ужо створаны першыя вопытныя ўзоры лекаў супраць старэння сабак, тэставанне якіх завяршыцца праз некалькі гадоў. Падобныя тэставанні таксама ладзяцца і на прыматах.

Але галоўным пытаннем застаецца тое, калі першыя прэпараты ад старэння будуць пратэставаныя на людзях і як хутка да гэтых лекаў дабяруцца кіраўнікі недэмакратычных краін.

Ці дачакаюцца Лукашэнка і Пуцін?

Насамрэч, нягледзячы на афіцыйную адсутнасць лекаў ад старэння і смерці, некаторыя існуючыя прэпараты ад звычайных ці рэдкіх захворванняў ужо прадэманстравалі магчымасць уплываць на працягласць жыцця, хоць першапачаткова яны і не былі задуманы для гэтага.

Адзін з такіх прэпаратаў — метфармін (metformin), які быў ухвалены для выкарыстання супраць дыябету 2 тыпу. Іншы — рапаміцын — імунасупрэсант, які выкарыстоўваецца пры трансплантацыі органаў. Некаторыя пацыенты пачынаюць прымаць гэтыя лекі «не па прызначэнні», робячы гэта самастойна або тады, калі падпісваюць кантракты на лячэнне з кампаніямі, якія якраз і займаюцца пытаннем даўгалецця.

Чытайце: Дажыць да 120 можа стаць магчымай перспектывай

Аднак гэты спосаб не вырашае пытанне старэння і натуральнай смерці, а толькі нязначна і не заўсёды гарантавана адтэрміноўвае непазбежнае. Пры гэтым, адтэрміноўка таксама не можа быць вечнай, бо ў кожнага чалавека існуе ліміт на магчымасць жыць нават з паспяховым прымяненнем самых дарагіх і эфектыўных прэпаратаў ад розных захворванняў, у тым ліку выкліканых старэннем.

Гэты ліміт, паводле даследаванняў, складае 120-150 гадоў, больш за які чалавек ніяк не пратрымаецца, калі не зможа спыніць сам працэс старэння. І тое, не гарантавана, што прэпараты і лад жыцця спрацуюць правільна, і чалавек дажыве нават да мяжы пачатку ліміту.

Але, улічваючы прагнозы наконт імаверных тэрмінаў з'яўлення першых лекаў ад старэння і ўзрост таго ж Лукашэнкі і Пуціна (69 і 71 гадоў адпаведна), то ў іх ёсць усе шанцы дачакацца гэтых прэпаратаў.

Стандартныя ацэнкі навукоўцаў і бізнэсменаў-акцыянераў біятэхналагічных кампаній паказваюць, што першыя лекі ад старэння і выкліканых ім хваробаў могуць з'явіцца ўжо ў 2030-2040-х гадах.

Нягледзячы на чуткі і інфармацыю пра магчымыя дыягназы Лукашэнкі і Пуціна, пры належным доглядзе ў іх ёсць магчымасць пражыць яшчэ гадоў 10-20 і заспець лекі ад старэння, бо нават некаторыя дыктатары і тыраны з бедных афрыканскіх краінаў дажывалі амаль да 100 гадоў (напрыклад, былы кіраўнік Зімбабвэ Роберт Мугабэ, які пайшоў з жыцця ў 95).

Павялічыць

Чытайце: Што можа быць пасля Лукашэнкі? Магчымыя кірункі

Якой будзе рэакцыя на выкарыстанне такіх лекаў дыктатарамі з боку іх бліжэйшага асяроддзя, рэальнай апазіцыі, ці грамадства прадказаць складана, бо такога сцэнара яшчэ ніколі не адбывалася.

Нават тыя дыктатары, якія не жадалі нікуды сыходзіць, урэшце саступалі перад усведамленнем сваёй непазбежнай смерці і задумляліся аб пераемніках з ліку сваякоў, найбліжэйшых прыхільнікаў ці, на худы канец, з сістэмнай апазіцыі (як гэта меркаваў зрабіць Мугабэ). Аднак патэнцыйная перамога над старасцю можа прыбраць гэты тупік са шляху дыктатараў, што дазволіць ім у біялагічным сэнсе кіраваць няспынна. 

Гэта можа забраць апошнюю надзею на вызваленне і справядлівасць у шматлікіх жыхароў дыктатарскіх краін.

Таксама можа знішчыцца і надзея на атрыманне ўлады ў часткі бліжэйшых прыхільнікаў дыктатараў, якія бачылі сябе ў ролі іх пераемнікаў.

У абодвух выпадках можа значна павялічыцца верагоднасць сацыяльна-палітычных выбухаў, рэвалюцый, ці пераваротаў, як, напрыклад, сталася з тым жа Цэзарам.

• 12
• 0
• 10
• 9
• 11
• 5
• 19
• 0