Навукоўцы змаглі спыніць працэс старэння ў мышэй і навучыліся кіраваць гэтым працэсам. А што наконт людзей?
Эксперымент паказаў, што старэнне — гэта ўсяго толькі страта клеткамі магчымасці правільна счытваць свой пачатковы геном. Выявілася, што гэты працэс можна аднавіць.
Навукоўцы-генетыкі з Гарвардскага ўніверсітэта правялі доследы на мышах, каб высветліць прычыну старэння арганізма жывых істот і навучыцца кіраваць гэтым працэсам.
Даследаванне паказала, што прычына старэння зусім не змяненне ДНК, як лічылася раней. Усяму віной эпігенетычныя «праграмныя збоі», праз якія клеткі з часам губляюць сувязь з зыходным генетычным матэрыялам. Аднавіць гэтую сувязь можна праз «перазагрузку сістэмы», якая таксама можа павялічыць і працягласць жыцця.
«У генетычным матэрыяле чалавека, ці проста ў геноме, змяшчаецца поўны набор нашай ДНК, які размеркаваны па ўсіх клетках арганізма. Але над геномам існуе яшчэ адзін пласт, які называецца «эпігеном». Ён кантралюе працэс уключэння або выключэння пэўных генаў у тым ці іншым тыпе клетак, і на яго працу на працягу ўсяго жыцця здольныя ўплываць як фактары навакольнага асяроддзя, так і наш лад жыцця. Да гэтага часу заставалася загадкай, ці з'яўляюцца змены эпігенома прычынай старэння», — гаворыцца ў даследаванні.
Для вырашэння загадкі навукоўцы літаральна «прымусілі састарэць» некаторых мышэй шляхам выкарыстання сістэмы «індукавання змен у эпігеноме (Induction of Changes in Epigenome, ICE)». Простымі словамі, яны ўтрая павысілі ў мышэй хуткасць разрыву і аднаўлення ланцужкоў ДНК, тым самым паскорылі іх натуральны працэс старэння.
Дзякуючы гэтаму, навукоўцы заўважылі, што з часам аднаўленне ДНК усё больш адбывалася насуперак першапачатковым «маладым» геномам, што прыводзіла да «праграмных збояў»: да шасцімесячнага ўзросту ў мышэй з'явіліся фізічныя прыкметы старэння, і іх стан быў значна горшы ў параўнанні з мышамі таго ж узросту, якія не ўдзельнічалі ў эксперыменце.
Затым навукоўцы паспрабавалі зноў «амаладзіць» паддоследных мышэй шляхам ін'екцыі плюрыпатэнтных клетак, якія змяшчаюць гены Oct4, Sox2 і Klf4.
«У выніку ў паддоследных мышэй з'явілася шмат новых аксонаў, дзякуючы якім іх мозг аднавіўся і спыніў дэгенерацыю іншых органаў. Больш за тое, гэта дапамагло аднавіць зрок у старых мышэй, прычым іх зоркасць стала лепшая, чым у маладых мышанят, якія не ўдзельнічалі ў эксперыменце», — адзначаецца ў даследаванні.
Па словах аднаго з аўтараў навуковага адкрыцця прафесара Дэвіда Сінклера з Гарвардскага ўніверсітэта, новыя веды даказваюць існаванне «генетычнай рэзервовай копіі», якой могуць карыстацца многія жывыя арганізмы. Напрыклад, пры страце часткі цела ў многіх жывых істот гэтыя часткі аднаўляюцца: у яшчарак і рыб адрастае хвост, у мышэй — пальцы і г. д.
Прафесар сцвярджае, што хоча ператварыць старэнне ў хваробу. А калі гэта хвароба, значыць, яе можна будзе вылечыць.
«Мы лічым, што выявілі галоўны пульт кіравання, спосаб вярнуць час назад. Затым цела прачнецца, успомніць, як сябе паводзіць, успомніць, як рэгенерыраваць, і зноў стане маладым, нават калі чалавек ужо даволі пажылы і хворы. Гэта таксама азначае, што рак, дыябет і хвароба Альцгеймера могуць мець адну і тую ж асноўную прычыну, якую можна павярнуць назад для лячэння ўзроставых станаў з дапамогай адзінага метаду тэрапіі», — падсумоўвае Сінклер.
На гэты момант вядома, што ўжо пачалося правядзенне доследаў над прыматамі. А наступныя ў чарзе — людзі.
Чытайце яшчэ:
Навукоўцы знайшлі раней невядомыя гены, якія паказваюць, што чалавек усё яшчэ эвалюцыянуе
Навукоўцы знайшлі арганізм, які можа харчавацца толькі вірусамі
Чаму 3000 гадоў таму чалавечы мозг быў большы
На вайне ва Украіне загінуў былы дырэктар двух аршанскіх заводаў4
Каментары