У Татарстане ўпершыню выйшла татарскамоўнае рэаліці-шоу.
Пад імперскім ціскам
Малыя народы Расіі знаходзяцца ў асабліва складанай сітуацыі. Крэмль праводзіць палітыку моўна-культурнай ўніфікацыі краіны, у выніку якой абмяжоўваецца нацыянальная адукацыя і выцясняюцца нацыянальныя мовы. Грамадска-палітычная дзейнасць пад нацыянальнымі сцягамі цяпер амаль немагчымая.
Аднак такая палітыка, як паказвае практыка, нярэдка прыводзіць да адваротнага эфекту: яна падштурхоўвае некаторыя народы да больш актыўнай абароны сваёй тоеснасці. Прыкладам можа служыць кінематаграфія Якуціі, якая ператварылася ў спосаб самасцвярджэння і стала феноменам, з якім лічацца і ў Маскве.
Яшчэ адзін народ, які вылучаецца стойкасцю ў абароне сваёй культуры, — татары. Беларускі гісторык, які пабываў у Татарстане, зазначыў: «Прыклад 500-гадовага адстойвання свайго «я» натхняе».
Нядаўна з’явіўся яшчэ адзін прыклад такога адстойвання — крэатыўнага і адаптаванага да рэалій сучаснасці: татарскамоўнае рэаліці-шоу.
Працаўніца буйнога прадпрыемства едзе ў вёску, а трактарыстка — у Казань
Як паведамляе «Реальное время», на татарскім дзяржаўным тэлебачанні з’явіўся ўнікальны праект — першае татарскамоўнае рэаліці-шоу. Сама назва дужа красамоўная: «Асылыбызга кайту», што значыць «Вяртанне да вытокаў».
У шоу дзве жанчыны мяняюцца сацыяльнымі ролямі: памочніца дырэктара буйнога прадпрыемства на некалькі дзён пераязджае ў вёску, а трактарыстка-механізатарка — з вёскі ў сталіцу рэспублікі Казань.
Фармат шоу нагадвае падобныя праекты ў іншых краінах, як, напрыклад, «Абмен жонкамі» ў Расіі ці «Rolnik szuka żony» («Фермер шукае жонку») у Польшчы.
Аднак галоўная ідэя тут — паказаць, што традыцыі татарскага народа жывыя і могуць натхняць сучаснае пакаленне. Праект мае мэту паказаць важнасць мінулага і нацыянальных традыцый для жыцця сёння.
Рэспубліканскія ўлады падтрымалі
Ідэя праекта атрымала падтрымку яшчэ ў 2023 годзе ад Камісіі пры раісе (кіраўніку рэспублікі, які да канца 2022 года менаваўся «прэзідэнтам») па захаванні і развіцці татарскай мовы. А галоўных гераіняў шоу шукалі не праз кастынг, а сярод знаёмых і сяброў.
Фота: Скрыншот з сайта Дзяржаўнай тэлерадыёкампаніі «Татарстан» / Реальное время
Па словах аўтаркі і вядучай праекта Эльміры Заляевай «Нам было важна, каб удзельніцы былі шчырымі, як у жыцці. Гэта дазволіла б гледачам адчуць сапраўднасць іх эмоцый і глыбей акунуцца ў татарскую культуру».
«Думаю і размаўляю на татарскай»
Адной з удзельніц стала вядомая блогерка Гузель Габідуліна, якая папулярызуе татарскую мову. Яна ўсё жыццё пражыла ў вёсцы і добра ведае сельскае жыццё.
«Спачатку я баялася, што здымкі будуць на рускай мове, бо думаю і размаўляю на татарскай. Але, даведаўшыся, што мова будзе роднай, я адразу пагадзілася», — прызналася Гузель.
Другой гераіняй стала Дынара Нігматуліна, жыхарка Казані, якая працуе памочніцай дырэктара на прамысловым прадпрыемстве і гадуе траіх дзяцей.
Гераіні выконвалі заданні, што паказвалі, як традыцыі пераплятаюцца з сучаснасцю. Адным з найбольш цікавых заданняў было абраць нацыянальны ўбор: Гузель дапамагалі стылісты, а Дынара шукала яго ў «бабулінай скрыні».
Як зазначыла Эльміра Заляева: «Мы ствараем будучыню, грунтуючыся на мінулым».
Зняты відэаматэрыял быў падзелены на шэсць серыяў, якія будуць утвараць «першы сезон». Выпускі будуць паказвацца кожныя выхадныя на дзяржаўным рэспубліканскім тэлебачанні «Татарстан». Першая серыя выйшла ў суботу 30 лістапада.
Каментары