№ 10 (131) 1999 г.
СЛОЎНІК ПАНЯЦЬЦЯЎ
6. Палітычная дзейнасьць як форма калектыўнага трызьненьня беларусаў.
Наша грамадзтва сур’ёзна хворае — вось ужо дзесяць апошніх гадоў заўзята сьцьвярджаюць сур’ёзныя беларускія журналісты і палітолягі. І, каб іх сьцьвярджэньне не было галаслоўным, прыводзяць шматлікія бясспрэчныя факты і выкладкі, а каб своечасова прадухіліць пераход сацыяльных хваробаў у сацыяльныя паталёгіі, прапануюць правераныя часам рэцэпты, што валодаюць вялікай гаючай сілай. Лепшыя народныя пісьменьнікі на лёце падхопліваюць гэтую простую і прывабную думку, дадумваючы яе да лягічнага канца: наш народ на краі згубы, ён штохвіліны можа ўваліцца ў бездань нацыянальнага вырачэньня.
Задамося пытаньнем, які стан навязьліва перасьледуе хворага перад сконам — так, правільна, гэта стан трызьненьня.
Гучныя выкрываньні і шумныя скандалы, неспадзяваныя пераходы з адной мовы на іншую, добра сплянаваныя ўцёкі ў трэцюю краіну праз другую і закулісная валтузьня, гонкі на «Мэрсэдэсах» і таямнічыя зьнікненьні людзей, засады і перастрэлкі на дарогах, павальныя хапуны і арышты, асаблівая асьцярожнасьць і сакрэтнасьць, масавыя правакацыі з боку ўладаў і фатальныя памылкі апазыцыі, вывешваньне нацыянальных сьцягоў на комінах і раскідваньне ўлётак па галоўных магістралях сталіцы, выключэньне з ВНУ і звальненьне з працы, спроба наладзіць альтэрнатыўную сетку радыёвяшчаньня і пошукі альтэрнатыўных крыніцаў фінансаваньня, катаваньні і галадоўкі, самаспаленьні і нявінныя ахвяры, кроў маладых і сьлёзы адчаю старых, інфармацыйныя войны і лякальныя перамогі, разгон маніфэстацыяў і абвостранае пачуцьцё нацыянальнай годнасьці, маўклівыя здрады і нечаканыя азарэньні, капітуляцыя прадажнікаў і зацятасьць падзьвіжнікаў, непадкупнасьць і сьвятасьць сапраўдных правадыроў і апатыя масаў, вымушаная эміграцыя і адданасьць радзіме — з хуткасьцю ветру праносяцца перада мной падзеі, пераважна пазбаўленыя прычынна-выніковай сувязі, матываваныя хваравітымі амбіцыямі і афэктамі. Іх ініцыятары і выканаўцы дзейнічаюць хапатліва, сутаргава, похапкам — бо часу засталося няшмат, і да таго ж адсутнічае прастора для манэўру — каведны праціўнік ужо перарэзаў асноўныя жыцьцёва важныя камунікацыі. Іх твары папераменна выражаюць рашучасьць і разгубленасьць. Яны гатовыя на ўсё, робяць стаўку на жалезную дысцыпліну і напружана, нахмурыўшы бровы, чакаюць таго моманту, калі будуць запатрабаваныя.
Варта было адно расплюшчыць вочы, і ўсё гэта зьнікла, як смуга ў першы веснавы дзень, бо ўсё па-ранейшаму заставалася на сваіх мясцох. Магчыма, гэта толькі гульня майго ўяўленьня?
Беларуская палітыка выяўляе калектыўнае падсьвядомае нашага грамадзтва. Зусім інакш справа стаіць зь беларускай літаратурай. У ёй збольшага дагэтуль пануе цішыня і спакой, унутраная раўнавага — Маша заварвала каву, а Міша ў гэты час разьліваў шампанскае, праз гадзіну Маша прасавала штаны, а Міша зьбіраўся на рыбалку. Але падобная злагада ўяўная, гэта, на добры лад, ня што іншае як спроба наўмысна ўнікнуць сапраўднасьці зь яе ірацыянальнымі страхамі, амаральнымі ўчынкамі і навязьлівымі ідэямі, хаатычнымі рухамі і экзыстэнцыйнымі непакоямі, штодзённымі канвульсіямі, слабасьцямі і расчараваньнямі, гэта sui generis валтузьня ў беспаветранай прасторы, бясконца далёкай ад жывой плоці жыцьця.
Ну, а пакуль беларускі раман пішуць палітыкі.
Валерка Булгакаў
Што азначае загадкавы код R99 у прычынах смерці Уладзіміра Макея і Вітольда Ашурка?5
Каментары