Biez dalaraŭ i pajezdak za miažu. Jak «SSSR dasiahaŭ kałasalnych pośpiechaŭ» i što ciapier adbyvajecca ŭ Rasii
Paśla ŭvarvańnia rasijskich vojskaŭ va Ukrainu žyćcio ŭ Rasii pačało chutka mianiacca. Miežy začyniajucca, rubiel tańnieje, ceny paŭzuć uvierch. Zachodnija kampanii masava pakidajuć krainu i pierastajuć akazvać pasłuhi rasijskim klijentam. Mnohaje z taho, što źjaviłasia ŭ Rasii za apošnija 30 hadoŭ paśla raspadu Savieckaha Sajuza, stanovicca niedastupnym. Uładzimir Pucin na sustrečy z Łukašenkam skazaŭ, što «SSSR žyŭ va ŭmovach sankcyj i dasiahaŭ kałasalnych pośpiechaŭ». «BBC Ukrajina» paraŭnała situacyju ŭ SSSR i Rasii. Biełaruś šmat u čym heta taksama zakranuła, ale ŭ mienšaj stupieni, pakul niama dałučeńnia da pramych vajennych dziejańniaŭ va Ukrainie.
Valuta
Jak heta było ŭ SSSR
Svabodnaje abaračeńnie valuty ŭ Savieckim Sajuzie było zabaronienaje, a niezakonnyja valutnyja apieracyi karalisia śmierciu.
Aficyjny kurs byŭ śmiešny (64 kapiejki za dalar), na čornym rynku amierykanskaja valuta była ŭ razy daražejšaj.
Nievialikuju sumu ŭ zamiežnaj valucie mahli lehalna atrymać tolki tyja, chto vyjazdžaŭ u zamiežnuju kamandziroŭku abo ŭ turystyčnuju pajezdku, a niepatračanyja hrošy treba było viartać (ale savieckija hramadzianie zvyčajna ŭsio tracili).
Jak ciapier u Rasii
Bank Rasii ŭvioŭ abmiežavańni na apieracyi z najaŭnymi — ciapier ich nielha kupić.
Rasijanie nie mohuć kupić najaŭnyja navat dla pajezdki za miažu, paćvierdzili ŭ Centrabanku RF. Adziny varyjant — źniać valutu z rasijskaj karty «Mir». Ale niamnohija krainy takija kartki prymajuć — heta Turcyja, Vjetnam, Armienija, Biełaruś, Kazachstan, Kyrhyzstan, Tadžykistan i Uźbiekistan.
Klijenty bankaŭ z valutnych rachunkaŭ mohuć źniać najaŭnyja, ale nie bolš za 10 tysiač dołaraŭ. Astatniaje — u rublach. Jeŭra vyvieści nielha.
Rasijanie zmohuć adkryvać novyja valutnyja rachunki i rabić układy, ale źniać ź ich srodki možna budzie tolki ŭ rublach. «Časovy zahad» dziejničaje da 9 vieraśnia, paviedamili ŭ Centrabanku.
Za miažoj
Jak heta było ŭ SSSR
Kab vyjechać za miažu, saviecki čałaviek pavinien byŭ mieć «idealnuju bijahrafiju», sabrać šmat źviestak i charaktarystyk, usich pretendentaŭ na pajezdku staranna praviarała KDB. Akramia dypłamataŭ i špijonaŭ, žadany zamiežny pašpart mahli atrymać, naprykład, maraki, spartsmieny, artysty, a taksama tyja, chto jeździŭ z hastrolami ŭ krainy sacyjalistyčnaha łahiera.
Zamiežnyja krainy byli niedastupnyja dla pieravažnaj bolšaści savieckich hramadzian.
Jak ciapier u Rasii
Farmalna vyjezd z Rasii pakul nie zabaronieny, ale vyjechać vielmi składana. Avijasuviaź z mnohimi krainami prypynienaja — Jeŭrasajuz, inšyja krainy Jeŭropy, ZŠA i Kanada zakryli nieba dla rasijskaj avijacyi.
Rasavijacyja, sa svajho boku, rekamiendavała rasijskim avijakampanijam nie lotać za miažu, inakš jany mohuć stracić lizinhavanyja samaloty. Taksama paviedamlałasia, što vizavyja centry niekatorych krain pierastali prymać dakumienty ŭ rasijan. Vyjezd za miažu ciapier abmiežavany faktyčnaj zabaronaj na prodaž dalaraŭ.
ŚMI
Jak heta było ŭ SSSR
Da harbačoŭskaj Pierabudovy ŭ Savieckim Sajuzie nie było niezaležnych ŚMI. Usie haziety, časopisy, tele- i radyjostancyi finansavalisia ź dziaržaŭnaha biudžetu i kantralavalisia kamunistyčnaj partyjaj i śpiecsłužbami. Hałoŭnaj zadačaj savieckich ŚMI była prapahanda sacyjalistyčnaha ładu, baraćba z zachodniaj ideałohijaj i daniasieńnie da mas pazicyi KPSS, jak adzina pravilnaj.
Jak ciapier u Rasii
Paśla 24 lutaha mnohija niezaležnyja ŚMI byli zabłakavanyja dziaržrehulataram — Raskamnahladam. Čytačy, jakija nie mohuć paźbiehnuć błakady, čytajuć naviny ŭ telehram-kanałach.
Telekanał «Dožd́» abviaściŭ ab spynieńni pracy. Radyjostancyja «Echo Moskvy», jakaja ŭvachodziła ŭ chołdynh «Hazpram-Miedyja», rašeńniem savieta dyrektaraŭ likvidavanaja, jaje tranślacyju zamianiła radyjo Sputnik.
Pryniaty zakon ab «vajskovych fejkach», jaki praduhledžvaje da 15 hadoŭ pazbaŭleńnia voli za «dyskredytacyju» rasijskich vajskoŭcaŭ. Heta vymusiła mnohija redakcyi vyvieźci žurnalistaŭ za miažu.
Ustanovy charčavańnia
Jak heta było ŭ SSSR
U Savieckim Sajuzie isnavali try typy pradpryjemstvaŭ charčavańnia. Tannyja — jak zavadskija stałoŭki, dzie možna było sytna paabiedać za rubiel. Niepatrabavalnyja — jak «šklanyja» i pryvakzalnyja bufiety ź niaśviežymi pirožnymi i «pustoj» harbataj. A darahija restarany, z delikatesami i vietlivym absłuhoŭvańniem byli niedastupnyja bolšaści savieckich hramadzian.
31 studzienia 1990 hoda ŭ Maskvie adkryŭsia pieršy ŭ krainie «Makdonalds». SSSR jašče isnavaŭ.
Jak ciapier u Rasii
8 sakavika McDonald's abviaściŭ, što časova zakryvaje ŭsie restarany ŭ Rasii i spyniaje pracu na rasijskim rynku.
U ciapierašni čas ciažka rabić vysnovy ab pierśpiektyvach rasijskaha restarannaha biznesu. McDonald's i Starbucks, uładalnik restaranaŭ KFC i inšych, abviaścili ab poŭnym abo častkovym zakryćci ŭ Rasii. Adnak KFC pracuje pa franšyzie, jak i Burger King, i hetyja restarany mohuć praciahvać pracu.
Z pačatkam vajny va Ukrainie patok klijentaŭ u maskoŭskija kaviarni i restarany skaraciŭsia. Udzielniki rynku kažuć, što z-za rezkaha padzieńnia rubla mohuć vyraści ceny na pradukty charčavańnia, a restarannamu biznesu daviadziecca prystasoŭvacca da novych umoŭ.
Pradukty charčavańnia i spažyvieckija tavary
Jak heta było ŭ SSSR
SSSR nazyvali krainaj pustych palic kramaŭ dy tatalnaha deficytu. Vializnyja čerhi, deficyt tavaraŭ, śpiekulanty i pierakupščyki.
Kožny rehijon mieŭ svoj nabor deficytnych tavaraŭ. Samym składanym u Sajuzie było nabyć mašyny i bytavuju techniku. Nie chapała i elektroniki, dobraha adzieńnia, abutku, knih, kaśmietyki. U toj ža čas savieckija hramadzianie viedali ci zdahadvalisia, što ŭ zachodnich krainach pryłaŭki zabityja tavarami.
Jak ciapier u Rasii
Pra tatalny deficyt tavaraŭ u Rasii pakul havorki nie idzie, ale ŭžo pačynajuć adčuvacca zboi ŭ łancuhach pastavak.
Mnohija suśvietna viadomyja brendy pakidajuć Rasiju, inšyja spyniajuć pastaŭki tavaraŭ, i zamianić ich pradukcyju budzie składana.
Apple, Microsoft i inšyja technałahičnyja hihanty spynili pastaŭki novaha abstalavańnia ŭ Rasiju, jak i jaho prodaž.
Transpartna-łahistyčnyja kampanii — DHL, FedEx, Kuehne + Nagel, Maersk, UPS — spynili pastaŭki tavaraŭ u RF.
Z sakavika ŭvieś madelny šerah rasijskaj aŭtamabilnaj marki Lada padaražaŭ bolš čym na 15%, heta rekordny rost u sučasnaj historyi.
Pieraśled dysidentaŭ
Jak heta było ŭ SSSR
Faktyčna luboje valnadumstva pryraŭnoŭvałasia da zdrady i dušyłasia. Savieckich dysidentaŭ pazbaŭlali hramadzianstva i sadžali ŭ turmy abo źmiaščali pad chatni aryšt, jak akademika Sacharava. Pry Stalinie ich mahli pasadzić ci rasstralać, a pry Brežnievie — adpravić u psichijatryčnuju lakarniu abo ŭklučyć u śpis niadobranadziejnych.
Jak ciapier u Rasii
Apošnim časam u Rasii razhaniali lubyja akcyi pratestu, a apazycyjnym palitykam pad roznymi padstavami zabaranili ŭdzielničać u vybarach.
Mitynhi suprać vajny va Ukrainie dušacca, tysiačy ludziej aštrafavanyja abo aryštavanyja pa ŭsioj krainie.
Pavodle acenak rasijskaha niedziaržaŭnaha pravaabarončaha miedyjaprajekta «OVD-Info», u niadzielu, 6 sakavika, u krainie byli zatrymanyja bolš za piać tysiač čałaviek. Vidavočcy paviedamlajuć, što zatrymlivali nie tolki tych, chto vyjšaŭ pratestavać suprać vajny.
Rasijan pačali štrafavać pavodle zakona ab «vajskovych fejkach». Paśla administracyjnych spraŭ novy zakon praduhledžvaje i kryminalnyja.
Kamientary