«Pryjechaŭ starasta sa śpisam tem i zamoviŭ dypłomy adrazu na ŭsiu hrupu». Aŭtar dypłomaŭ na zakaz raspavioŭ pra svaju pracu
Za svajo žyćcio Mikita napisaŭ na zakaz bolš za piaćsot dypłomaŭ, kala sotni mahistarskich prac i piać kandydackich dysiertacyj (čatyry ź ich užo abaranili). «Štohod u mianie jość student, jaki ščyra kaža navukovamu kiraŭniku, što płanuje zamović dypłom, i daje moj numar telefona», — dzielicca jon.
— Pracavać pačaŭ u 2007 hodzie, jašče kali sam byŭ studentam, — raspaviadaje Mikita. — Sam ździviŭsia, padličyŭšy, što ja ŭ hetaj śfiery bolš za 15 hadoŭ. Kali kazać ab tym, što źmianiłasia, to ŭ 2007 hodzie dobry dypłom byŭ dobraj kampilacyjaj materyjałaŭ ź internetu. Ciapier VNU praviarajuć raboty na antypłahijacie, a mnie pracavać dapamahaje ChatGPT. Viadoma, nielha skazać, što ja pišu: «ChatGPT, napišy dypłom na takuju voś temu», — i adrazu atrymlivaju hatovuju pracu. Ale, kali ŭmieć im karystacca, heta vielmi karysny instrumient.
«Bolš za ŭsio prydzirajucca ludzi, jakija abo tolki pačali vykładać, abo tyja, chto za šmat hadoŭ ničoha nie dasiahnuŭ»
— Raniej była vialikaja roźnica pamiž patrabavańniami da dypłoma ŭ pryvatnych i ŭ dziaržaŭnych VNU. Ale ŭ niejki momant pryvatnymi zacikaviłasia dziaržava, i byŭ pieryjad, kali tam patrabavańni stali navat bolš žorstkimi, čym u dziaržaŭnych.
Ja by vyłučyŭ try VNU (BDUFK, Akademija kiravańnia i Akademija MUS), dzie patrabavańni da dypłoma vielmi zaležać ad statusu vykładčyka i statusu studenta abo studentki.
Rekamienduju vybirać, kali jość takaja mahčymaść, navukovym kiraŭnikom taho, chto maje niejkuju pasadu, — jak pakazvaje praktyka, takija ludzi mohuć dać dobryja parady nakont pracy, ale chutčej za ŭsio nie stanuć źviartać uvahi na drobiazi. Bolš za ŭsio prydzirajucca ludzi, jakija abo tolki pačali vykładać, abo tyja, chto za šmat hadoŭ ničoha nie dasiahnuŭ.
«Pałova — niedurnyja ludzi»
— U mianie byŭ vypadak, kali studentka z Akademii kiravańnia zamoviła ŭ mianie dypłom. A potym pakazała jaho siabroŭcy, jakaja zakančvała inšuju VNU i pisała pracu na vielmi padobnuju temu — kab taja vykazała svaje dumki. I voś pieršaja dziaŭčyna paniesła zdavać dypłom, uźnik skandał. Vyśvietliłasia, što siabroŭka zdała jaje dypłom jak svoj. Vykładčyca, jakaja była ŭ pieršaj studentki navukovaj kiraŭnicaj, u druhoj była recenzientkaj. Skončyłasia ŭsio tym, što mnie pryjšłosia pierapisać vielmi vialiki kavałak pracy, kab jaje dapuścili da abarony.
Darečy, u Akademii kiravańnia šmat vykładčykaŭ, jakija łajalna staviacca da studentaŭ i studentak, što zajmajuć niejkija dziaržaŭnyja pasady. U mianie šmat prac zamaŭlali tyja, chto pajšoŭ tudy pa druhi dypłom (a pieršy — dzieści ŭ Horkach). Nu što ja mahu skazać pra ich? Pałova — niedurnyja ludzi, jany b i sami napisali, ale ž praca, niama času. A typovy pradstaŭnik druhoj pałovy — dyrektar, jaki navat nie viedaje, jak vyhladaje buchhałtarski bałans na jaho pradpryjemstvie. Tak, chapaje dyrektaraŭ, jaki nie viedajuć, jak praanalizavać buchhałtarski bałans.
U mianie byŭ vypadak, kali pryjechaŭ starasta sa śpisam tem i zamoviŭ dypłomy adrazu na ŭsiu hrupu.
«Ja stolki hadoŭ płaciŭ za navučańnie, za dypłom zapłaciŭ. Mnie što, jašče patrebna było jaho čytać?!»
— Adnojčy da mianie źviarnuŭsia chłopiec, jaki pracavaŭ dalnabojščykam — zdajecca, dypłom jamu patrebny byŭ dla taho, kab maci hałavu nie duryła. Svajoj pracy pierad abaronaj jon navat nie čytaŭ. A kali kamisija pačała zadavać jamu pytańni, jon psichanuŭ: «Ja stolki hadoŭ płaciŭ za navučańnie, za dypłom zapłaciŭ. Mnie što, jašče patrebna było jaho čytać?!». Kamisija pakryŭdziłasia, ale skazała jamu pryjści abaraniacca ź inšaj hrupaj praz tydzień. Za hety tydzień mama chłopca z majoj dapamohaj prymusiła jaho vyvučyć toje, što ja napisaŭ.
Jašče byŭ chłopiec, jakomu ja čatyry hady pisaŭ kursavyja, potym dypłom. Paśla jon skazaŭ baćkam, što choča ŭ mahistraturu. Baćki schapilisia za hałavu, ale praciahnuli płacić mnie. Ja navat šparhałki dla ich syna rabiŭ.
«Baćki paprasili pašukać žurnalista, jaki napiša za ich syna sačynieńnie na haradski konkurs»
— Niekalki razoŭ u mianie zamaŭlali navukovyja pracy dla školnikaŭ. Zdajecca, samy małodšy vučyŭsia ŭ 5 kłasie. Ja pahladzieŭ patrabavańni da pracy — jany byli na ŭzroŭni pieršaha-druhoha kursa ekanamičnaha VNU. Byli niejkija składanyja raźliki, źviazanyja ź sielskaj haspadarkaj.
A niejak baćki paprasili pašukać žurnalista, jaki napiša za ich syna sačynieńnie na haradski konkurs. U takich vypadkach zvyčajna nazyvaju nieadekvatna vysokuju canu, ale jašče nikoli nie admaŭlalisia.
Byli časy, kali ja zajmaŭsia dypłomami nie adzin. I voś adnojčy ŭ mianie zamoviŭ dypłom prakuror adnaho rajona, a pisaŭ jaho pamočnik prakurora z druhoha rajona.
«Uzrovień ideałahičnaj vylizanaści dypłomaŭ staŭ krytyčnym»
— Viadoma, ja čytaŭ pra žudasny vypadak, kali za «ekstremisckija» spasyłki ŭ dypłomie zatrymali dźviuch dziaŭčat — adna jaho zamoviła, a druhaja napisała. Razumieju, jak heta mahło zdarycca. Chutčej za ŭsio aŭtarka karystałasia pracaj, jakaja była napisana niekalki hadoŭ tamu. Ja taksama tak rablu. Za 15 hod u mianie vielmi dobraja baza svaich dypłomaŭ, i ja prykładna razumieju, dzie što možna ŭziać. Ale ž, viadoma, ciapier treba vielmi ŭvažliva ŭsio pieračytvać — i nie adzin raz.
U dobrym dypłomie pavinny być spasyłki na pieryjodyku, na analityku, na aktualny materyjał. Tamu toje, što ciapier stolki «ekstremistaŭ» — moj vialiki bol. Raniej ja časta spasyłaŭsia na Tut.by, dzie było šmat jakasnych artykułaŭ, a taksama na «Našu Nivu» — i heta było całkam narmalna. Pa humanitarnych dyscyplinach ŚMI byli asnovaj dypłoma.
Na što spasyłacca ciapier, ja nie viedaju. Sioleta vykładčyca navat zapatrabavała prybrać z dypłomu zhadku pra Dziciačy fond AAN, bo chvalavałasia, ci nie zabaroniać jaho raptam u Biełarusi. Uzrovień ideałahičnaj vylizanaści dypłomaŭ staŭ krytyčnym.
Kali raniej navat u dypłomie dla Akademii kiravańnia možna było niešta pakrytykavać i zrabić niejkija prapanovy, to ciapier treciaja častka dypłoma — heta ŭschvaleńnie dziaržaŭnaj prahramy, jakaja ŭžo pryniata. Tolki pišaš, jak dobra ŭsio prydumali.
I z hoda ŭ hod ja siarod prapanoŭ dla pradpryjemstvaŭ pišu, što treba ŭkaranić elektronny dakumientaabarot. I heta aktualna 15 hadoŭ! Stolki času ničoha nie źmianiajecca. Bo i ciapier elektronny dakumientaabarot jość nie na kožnym pradpryjemstvie.
«I voś siadziš i pierakładaješ tekst praz anłajn-pierakładčyk spačatku na japonskuju, potym na sierbskuju, potym znoŭ na ruskuju»
— Upeŭnieny, što ŭ 2023 hodzie takaja forma vynikovaj pracy jak dypłom (u tym vyhladzie, jak jaho patrabujuć u Biełarusi), całkam sastareła. Dypłom nijak nie śviedčyć ab uzroŭni viedaŭ vypusknikoŭ. Nie razumieju, navošta tam tearetyčnaja častka. Mabyć, raniej, kali dypłomy pisali ad ruki, vykładčyki dumali, što pakul student ci studentka pierapišuć padručnik, to niešta dakładna vyvučać. A ŭ epochu «Ctrl+C — Ctrl V» jaki ŭ hetym sens? Teoryju ž jašče patrabujuć zrabić z vysokim uzroŭniem aryhinalnaści. Navošta sprabavać skazać pa-novamu toje, što ŭžo da ciabie skazali sto tysiač razoŭ? Naŭrad ci ty zrobiš niejkaje adkryćcio.
I voś siadziš ty i pierakładaješ tekst praz anłajn-pierakładčyk spačatku na japonskuju, potym na sierbskuju, potym znoŭ na ruskuju — i atrymlivaješ krychu dziŭny nabor skazaŭ, ale ž zatoje z vysokim pracentam aryhinalnaści. Ja liču, što dypłom pavinien być maksimalna praktyčnym. Naprykład, kali ty vučyŭsia na žurnalista — prynoś kamisii svaje artykuły ci siužety za niejki pieryjad. Kali na inžyniera — zrabi niejki prajekt. Ale, naprykład, dla historykaŭ možna pakinuć dypłom, u jakim pravodzicca analiz krynic.
Toje, jak dajuć temy, — asobnaja razmova. Voś navošta čałavieku, jaki idzie na praktyku ŭ ŽEK, davać temu pra mižnarodnyja aśpiekty ŭ čymści? Dajcie jamu niešta, što było b źviazana z realnaj pracaj.
«Štohod u mianie jość student, jaki ščyra kaža navukovamu kiraŭniku, što płanuje zamović dypłom»
— Uvohule, mahu adznačyć, što za 15 hadoŭ uzrovień nastaŭnikaŭ krychu vyras, a voś uzrovień studentaŭ, ščyra kažučy, užo niedzie kala plintusa. Ciapier vypuskniku VNU, navat z hatovym dypłomam, časta składana samomu padrychtavać prezientacyju i napisać pramovu — heta ŭ mianie zamaŭlajuć dadatkova.
Štohod u mianie jość student, jaki ščyra kaža navukovamu kiraŭniku, što płanuje zamović dypłom, i daje moj numar telefona. Tady my z kiraŭnikom abmiarkoŭvajem, jakija praŭki treba ŭnieści ŭ pracu. U tandemie robim tak, kab čałaviek u vyniku atrymaŭ svaju čaćviorku. Zdajecca, u Biełarusi adziny šans nie abaranić dypłom — heta skarystacca «ekstremisckimi» krynicami, na astatniaje zapluščać vočy.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆMinski pieduniviersitet nazvaŭ samyja papularnyja śpiecyjalnaści
«Mova tady budzie ŭ biaśpiecy, kali na joj pačnuć razmaŭlać bandyty i prastytutki». U novaj spravazdačy MUS jość cikavaja detal
Što było ź biełaruskaj movaj u Rasijskaj impieryi i pry niamieckaj akupacyi? Vypuski pra historyju rodnaj movy — u Jutubie
Kamientary