«Łukašenka moža pačać rasstrelvać». Analityk acaniŭ, što budzie, kali źniać sankcyi
Analityk Jeŭrapiejskaj rady pa mižnarodnych adnosinach, były biełaruski dypłamat Pavieł Śluńkin u intervju «Salidarnaści» raskazaŭ pra stratehiju Zachadu adnosna režymu Łukašenki i praanalizavaŭ mahčymyja scenary jaje źmieny.
U čym zaklučajecca stratehija ES
Na pohlad Paŭła Śluńkina, Zachad zaŭsiody imknuŭsia reahavać na padziei, jakija adbyvajucca ŭ Biełarusi. Pry hetym demakratyčnyja patrabavańni da Minska zaŭsiody byli bolš strohimi, čym, naprykład, da Baku.
Hetyja adnosiny mieli ŭ minułym pieryjady jak paciapleńnia, tak i pachaładańnia. Ciapier ža jany, pa sutnaści, znachodziacca ŭ samym nizkim punkcie za ŭsiu historyju režymu Łukašenki.
Analizujučy vynikovaść stratehii Zachadu, analityk adznačaje, što «ŭ niejkija momanty tak — jana prynosiła łakalny pośpiech». U toj ža čas asnoŭnyja mety — dasiahnieńnie demakratyčnych źmien unutry krainy, surjoznyja palapšeńni ŭ śfiery pravoŭ čałavieka — nie byli dasiahnutyja.
Režym Łukašenki zaŭsiody viartaŭsia ŭ adzin i toj ža punkt — «u naturalny dla siabie stan represij i pryhniečańnie inšadumstva».
Śluńkin dapuskaje mahčymaść taho, što stratehija ES zaklučałasia mienavita ŭ tym, kab, «nie ŭkładvajučy zašmat palityčnaha kapitału, ciarpliva čakać, pakul «klimat» u Biełarusi stanie bolš spryjalnym dla takich palityčnych inviestycyj». I ciapier ES zaniaŭ mienavita takuju pazicyju.
«Fokusa na Biełarusi ŭ ES niama, prablemy kiraŭnictva krainy stvaraje, ale dobrych idej, jak ich vyrašać, niama», — kanstatuje analityk.
Ci jość u jeŭrapiejcaŭ miechanizmy ŭździejańnia na Minsk, akramia sankcyj
Śluńkin ličyć, što ŭ ES niama paśladoŭnaści ŭ reakcyi na padziei, jakija adbyvajucca ŭ Biełarusi. «Kali ŭ vas jość meta i vy vyznačyli dla siabie instrumienty, jakimi budziecie jaje damahacca, — važna, kab vaša reakcyja nie mianiałasia, kali nie mianiajucca abstaviny, što jaje vyklikali», — kaža jon.
Analityk adznačaje, što ŭ niekatorych jeŭrapiejskich stalicach abmiarkoŭvajucca varyjanty, jak naładzić dyjałoh ź Biełaruśsiu. Ale Śluńkin ličyć, što ES ni ŭ jakim razie nie pavinien iści na sastupki režymu Łukašenki ŭ vypadku, kali jon zrobić minimalnyja sastupki. Bo heta moža pryvieści da ŭzmacnieńnia represij unutry krainy.
«I kali vy zhadžajeciesia pryniać jak novuju normu toje, što adbyvajecca ŭ Biełarusi ciapier, admaŭlajeciesia ad instrumientaŭ cisku, a zamiest hetaha intensifikujecie dyjałoh — to, kali Łukašenka, naprykład, pačnie rasstrelvać palitviaźniaŭ u turmach, jak heta robić Iran, ci ŭviadzie vojski va Ukrainu, vy hatovyja budziecie praciahvać prytrymlivacca svajoj novaj taktyki ci znoŭ zahavorycie pra sankcyi, jakija, zhodna z vašymi mierkavańniami, minułym razam nie prynieśli vynikaŭ?» — razvažaje Śluńkin.
U toj ža čas u ES niama nijakich novych miechanizmaŭ uździejańnia na Łukašenku. «Amal usie realistyčnyja karty, jakimi moh zhulać ES i inšyja zachodnija krainy ŭ dačynieńni da Biełarusi, užo na stale — i jany pakul nie prynieśli pazityŭnaha vyniku», — vykazvaje svajo bačańnie Śluńkin i adznačaje, što ŭzrovień represij unutry krainy ci atak na rehijanalnuju biaśpieku «daloka nie maksimalny» i «moža być jašče horšy».
Łukašenka choča mietadyčna źmianić śviadomaść biełarusaŭ
Pa dumku Śluńkina, biełaruskija ŭłady nie iduć na sastupki i nie imknucca stvaryć stymuły dla pierahladu padychodu zachodnich krain. Mahčyma, heta źviazana ź ich nadziejaj na toje, što «i biez sastupak ich prymuć takimi, jakija jany jość».
Analityk farmuluje kančatkovuju metu, jakaja, na jaho dumku, ciapier jość u Minska: «prymicie nas takimi, tady my zmožam być karysnymi adno adnamu, ale nie staŭcie pad sumnieŭ naša prava rabić ź ludźmi i krainaj usio, što my pažadajem».
U vyniku ni adzin z bakoŭ ni choča iści na sastupki. Da taho ž, jak adznačaje analityk, kožny z bakoŭ ciapier zajmajecca vyrašeńniem svaich pytańniaŭ. Łukašenka, jaki zaniaty palityčnym vyžyvańniem, «mietadyčna źmianiaje hramadskuju śviadomaść biełarusaŭ, likviduje padmurak, na asnovie jakoha staŭ mahčymy palityčny ŭzdym 2020 hoda».
A dla ES zaraz hałoŭnaje — pytańni ŭłasnaj biaśpieki, miežaŭ i dapamohi Ukrainie. Pry takim paradku biełaruskaje pytańnie adyšło na daloki płan.
Ci mohuć u Biełarusi adbycca svabodnyja vybary
Padčas intervju ŭ Śluńkina spytali, ci mahčymyja novyja padychody da vyrašeńnia biełaruskaha kryzisu. Naprykład, ZŠA i Vieniesueła damovilisia ab źmiakčeńni sankcyj u abmien na praviadzieńnie vybaraŭ u druhoj pałovie 2024 hoda.
Analityk adznačyŭ, što vielmi sumniavajecca ŭ tym, što damoŭlenaści buduć vykanany čavistami. Da taho ž jon źviartaje ŭvahu na tuju akaličnaść, što aktyvizacyja sprobaŭ vyrašeńnia vieniesuelskaha kryzisu niepasredna źviazanaja z vajnoj va Ukrainie:
«Vieniesueła vałodaje zapasami nafty, jakija mahli b stabilizavać suśvietny rynak paśla vymušanaj pieraaryjentacyi impartu nafty i naftapraduktaŭ z Rasii na inšyja rehijony, što ŭźnikła z pryčyny deficytu paliva i inflacyi».
Tamu ZŠA zacikaŭlenyja ŭ raźviazvańni kryzisu, ale nie mohuć źniać sankcyi na vieniesuelskuju naftu bieź jakich-niebudź pieradumoŭ.
«U teoryi, kali ŭ Madura atrymajecca paśpiachova «pradać» amierykancam vybary-fikcyju, možna ŭjavić, što ŭ 2025-m Łukašenka moža pasprabavać prakrucić toje ž samaje», — zaŭvažaje Śluńkin. Ale pytańnie ŭ tym, što jon moža prapanavać Zachadu. Nafty ŭ Biełarusi, u adroźnieńnie ad Vieniesueły, niama.
«Ad Rasii jon nikudy nie padzieniecca i represii spyniać nie budzie — bieź ich jon nie adčuvaje siabie ŭ biaśpiecy». Adzinaje, što moža zdarycca, — heta vyzvaleńnie palitźniavolenych. Ale ciapier, ličyć Śluńkin, ciažka skazać, ci budzie hetaha kroku dastatkova.
Analityk adznačaje, što vysnovy ź vieniesuelskaha kiejsa mohuć być dyjamietralna supraćlehłymi. Mahčyma, my ŭbačym, što sankcyjnyja skieptyki pamylilisia, i paśladoŭny, mocny i daviedzieny da kanca cisk vymušaje režymy iści na sastupki. Ci, naadvarot, pakaža, što nijakija sankcyi, navat z boku samaj mahutnaj krainy śvietu, nie mohuć źmianić nie samy mocny i nie samy stabilny režym typu režymu Madura.
U kantekście Biełarusi, jak ličyć Śluńkin, heta moža paŭpłyvać na razumieńnie «tearetyčnaj častki pytańnia, jakija miery i miechanizmy dziejsnyja, a jakija nie».
Ci mahčymy ŭ Biełarusi realnyja pieramieny
Pavieł Śluńkin adznačaje, što prytrymlivajecca svajho mierkavańnia adnosna taho, što źmieny ŭ trajektoryi adnosin Biełarusi i zachodnich krain mahčymyja tolki ŭ tym vypadku, kali adzin z bakoŭ budzie hatovy pajści na surjoznyja sastupki.
Heta mohuć być kroki z boku Minska, ale bolš surjoznyja za vypuskańnie dziesiaci čałaviek z turmaŭ. Ci Jeŭrasajuz pasprabuje pajści na dyjałoh z Łukašenkam, stymulujučy jaho na niejkija minimalnyja kroki (umoŭna, kab ludziam u turmach chacia b listy dachodzili ci matracy vydavali).
«I pakul nie adbudziecca niešta, što surjozna źmienić pazicyi abodvuch bakoŭ ci chacia b adnaho ź ich, my budziem znachodzicca prykładna ŭ takoj ža situacyi, jak ciapier», — padsumoŭvaje surazmoŭca.
Čytajcie jašče:
Śluńkin: Łukašenka staŭ haŭlajtaram, a lubaja krytyka stała razhladacca jak złačynstva
«Na praciahu 30 hadoŭ niezaležnaści biełaruskamoŭnyja biuleteni zadavalniali ŭsich». Kamunisty abvinavacili Bondaravu ŭ raspalvańni varožaści na moŭnaj hlebie1616
Kamientary