Jak były chipi staŭ na čale manastyra. Historyja adyjoznaha śviatara Andreja Lemiašonka
Manastyr pad kiraŭnictvam hetaha śviatara źbiraje hrošy rasijskim akupantam i maje sumnuju słavu siarod viernikaŭ, a sam jon nie stamlajecca padtrymlivać vajnu i Łukašenku. Raskazvajem pra Andreja Lemiašonka — duchoŭnika minskaha Śviata-Jelisaviecinskaha manastyra i adnaho z samych adyjoznych biełaruskich śviataroŭ.
«Žančyny časam trymali jaho za ruku, prynosili jamu blinčyki»
Lemiašonak naradziŭsia 8 krasavika 1956 hoda, chutka jamu spoŭnicca 68. Andrej pachodzić ź siamji ateistaŭ, dzie pra Boha, pavodle jaho słoŭ, nikoli nie havaryli. Jaho baćka — doktar histaryčnych navuk Uładzimir Lemiašonak, daśledčyk Druhoj suśvietnaj vajny.
Budučy duchoŭnik manastyra jašče padčas staleńnia prajaviŭ svoj pratesny charaktar.
Paśla škoły juny Andrej trochi pavučyŭsia ŭ instytucie teatralnych mastactvaŭ, a potym kinuŭ jaho i dałučyŭsia da ruchu chipi.
Spačatku jamu heta padabałasia — padarožžy, siabry i ramantyka, śviet svabody i niezaležnaści. Ale, raskazvaŭ Lemiašonak, šmat chto ź jaho tahačasnych siabroŭ nie vytrymlivaŭ taho stylu žyćcia i traplaŭ u zaležnaść ad ałkaholu dy narkotykaŭ.
Andrej tym časam šukaŭ siabie.
Jon źviartaŭsia da kitajskaj, indyjskaj i tybieckaj duchoŭnych tradycyj, da ruskich chryścijanskich ciačeńniaŭ — duchaboraŭ i tałstoŭcaŭ. Apošnija i stali dla jaho prystupkaj u RPC. A paralelna z hetym Lemiašonak ažaniŭsia i staŭ baćkam, jamu daviałosia šukać stabilnuju pracu: budučy śviatar pracavaŭ hruzčykam, vartaŭnikom i rabotnikam sceny ŭ teatry.
Svoj pierachod ad chipi da zaciataha viernika jon tłumačyć prosta: «Duša pakutavała, u niejki momant mnie stała śmiarotna nudna». Jon zhadvaje — kinuŭsia ŭ vieru tak imkliva, što na jaho «hladzieli jak na chvoraha».
U kancy 1970-ch Lemiašonak chryściŭsia i pačaŭ pracavać vartaŭnikom u Minskim kafiedralnym sabory. Za pravasłaŭje jon, jak paźniej raskazvaŭ, uziaŭsia z zapałam: akramia asnoŭnaj pracy, śpiavaŭ u chory, pieradrukoŭvaŭ carkoŭnyja knihi na mašyncy, a hałoŭnaje — šmat pracavaŭ nad adnaŭleńniem budynka.
Jakraz u tyja hady ź Lemiašonkam paznajomiŭsia budučy śviatar Alaksandr Šramko. Jon, tady student, pryjšoŭ u kafiedralny sabor, i Andrej dapamoh jamu razabracca ŭ asnovach pravasłaŭja: «Jon pracavaŭ tam vartaŭnikom i dvornikam, chipavaty chłopiec. Raniej u sabory nie pradavalisia nijakija knihi, byli tolki prymityŭnyja abrazki, malitvasłovy i kalendary, redka kali možna było kupić Novy zapaviet. Nie było dzie daviedacca pra vieru, pačytać pra jaje, prosta prychodziš i słuchaješ u chramie niezrazumiełyja śpievy.
Adnojčy ja tak stajaŭ na słužbie, a Lemiašonak padyšoŭ da mianie i spytaŭsia: «Što, tabie cikava? Padydzi, moža, ja tabie što prapanuju». Jon raspaŭsiudžvaŭ carkoŭnyja rečy, samvydat, i šmat ludziej takim čynam pryvioŭ da carkvy».
U niejki momant Lemiašonak pačaŭ sumniavacca ŭ viery i carkvie, ale ŭ 1980-m trapiŭ na sustreču z ruskim starcam Mikałajem Hurjanavym, dzie, pavodle samoha Andreja, jon atrymaŭ natchnieńnie zastacca ŭ pravasłaŭi. Paśla hetaha jašče bolš za 10 hadoŭ Lemiašonak adpracavaŭ vartaŭnikom u sabory, chacia niekalki razoŭ i paryvaŭsia syści, ale Hurjanaŭ jaho spyniaŭ. Budučy śviatar tady padparadkoŭvaŭ svaju volu starcu i praz heta zastavaŭsia na vidavočna małaapłačvalnaj i niepierśpiektyŭnaj pracy, chacia i mieŭ siamju. Vyhladaje, što tady Lemiašonak i zasvoiŭ madel pavodzinaŭ, jakuju jon paźniej budzie ŭžyvać sam u dačynieńni da svaich prychadžan i manašak: mierkavańnie baciuški — usio, a svaju volu treba źmiryć.
Šramko apisvaje tahačasnaha Lemiašonka jak kansiervatara, čałavieka manarchičnaha składu. Ale pry hetym adznačaje, što Andrej padtrymlivaŭ uładu, i raskazvaje krasamoŭny vypadak:
«Niejak u 1980-ja zładzili pakazuchu. Pryjechali zamiežniki, i treba było, kab jany pahavaryli ź viernikami i tyja raskazali, što ŭ nas tut svaboda relihii. U hetaj pakazusie hałoŭnuju rolu hraŭ Andrej Lemiašonak, tady jašče vartaŭnik. Da jaho padabrali «nadziejnych» viernikaŭ, i razam jany chłusili zamiežnikam, jak u nas tut dobra. Mianie vielmi ŭraziła, što potym Lemiašonak pačaŭ hetym chvalicca — maŭlaŭ, pryjšli tupyja zamiežniki, i my ich naduryli.
Hetaja chłuśnia praciahvajecca dahetul, manastyr chłusić va ŭsim. Navat pierad dziaržavaj, bo roznymi chitrymi sposabami paźbiahaje apłaty padatkaŭ. Kali jany pačali niešta vyrablać u svaich majsterniach, heta byli tavary vielmi drennaj jakaści, na hetym jany taksama padmanvali ludziej».
U 1991-m u Minsku paśla doŭhaha pierapynku nanava adkryli Pietrapaŭłaŭski sabor na Niamizie, u jakim ciaham savieckich časoŭ mieściŭsia archiŭ. Kab budynak viarnuli, vierniki ładzili kala jaho malebny, a ŭznačalvaŭ ich tahačasny śviatar kafiedralnaha sabora Hieorhij Łatuška, na siońnia nastajaciel Pietrapaŭłaŭskaha sabora. Lemiašonak dapamahaŭ jamu, i kali sabor viarnuli viernikam, Andreja rukapałažyli tudy śviatarom.
Andrej raskazvaŭ, što jaho chacieli rukapałažyć raniej, ale jon hetamu supraciŭlaŭsia. Maŭlaŭ: «nie mieŭ natchnieńnia» i «bačyŭ ludziej, jakija paśla rukapałažeńnia źmianialisia nie lepšym čynam». Šramko zachodziŭ da Lemiašonka ŭ hości, kali taho rukapałažyli, i adznačaje, što žonka maładoha śviatara nie padtrymlivała jaho dziejnaść — kazała, što «nie za śviatara vychodziła».
U Pietrapaŭłaŭskim sabory małady śviatar znoŭ prajaviŭ pałkaść, a ŭ dadatak i mocnuju charyzmu. Kožny aŭtorak Lemiašonak słužyŭ akafist pierad abrazom «Nievyčerpnaja čaša», la jakoha zvyčajna molacca pra zbaŭleńnie ad ałkazaležnaści. Na akafist prychodzili svajaki ałkazaležnych.
Teołah Natalla Vasilevič, jakaja ŭ tyja hady była prychadžankaj sabora, zhadvaje: «Tyja ludzi ŭžo mieli razburanyja asabistyja miežy, hetyja žančyny nie mahli abapiercisia na niejkaha mužčynu, bo naadvarot byli vymušanyja vyzvalać svaich blizkich ad zaležnaści. Lemiašonak navučyŭsia ź imi pracavać».
Staražyły sabora dahetul pamiatajuć spoviedzi ad Lemiašonka, jakija časam zakančvalisia bližej da apoŭnačy — i heta prytym, što pačatak byŭ nie paźniejšy za 18 hadzin, to-bok dziela hutarki ź im prychadžanie byli hatovyja čakać čatyry-piać hadzin.
«Žančyny časam trymali jaho za ruku, prynosili jamu blincy. Jon stajaŭ la padvakońnia, i tam była palica, kudy składvalisia dary dla hetaha baciuški. Žančyny pamiž saboj kantaktavali, da ich dałučalisia novyja ludzi. Kali b Lemiašonak viedaŭ, jak pracavać z hetymi ludźmi i pazbaŭlać ich ad psichałahičnych prablem, heta mahło b skončycca zusim pa-inšamu»,
— kaža Vasilevič.
Prychadžanki sabora chadzili ŭ minskija balnicy i sprabavali tam dapamahać, pastupova da ich dałučyŭsia i Andrej. Tak vakoł Lemiašonka sfarmavałasia žanočaje siastrynstva. Z hetaj supolnaści i ŭźnik siońniašni Śviata-Jelisaviecinski manastyr.
Na siońnia manastyru ŭžo 27 hadoŭ. Za hety čas jon vyras da kompleksu ź siami chramaŭ, hatela i restarana dla pałomnikaŭ, niekalkich kram, patranažnaj słužby, bolš za tryccaci majsterniaŭ, vydaviectva, miedyjaresursa i padvorku ŭ vioscy Łysaja Hara. I, viadoma, samoha manastyra, jaki ŭžo šmat hadoŭ viadzie kamiercyjnuju dziejnaść, u tym liku za miežami Biełarusi, kudy supracoŭnicy manastyra pryjazdžajuć z vyrabami ź jaho majsterniaŭ (i nie tolki).
Čytajcie taksama: Jak Śviata-Jelisaviecinski žanočy manastyr pieratvaryŭsia ŭ sapraŭdny biznes-chołdynh
«Lemiašonak adhavorvaŭ chvorych na rak ad lačeńnia, i heta skančvałasia trahična»
Admietnaja rysa Lemiašonka jak śviatara — vielmi drennaja adukavanaść u bahasłoŭi.
Jak u pačatku słužeńnia, tak i ciapier Lemiašonak nie pakazvaje siabie vialikim znaŭcam bahasłoŭja, jon chutčej apieryruje naboram prostych cytat i kancepcyj. Sieminaryju jon skončyŭ tolki ŭ 2021-m — i heta prytym, što pra vysoki ŭzrovień adukacyi ŭ Žyrovičach havorki nie idzie.
Naŭrad ci Lemiašonak, pryznany i ŭpłyvovy śviatar, vučyŭsia ŭ sieminaryi na tych ža ŭmovach, što i maładyja sieminarysty. Vierahodna, heta było abo zavočnaje adździaleńnie, abo mieli miesca pasłableńni.
Teołah Natalla Vasilevič raskazvaje, što paśla zakančeńnia Žyrovickaj sieminaryi možna atrymać dva vidy dakumientaŭ: daviedku pra toje, što ŭsie kursy prasłuchanyja, abo, kali apublikavanaja dypłomnaja praca, atrymać dypłom. Viadoma, što Lemiašonak źviartaŭsia z prośbaj dać jamu dypłom biez napisanaj pracy.
Prabieły ŭ adukacyi śviatar kampiensuje schilnaściu da charyzmatyčnaha lidarstva, tłumačyć Vasilevič: «Čałaviek moža śćviardžać, što Boh jamu adkryvaje niejkija rečy, jakim nie zaŭsiody jość paćvierdžańnie ŭ Biblii ci carkoŭnaj praktycy, prosta «Boh jamu adkryŭ». U Lemiašonka sapraŭdy takija pohlady: maŭlaŭ, Boh jamu adkryŭ, tamu my budziem rabić tak ci inakš, navat kali heta nielha patłumačyć».
«Dumaju, jon słaba viedaje chryścijanskaje vieravučeńnie. Prosta jon pačuŭ u im toje, što chacieŭ pačuć, i raskručvaje heta. Atrymałasia zastarełaja i pradziaržaŭnaja carkoŭnaść. U chryścijanstvie kožny znachodzić svajo, tam možna znajści ŭsio, i navat takoje. A kali jaho słovy niečamu supiarečać, pasprabuj ź im paspračacca — jon ža maje bolš mahčymaściaŭ», — razvažaje Šramko pra pohlady Lemiašonka.
Lemiašonak prymaje ŭ svaich prychadžan spoviedź, i heta daje jamu jašče adzin ryčah dla ŭpłyvu na ich. Vasilevič spasyłajecca na skarhi prychadžan manastyra — maŭlaŭ, Lemiašonak pierakazvaŭ na kazańniach frahmienty ź ich spoviedziaŭ, choć i ananimna. Kali čałaviek znachodzicca ŭ raźbitym emacyjnym stanie, takoje parušeńnie jaho miežaŭ jašče bolš pryviazvaje jaho da ahresara.
«Jon taksičny duchoŭnik, i zdoleŭ z hetaj svajoj asablivaści vybudavać cełuju impieryju. Lemiašonak adhavorvaŭ chvorych na rak ad lačeńnia i matyvavaŭ ich prymać pakuty, i heta skančałasia trahična.
U ludziej, jakija naviedvajuć manastyr, źbivajucca maralnyja aryjenciry: im kažuć, što toje, što jany bačać — niapraŭda, a toje, što bačyć ajciec Andrej — praŭda. U čałavieka razburajecca mahčymaść adroźnivać dabro ad zła», — tłumačyć Natalla.
Kazaŭ, što maci źbitaha amapaŭcami chłopca pavinna pakajacca
U 2020-m votčyna Lemiašonka stała skandalnaj jak nikoli. Usio pačałosia z kavidu. U chramach, dzie ludzi ščylna stajać adno la adnaho na słužbach, virusy dy infiekcyi lohka pieranosiacca, tamu šmat jakija vierniki padčas pandemii vyrašali, naprykład, paŭdzielničać u słužbie anłajn. Byli i śviatary, jakija sprabavali zrabić słužbu choć troški bolš biaśpiečnaj — naprykład, prapanoŭvali viernikam stanavicca ŭ carkvie z dystancyjaj adzin ad adnaho.
A voś Lemiašonak sa startu dałučyŭsia da admaŭlalnikaŭ pandemii. Užo ŭ krasaviku 2020-ha, pierad Vialikadniem, było viadoma pra vypadki kavidu siarod manašak i śviataroŭ manastyra, ale ich nie izalavali naležnym čynam i nie akazvali patrebnaj dapamohi. Na Vialikdzień u manastyr pryjechali tysiačy viernikaŭ, i pra miery pieraściarohi nichto nie zhadvaŭ.
Lemiašonak tym časam publična padtrymlivaŭ ideju nie zakryvać cerkvy z-za pandemii i chvaliŭ biełaruskuju ŭładu, jakaja zabiaśpiečyła dla BPC takuju mahčymaść. Jon pakazaŭ siabie prychilnikam ułady i paśla vybaraŭ dy pačatku pratestaŭ, kali padtrymaŭ Łukašenku i žorstki hvałt z boku siłavikoŭ.
Adnoj ź viernic śviatar pračytaŭ cełuju lekcyju pra škodu revalucyj. Kazaŭ, što amapaŭcaŭ treba paškadavać, a maci źbitaha imi chłopca pavinna pakajacca, bo «drenna vychavała syna».
22 lutaha 2022 hoda, kali śviet bačyŭ, što Rasija ŭ kroku ad vialikaha ŭvarvańnia va Ukrainu, Lemiašonak kazaŭ, što «ŭsia nadzieja tolki na Rasiju, na Ruś Śviatuju». A 1 sakavika taho ž hoda nazyvaŭ falsifikacyjaj kadry paciarpiełaha ad rasijskich atak Charkava i śćviardžaŭ: «Vajna idzie nie z Danbasam, nie z Ukrainaj, a z pravasłaŭjem».
Ciaham dvuch hadoŭ u Śviata-Jelisaviecinskim naładzili sistemnuju padtrymku rasijskaj armii, u tym liku zbor srodkaŭ na vajskovuju amunicyju dla «ŁNR» i «DNR». Manastyr arhanizuje i zbor rečaŭ dy listoŭ dla rasijskich vajskoŭcaŭ, a taksama zaniatki dla dziaciej pa zborcy i razborcy aŭtamataŭ. Takaja pazicyja časam pieraškadžaje jaho kamiercyjnaj dziejnaści. Z-za padtrymki vajny ŭ niekatorych krainach manastyru admaŭlajuć va ŭdziele ŭ kirmašach i inšych farmatach prodažu ich tavaraŭ.
U pačatku lutaha na schodzie siaścior manastyra Lemiašonak nazvaŭ Śviata-Jelisaviecinski krepaściu, u jakoj molacca za Ruś, a rasijskich akupantaŭ va Ukrainie — mučanikami.
Syn u majcy «DNR» i śviatar na armiejski ład
Va ŭnison sa śviatarom pavodzić siabie i jaho syn Dźmitryj, adzin z zasnavalnikaŭ fanackaha ruchu ŭ futbolnym minskim «Dynama». Lemia, jak jaho zvali ŭ tyja hady, pravioŭ maładość nie siarod chipi — u adroźnieńnie ad baćki, jaho zaniesła ŭ nieanacysckaje asiarodździe, jakoje Dźmitryj źmianiŭ ź ciaham času na pravasłaŭnyja i prarasijskija koły.
Pa manastyrskim padvorji Lemiašonak-małodšy chadziŭ u majkach «DNR» i «Rasija».
Andrej Lemiašonak źmiašaŭ chryścijanskija pryncypy pasłuchmianstva ź ideałami tatalitarnaj krainy. Stary śviatar prapahanduje žyćcio na armiejski ład, dzie dumać nie pryniata, a pryniata prosta rabić toje, što tabie kažuć. Vidać, takoj jon i chacieŭ by bačyć Biełaruś:
«Ja nie viedaju, moža, akcior moža vyharać, tancor niejki. A śviatar jak? Jon ža žaŭnier. Jak žaŭnier moža vyharać? Žaŭnier idzie i vykonvaje zahad».
Lemiašonak dla mnohich staŭ madellu duchoŭnictva. Byli śviatary, kaža Natalla Vasilevič, jakija taksama sprabavali źbirać vakoł siabie žančyn i ładzić siastrynstva, ale ž dla hetaha treba mieć naležny talent i kamandu.
«Chacia manastyr i hurtuje vakoł siabie ludziej z prablemami i psichałahičnymi traŭmami, tam usio ž vielmi šmat dobrych ludziej, jakija mahli b stvarać niešta vydatnaje, ale hetaha nie adbyłosia. Častku viny za heta niasie Lemiašonak, ale kali b jamu nie pattakvali manachini i supracoŭniki, jon, moža, i nie byŭ by takim razburalnym čałaviekam.
Mnie zdajecca, častku adkaznaści niasuć i tyja ludzi, jakija viedajuć pra złačynstvy ŭ manastyry, ale maŭčać, nie papiaredžvajuć inšych», — padsumoŭvaje Natalla.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆČytajcie taksama:
Jak Śviata-Jelisaviecinski žanočy manastyr pieratvaryŭsia ŭ sapraŭdny biznes-chołdynh
Pieršaja vice-mer Minska Nadzieja Łazarevič prajšła praz zatrymańnie, muž zastaŭsia ŭ SIZA11
Kamientary