Інтэрнэт і СМІ

Правакатар з Гомеля спрабуе падмануць незалежныя СМІ. Часам атрымліваецца

У эпоху фэйкаў бывае складана адразу вызначыць, ці праўдзівая інфармацыя перад табой. З такой праблемай сутыкаюцца і карыстальнікі сацсетак, і чытачы СМІ.

Такая ж дылема стаіць і перад рэдактарамі медыя: як пераправяраць інфармацыю, дасланую чытачом? Асабліва калі ў краіне адбываюцца падзеі, у рэальнасць якіх яшчэ год таму не паверыў бы ніколі ў жыцці — а цяпер гэта стала будзённасцю. Атрымаць каментар ад сілавікоў па гарачай тэме складана, амаль немагчыма. Ды і няма гарантыі, што іх адказ будзе дакладным.

У такой сітуацыі прэзумпцыяй даверу могуць карыстацца махляры і правакатары — што часам і робяць. Апошнім часам беларускія СМІ сутыкнуліся з атакай з боку гомельскага дальнабойшчыка Яўгена Катлярова, які часцяком дзейнічае пад псеўданімам «Евгеній Какой-та».

У апублікаванай на Ютубе размове з карэспандэнткай «Белсата» Катляроў тлумачыць, чаму займаецца сваімі правакацыямі. Маўляў, некалі пра яго самога напісалі няпраўду. Іншая матывацыя — яго абурае, што незалежныя СМІ дзейнічаюць непрафесійна і не правяраюць інфармацыю. 

Фота з акаўнта «Евгеній Какой-та» ў фэйсбуку

«Наша Ніва» прыводзіць прыклады яго ўкідаў у інфармацыйную прастору.

У Курапатах затрымалі актывіста?

У студзені 2019 годзе «актывіст Мікіта Канцавы» напісаў у фэйсбуку, што яго затрымалі ў навагоднюю ноч на варце ў Курапатах. Маўляў, ён правёў ноч у міліцыі, а пасля атрымаў штраф.

З «Канцавым» звязалася рэдактарка агенцтва БелаПАН, выслухала яго версію, але не стала правяраць інфармацыю пра затрыманне ў бараўлянскай міліцыі — бо адказ на такое пытанне звычайна не даюць.

У выніку аказалася, што ніякага «Мікіты Канцавога» не існуе, як не было і яго затрымання.

Збіты Ціханоўскі трапіў у бальніцу?

У маі 2020 года пасля затрымання Сяргея Ціханоўскага ў інтэрнэце стала распаўсюджвацца інфармацыя пра тое, што блогер быў збіты і трапіў у бальніцу. Крыніца нават назвала нумар палаты, у якой ляжыць Ціханоўскі, — 307 ці 308. У якасці доказу распаўсюджваўся аўдыязапіс.

Паплечнікі Ціханоўскага прыйшлі ў бальніцу і патрабавалі ад галоўнага доктара паказаць ім блогера. Той настойваў, што такога пацыента няма.

У выніку высветлілася, што аўдыязапіс быў зроблены яшчэ паўгода таму. А раскідваў яго па чатах менавіта «Евгеній Какой-та».

Алісу Селязнёву прымушаюць аддаць подпіс за Лукашэнку?

У маі 2020 года па сацсетках гуляў «загад» аб уключэнні настаўнікаў у ініцыятыўную групу Аляксандра Лукашэнкі.

«Наша Ніва» пісала пра гэту гісторыю. Яе адметнасць у тым, што яна шматузроўневая, — правакатар не толькі «пацвярджаў» інфармацыю сам, але і падгаварыў гамяльчанку Марыю Семянцову. Яна грала ролю «настаўніцы рускай мовы Алісы Селязнёвай».

Расказваючы пра сітуацыю карэспандэнту «Нашай Нівы», правакатар згадваў нейкага Юрыя Вектара — «адзінага настаўніка, які адмаўляўся падпісвацца за Лукашэнку». Ад гэтага імені цяпер рассылаюцца многія фэйкі. 

Гісторыя не пацвердзілася, але цікава, што ў гісторыю пасля ўлез аўтар «Советской Белоруссіі» Юрый Церах. Ён самы актыўны папулярызатар фэйкаў «Евгенія Какой-та». Церах стаў даказваць, што журналіст «Нашай Нівы» «шантажаваў» «Селязнёву» і «пагражаў пераследам».

Жыхар Новай Баравой атрымаў 20 базавых за дыванок?

У сярэдзіне лістапада ішло супрацьстаянне вакол Новай Баравой, дзе была адключанае ацяпленне. «Жыхар Новай Баравой» паведаміў парталу «Анлайнер» пра аблаву ў пратэсным пад’ездзе. Казаў, што яго самога аштрафавалі на 20 базавых велічыняў за дыванок пад дзвярыма — маўляў, у выпадку пажару аб яго можна спатыкнуцца і ўпасці.

Іншага суседа нібыта пакаралі штраф за дзіцячы веласіпед у тамбуры, яшчэ аднаго — за дзіцячыя каляскі. «А зараз павязуць у РУУС за непадпарадкаванне супрацоўнікам міліцыі», — паведаміў мужчына.

Журналіст паверыў яго словам — нічога незвычайнага, калі за некалькі дзён да таго сілавікі хадзілі па пад’ездам плошчы Перамен і ўскрывалі дзверы ў кватэрах.

Мужчына прадставіўся Яўгенам Катляровым, стваральнікам «Мікіты Канцавога», які змагаецца з фэйкавымі навінамі.

Сведка ў аўтазаку

Калі ў інтэрнэце з’явілася відэа з камер сілавікоў, многія СМІ сталі шукаць сведкаў падзей — людзей, якія былі ў тым самым аўтазаку, дзе збівалі людзей.

«Гамяльчук Юрый» заявіў парталу Tut.by, што быў непасрэдным удзельнікам падзей. Яго расповед быў падобным да праўды — пра тое, што атрымаў балончыкам у твар, пра людзей, пазначаных фарбай, пра тое, што міліцыянеры шукалі здымкі на яго тэлефоне. 

«Нам давялося ўнесці змены ў публікацыю. Высветлілася, што адзін з нашых суразмоўцаў наўмысна ўвёў у зман карэспандэнта Tut.by. Ён распавёў, што таксама знаходзіўся ў аўтазаку, з якога знялі відэа. На самай справе, яго там не было. Таму гісторыю, расказаную ад імя Юрыя, мы выдалілі», — пасля напісаў Tut.by.

Стралялі з дзіцячага пісталета?

Раніцай 29 лістапада той жа «Евгеній Какой-та» даслаў паведамленне ў тэлеграм-канал «Белсата»: «На Пушкінскай пачаліся затрыманні. Каля Макдональдса стаіць кампанія вайскоўцаў і страляе ў людзей з пластмасавага дзіцячага пісталета палачкамі з прысоскамі. Цэляцца ў твар». Мадэратар удакладніў, як гэта можна пацвердзіць? «Цэлімся, каб сфоткаць незаўважна. Яны зусім побач. Аднаго затрымалі», — адказаў правакатар.

Прымянялі ручныя вадамёты?

Увечары таго ж дня паведамленне прыляцела і ў рэдакцыю «Нашай Нівы»: «Добры дзень! На вуліцы Скрыганава сілавікі прымянілі партатыўныя ручныя вадамёты!» Як і ў сітуацыі з пісталетам з прысоскамі, чытач абяцаў вось-вось скінуць фотаздымкі. «Шукаем вай-фай», — інфармаваў ён. А пасля даслаў нейкі здымак з разгону пратэстаў за мяжой, на якім выяўлены чалавек, які адлятае ад струменя вадамёта.

Акаўнт правакатара быў схаваны, але мы ідэнтыфікавалі яго — вось як выглядае гэты чалавек.

У некаторыя СМІ правакатар паведамляў пра затрыманне калег: «Тут вашага карэспандэнта павязалі. Прасіў вам перадаць інфармацыю». Дадатковы час губляўся на пошукі, пасля аказвалася, што гэта фэйк.

Каментары

Вось закрытая статыстыка экспарту калію. Санкцыі дзейнічаюць14

Вось закрытая статыстыка экспарту калію. Санкцыі дзейнічаюць

Усе навіны →
Усе навіны

«Лукашэнку відавочна цесна і нецікава ў Беларусі». Амбіцыйныя прапановы на рытуальным саміце11

«Размаўляць па-беларуску — гэта стыль». Японец пераехаў у Сухарава і дапамагае рабіць беларускую мову моднай6

Беларус атрымаў прапанову ад польскай Google, але стаў беспрацоўным. Праз візавы скандал беларусам усё часцей адмаўляюць у візах6

Пара пенсіянераў замерзла ў лесе пад Асіповічамі3

Польскі суд адмовіў у экстрадыцыі беларускага актывіста Дзмітрыя Плескачова

Лукашэнка пахваліў «Арэшнік» і прапанаваў размясціць ракеты ў Беларусі12

Лукашэнка панаракаў, што Арменіі няма на саміце АДКБ

У Гомельскай вобласці прайшоў «свінацыд», у некаторых раёнах выжыла толькі кожная 20-я свіння2

Пуцін прыгразіў ударыць «Арэшнікам» па «цэнтры прыняцця рашэнняў» у Кіеве4

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Вось закрытая статыстыка экспарту калію. Санкцыі дзейнічаюць14

Вось закрытая статыстыка экспарту калію. Санкцыі дзейнічаюць

Галоўнае
Усе навіны →