У гарадах сустракаецца ўсё больш баброў. Ці небяспечныя яны для людзей?
Чытачка «Еўрарадыё» напісала ў рэдакцыю: «Гуляючы сям'ёй уздоўж Свіслачы, мы часта бачым па берагах ракі баброў. Чаму іх так шмат у сталіцы і ці могуць яны несці небяспеку для чалавека?» Каб даць адказ на гэтыя пытанні, выданне звярнулася да сведчанняў спецыялістаў.
Калі баброў вымаюць — іх забіваюць
«Любая дзікая жывёліна можа быць небяспечнай, — папярэджвае начальнік упраўлення біялагічнай і ландшафтнай разнастайнасці Мінпрыроды Пятро Нікалаенка. — Калі бабёр не хворы, ён не палезе да чалавека, а хутчэй уцячэ ад яго. Але асцярожнасць не зашкодзіць. Трымайцеся далей ад баброў і не падпускайце да іх дзяцей».
Па словах спецыяліста, калі чалавек лічыць, што баброў занадта шмат і яны нечым шкодзяць (напрыклад, грызуць дрэвы або будуюць плаціны, ад чаго пасля падтапляюцца дамы), ён можа напісаць заяву ў раённую адміністрацыю. Чыноўнікі накіруюць да ракі камісію, якая праверыць сітуацыю і складзе акт. Затым, у выпадку неабходнасці, баброў «вымаюць» — з дазволу Мінпрыроды і Акадэміі навук.
«Мы нічога не робім без узгаднення з навукоўцамі, — запэўнівае спецыяліст. — Рэгуляваць папуляцыю дазваляецца восенню (пасля 1 верасня) і зімой, так што цяпер ніхто гэтым займацца не будзе.
Вясной бабры размнажаюцца, і іх шмат усюды. У азначаны час на іх дазваляецца паляваць, але, зразумела, не ў населеных пунктах. Выхад з сітуацыі ў горадзе — гэта выемка баброў, а выемка, як вы разумееце — гэта забойства. Баброў ніхто не забірае і нікуды не адвозіць».
Пакусаць не пакусаюць, але…
«Чым бліжэй да горада — тым далей ад прыродных ворагаў, — так тлумачаць эколагі прычыну ўрбанізацыі баброў. — Паколькі ў горадзе няма ваўкоў, якія рэгулююць іх колькасць у дзікай прыродзе, баброў становіцца больш, у тым ліку і ў сталіцы».
Біёлаг Віталіна Лабанава расказвае, што за апошнія гады баброў у Беларусі стала сапраўды шмат. Таксама шмат андатраў, на якіх бабры вельмі падобныя.
Віталіна Лабанава. Фота з асабістага архіва
У савецкі час паляванне на грызуноў было вельмі папулярным, бо карысталіся попытам бабровыя шапкі і «бабровы струмень» — рэчыва з прыанальных залоз жывёлы. Але пасля распаду СССР цікавасць да баброў сярод паляўнічых патрохі згасла.
«Некаторыя спецыялісты лічаць, што баброў трэба часткова ліквідаваць, таму што яны могуць шкодзіць сельскай і лясной гаспадаркам, — кажа суразмоўца «Еўрарадыё». — Ты не загадаеш бабрам, дзе будаваць плаціны, а дзе не. Яны гэта робяць як захочуць, праз што часам могуць «вылятаць» лясы і нават змяняцца рэчышчы рэк.
Таму — так, сапраўды тэарэтычна магчыма, што ў пэўнай рэгуляцыі папуляцыі ёсць неабходнасць. Але наогул бабры не ўяўляюць асаблівай небяспекі для чалавека.
Праўда, варта мець на ўвазе: калі вы будзеце хадзіць па плаціне, то можаце праваліцца ў якую-небудзь бабровую хатку або ў нару. Напэўна, гэта адзіная праблема. Норы могуць быць даволі доўгімі, таму ёсць верагоднасць зламаць нагу».
Ці можна не забіваць баброў?
«Даследаванні паказваюць, што бабровыя плаціны спрыяюць ачышчэнню рэк, запавольваюць вымыванне мінералаў з глебы і змяншаюць донную і берагавую эрозію, — працягвае Віталіна Лабанава. — Так што прысутнасць баброў дабрадзейна адбіваецца на жыцці многіх насельнікаў лесу, асабліва — хахуль, норак, выдраў і вадаплаўных птушак».
Па словах спецыялісткі, ува многіх краінах Еўропы, дзе бабры маглі б жыць вельмі камфортна, гэтых жывёлаў вельмі мала.
«Пры больш спрыяльнай сітуацыі беларусы маглі б прапанаваць праграму рэінтрадукцыі баброў у краіны ЕС. На жаль, сёння займацца гэтым ніхто, хутчэй за ўсё, не будзе. Беларусам лягчэй проста «рэгуляваць» частку папуляцыі.
Да таго ж думаю, што гэтая працэдура не з танных, як і любы праект рэінтрадукцыі. Тэарэтычна прапаноўваць можна, але пакуль яшчэ ніхто не просіць», — рэзюмуе біёлаг.
Без баброў не было б Бярэзінскага запаведніка
Лабанава расказвае, што гісторыя з бабрамі ў Беларусі даволі цікавая. Да 20-х гадоў XX стагоддзя бабры ў нас практычна зніклі. Вучоны Анатоль Фядзюшын выправіўся ў экспедыцыю і знайшоў ледзь не апошнюю папуляцыю баброў, якая засталася ў Беларусі.
На месцы знаходкі арганізавалі прыродную ахоўную зону, якая пазней стала Бярэзінскім запаведнікам. Тут рачных баброў разводзілі і потым рассялялі па ўсім Савецкім Саюзе.
«Бярэзінскі запаведнік стаў першай прыродаахоўнай тэрыторыяй у Беларусі, не лічачы Белавежскай пушчы, якая была паляўнічымі ўгоддзямі з часоў вялікіх князёў літоўскіх. Але афіцыйна на тэрыторыі БССР гэта была першая прыродаахоўная тэрыторыя, якая з'явілася дзякуючы бабрам».
Спявак Дзмітрый Калдун паказаў сваю мінскую кватэру недалёка ад Драздоў ШМАТ ФОТА16
Каментары
так і было. захацелася мужу паглядзець на бабровы востраў. перайшоў бабровую плаціну і на востраве праваліўся нагой па самае не буду казаць што. штаны трэснулі ў тым месцы. вяртаецца і кажа - прыкідваю - сядзяць такія бабры, абедаюць, як раптам зверху такое нешта гэткае...