Presa imkliva raspaŭsiudžvaje hetaje słova, a, vidać, jašče zusim niadaŭna biełarusy nie znali jaho ŭ takim značeńni.
Voś viadomy žurnalist i palityk Siarhiej Navumčyk pytajecca ŭ Fejsbuku:
A sapraŭdy, adkul uziałosia heta niahiehłaje słova «žyroŭka»? Ja nie pomniu jaho ni za savieckim časam, ni da emihracyi u 96-m. Z Rasiei pryciahnuli?
Tłumačalny słoŭnik kaža nam, što žyroŭka — heta toje samaje, što žyr, žyravańnie. Dziejasłoŭ žyravać značyć charčavacca — pra łavieckaha abo svojskaha źviera, ptastva i rybu:
Žyruje ryba — až vyskokvaje, razhulaŭšysia, z vady. Sačanka. Pieršymi žycharami vioski, jakija traplalisia tut, na rečcy, byli kački, — z sytym homanam i ploskatam jany žyravali i kupalisia. Bryl. (Pavodle TSBM)
Žyr — heta miesca, dzie žyruje ptastva i źvier. Žyroŭka — praces žyravańnia.
Ale mahu suciešyć presu. Słova žyroŭka ŭ značeńni 'papierčyna na apłatu' słoŭnik taksama fiksuje, ale tolki jak druhoje značeńnie i adsyłaje pry hetym da artykuła «žyrazahad».
A što ž heta tady takoje žyrazahad? Da čaho tut žyr? Etymałohija kaža, što heta nie žyr, a italjanski giro [džyro] — da łac. gyrus 'koła, arbita, vir, kruhavierć'. Ciapier giro značyć abjezd, ekskursiju, turystyčnuju infarmacyju. Giro padobnaje da nazvy inšaj papierki — cyrkular. Circulus — heta taksama kruh, koła. Jašče adno siemantyčna padobnaje słova — encyklika. Heta ŭžo relihijna-jurydyčny termin — adzin ź vidaŭ papskich dakumientaŭ, list 'da ŭsich kruhom', kruhavy list. Voś i naš žyrazahad — heta papierka da ŭsich kruhom, papiera na apłatu, kruhavy kvitok na apłatu, kruhavy nakaz.
Razbłytaŭšy hetuju składanuju siemantyku i etymałohiju — možna ciapier vykarystoŭvać hety nazoŭnik. Ja adno b raiŭ žyroŭcy pakinuć jaje pieršaje značeńnie — žyravańnie, charčavańnie žyvioł — a papierku nazyvać žyrazahadam. Jakraz heta nibyta raić nam tłumačalny słoŭnik biełaruskaj movy.
A mo i dobra było b, kali b zakanadaŭcy razam ź linhvistami, finansistami i jurystami prydumali nam niejki bolš zručny, prazrysty i svojski termin. Niachaj i hety dopis pojdzie da ich prośbaj pra heta.
Stała viadoma, chto moža ŭvajści ŭ novy abmien źniavolenymi pamiž ZŠA i Rasijaj5
Kamientary