Prytułak dla biełaruskich uciekačoŭ u Varšavie prosić dapamohi
Šełtar u Varšavie pracuje z krasavika 2022 hoda. Ad pačatku jon pryznačaŭsia dla žančyn ź dziećmi, jakija ŭciakli ad vajny va Ukrainie, u tym liku i dla biełarusak — takija byli ŭmovy sponsaraŭ. Ciapier płanujecca, što prytułak budzie prymać pieravažna ŭciekačoŭ ź Biełarusi, ale kiraŭnica šełtara Hanna Fiedaronak vymušanaja šukać srodki na ŭtrymańnie ŭstanovy — pakul jany jość tolki na miesiac napierad.
Abstalavańnie šełtara — pavodle ŭłasnaha dośviedu
Hanna Fiedaronak kiruje prytułkam ad momantu jaho stvareńnia. U Biełarusi žančyna była aktyvistkaj kampanii «Kraina dla žyćcia», u žniŭni 2020-ha jaje aryštoŭvali za ŭdzieł u pratestach, a ŭ pačatku 2021-ha — zaviali kryminalnuju spravu. Tamu musiła ŭciakać — spačatku va Ukrainu, dzie i daviałosia pažyć u šełtary.
«Uciakała z małodšaj dačkoj. My trapili ŭ prytułak u Kijevie, tam žyli ŭ pakoi na 6 čałaviek. U mianie z saboj nie było ni bializny, ni škarpetak, tamu ja pa sabie viedaju, jak heta važna — kab na čužynie było dzie prytulicca pieršym časam», — raskazvaje žančyna.
Paźniej Hanna pierabrałasia ŭ Polšču, tut pracavała ŭ Narodnym antykryzisnym upraŭleńni. Potym adnadumcy, jakija taksama apynulisia ŭ zamiežžy, prapanavali zaniacca arhanizacyjaj šełtara.
«Biełaruskaja dyjaspara ŭ Italii znajšła sponsaraŭ — italjanskuju kampaniju Progetto Sud. Jana dapamahała nam paŭtara hoda, raz na paŭhoda pieraličvała srodki. My raźličvali, što padtrymka praciahniecca jašče na šeść miesiacaŭ, ale nam admovili. My ni ŭ jakim vypadku nie kryŭdujem — naadvarot, my ŭdziačnyja za toje, što paśpieli zrabić. Ale ciapier šukajem finansavyja mahčymaści, kab praciahvać pracu, bo represii ŭ Biełarusi nie spyniajucca, jany stanoviacca jašče bolš žorstkimi, i ŭ vymušanych uciekačoŭ pavinna być miesca, kudy jany mohuć źviarnucca pa pieršuju padtrymku», — kaža aktyvistka.
Siem pakojaŭ, dźvie kuchni i dziažurstva, kab trymać usio ŭ paradku
Varšaŭski šełtar — heta trochpaviarchovy žyły dom pa adrasie Blotna, 18, jaki naležyć hramadzianinu Polščy. Pavodle Hanny Fiedaronak, znajści pamiaškańnie było nialohka, bo nie kožny haspadar pahodzicca zdać svoj dom u arendu, viedajučy, što tut buduć žyć časovyja ludzi, dy jašče ŭ vialikaj kolkaści.
Ale taki čałaviek znajšoŭsia i navat dazvoliŭ trochi pieraabstalavać dom dziela patreb vymušanych uciekačoŭ. Techničny pieršy pavierch zrabili žyłym, tut jość i nievialikaja kuchnia, uvohule ŭ budynku ich dźvie, na kožnym paviersie ahulnyja prybiralni i dušavyja. Za paradkam sočać pa čarzie: jość hrafik dziažurstvaŭ, i nasielniki sami padtrymlivajuć čyściniu ŭ miescach ahulnaha karystańnia.
Kala budynka jość ułasny zakryty padvorak, tam zrabili dziciačuju placoŭku. Haraž adviali pad skład haspadarčych rečaŭ.
Adnačasova ŭ šełtary mohuć pražyvać 35 čałaviek, tut siem žyłych pakojaŭ, jość usia nieabchodnaja mebla, paścieli, posud, cacki dla dziaciej. Jość dva chaładzilniki, dzie kožny maje ŭłasnaje miesca dla praduktaŭ, jakija kuplaje sam. Jość i pradukty «ahulnaha karystańnia» — heta krupy, muka, cukar, tak što ŭ samyja pieršyja dni novaha nasielnika i nakormiać, i spać pakładuć, i vysłuchajuć — što taksama važna.
Šełtar — heta i «psichaterapija», i pieršyja kroki ŭ «zamiežnaje» žyćcio
«Kab vy tolki viedali, jaki žach robicca ŭ Biełarusi!» — heta pieršaja fraza, jakuju najčaściej davodzicca pačuć ad novych žycharoŭ. Časam ludzi płačuć i hadzinami raspaviadajuć pra toje, što im daviałosia pieražyć, — raspaviadaje Hanna Fiedaronak.
— Byvaje, abnimiemsia — i płačam razam, bo ŭ kožnaha svaja trahičnaja historyja. Inšym razam ludzi ŭciakajuć ź Biełarusi ŭ litaralnym sensie — pierapłyvajuć rečki, sutkami chavajucca ŭ lesie, bo za imi sočać. Ujaŭlajecie, jaki heta stres? Časta pryhadvaju historyju Maryny Kijaviec, jakaja pryjechała da nas z tryma synami, samamu mienšamu było kala 5-ci. U Biełarusi jaje zvolnili z pracy za ŭdzieł u pratestach, aryštoŭvali za «ekstremisckija» spasyłki, pahražali «kryminałkaj». Muž akazaŭsia «jabaćkam», nie padtrymaŭ jaje. I voś jana z tryma dziećmi, u inšaj krainie, biez movy, biez hrošaj. Jak žyć dalej? Ale ničoha, usio pakrysie naładziłasia: jana pierajechała ŭ Biełastok, znajšła pracu… Praściej uładkavacca, kali ty małady mužčyna i bieź siamji. Žančynam — asabliva ciažka».
Haspadynia šełtara ŭziała na siabie nie tolki kłopat «psichaterapieŭta»: jana litaralna «za ručku» vodzić «novieńkich» pa ŭsich instancyjach, kab ludzi nie razhubilisia ŭ novych varunkach.
«Idziom u bank, kab zavieści rachunak i kartku, afarmlajem prajazny na hramadski transpart i «piesiel» (indyvidualny ŭlikovy numar, nieabchodny dla rehistracyi ŭ Polščy), potym rehistrujemsia va ŭpravie pa spravach zamiežnikaŭ, kab atrymać mižnarodnuju abaronu, bo mała ŭ kaho jość vizy abo inšyja padstavy dla lehalnaha znachodžańnia. Uvohule ŭ maim razumieńni prytułak — heta nie tolki «spalnaje miesca». Heta jak «chutkaja dapamoha», jakuju važna akazać svoječasova», — ličyć Hanna Fiedaronak.
Dla startu ŭ novaje žyćcio nasielnikam dajecca miesiac
Jak aformić dziaciej u škołu, kudy možna ŭładkavacca na pracu bieź viedańnia movy, dzie znajści kursy vyvučeńnia polskaj movy — heta pytańni, ź jakimi ŭ šełtary źviartajucca da Hanny. Ich nieabchodna vyrašać apieratyŭna, bo termin znachodžańnia ŭ prytułku nie biaskoncy, padkreślivaje kiraŭnica:
«Raniej žančyn ź dziećmi my mahli trymać da dvuch miesiacaŭ. Ciapier, kali źmianilisia ŭmovy i my rychtujemsia prymać biełaruskich uciekačoŭ, termin skarocim da miesiaca. Viadoma, «na vulicu» nikoha nie vykiniem u składanych vypadkach. Ale adrazu vidać, ci hatovy čałaviek šukać pracu i abstaloŭvacca na novym miescy, ci vyrašyŭ adsiadziecca za čužy košt. Takija vypadki byli, i pryjšłosia padpichvać — «davajcie ŭžo, varušyciesia, vy ž darosłyja ludzi».
Darečy, u šełtery imknucca dapamahčy nie tolki darosłym, ale i dzieciam. Dla ich arhanizoŭvajuć śviaty, abaviazkova adznačajuć dni narodzinaŭ. Byvali vypadki, što dziaciej pieravozili cieraź miažu asobna, i tady ŭsie nasielniki razam brali nad imi šefstva da pryjezdu baćkoŭ.
Štomiesiac dla pracy šełtara patrebna kala 5 tysiač dalaraŭ
Znachodžańnie dla nasielnikaŭ u šełtary biaspłatnaje, ale ŭtrymlivać jaho — sprava nie tannaja. Hanna padličyła vydatki: u siarednim vychodzić 5 tysiač dalaraŭ na miesiac. Bo dom vialiki, aciapleńnie hazavaje, i ŭ chałodnuju paru hoda tolki za heta «nabiahaje» amal tysiača dalaraŭ. A jašče — arendnaja płata, płata za vadu, za elektryčnaść. Plus biahučyja vydatki: na kancylarskija pryłady, na posud, na ramont ci nabyćcio mebli.
Dziakujučy achviaradaŭcam, na składzie naźbirałasia šmat dziciačych rečaŭ, ale ŭ vialikim deficycie mužčynskaje adzieńnie i abutak. Hanna Fiedaronak kaža, što prytułak ź vialikaj udziačnaściu prymie i bytavuju chimiju, i srodki hihijeny (myła, šampuń, hiel dla dušu), i pradukty. Ale samaja vialikaja prablema — hrošy. Na siońnia jość srodki na ŭtrymańnie šełtara ŭ kastryčniku, dalej — nadziei tolki na sponsaraŭ i na biełaruskuju salidarnaść.
«Alaksiej Lavončyk, adzin z zasnavalnikaŭ fondu Linking Media, daŭ nam rachunak dla zboru hrošaj. Svajho takoha rachunku ŭ nas nie było, bo my i nie dumali, što daviadziecca prasić dapamohi», — kaža Hanna Fiedaronak.
Pa ŭsich pytańniach padtrymki jana prosić źviartacca da jaje asabista praz telefon +48 505 387 584. Pieraličyć hrošy zaraz možna na rachunak u banku Santander Polska:
- PLN: PL 67 1090 2851 0000 0001 3007 9300
- Atrymalnik — Linking Media
- SWIFT — WBKPPLPP
- meta pieravodu — «na cele statutowe».
Kiraŭnica šełtara kaža: «Nam by pratrymacca jašče chacia b adzin hod!» Čamu hod?
Adkaz na hetaje pytańnie — mara Hanny Fiedaronak, što praz hod u Biełarusi adbuducca pieramieny da lepšaha, i isnavańnie prytułku dla palityčnych uciekačoŭ pierastanie być aktualnym. Ale pakul heta tolki spadzievy.
Kamientary