Мова77

Мовазнаўцы вызначыліся, як пісаць некаторыя тэрміны па-беларуску

Многія з гэтых слоў тычацца прыроды.

У Беларусі на працягу некалькіх гадоў працуюць над электронным варыянтам Беларускай энцыклапедыі. Пакуль у ім 10 раздзелаў на трох мовах — беларускай, рускай і англійскай.

Пра тое, якія пытанні, звязаныя з беларускай мовай, давялося вырашаць вучоным, на прэс-канферэнцыі расказаў дырэктар Інстытута мовазнаўства Ігар Капылоў.

Па яго словах, да сёння застаецца шмат нявырашаных пытанняў з тэрміналогіяй. Асабліва шмат іх было пры стварэнні артыкулаў для раздзела «Прырода».

Капылоў адзначыў, што многія тэрміналагічныя абазначэнні раслін да апошняга часу не былі адаптаваныя ў беларускай мове. Напрыклад, такія назвы лішайнікаў, як аліксорыя (лат — Alyxoria), артатэліум (лат. Arthothelium), басэдына (лат. Bacidina), плеўрастыкта (лет — Pleurosticta).

Belarusian encyclopedia беларуская энцыклапедыя Белорусская энциклопедия
Пачатковая старонка праекта «Беларуская энцыклапедыя».

Вучоныя вырашалі таксама, як лепш пісаць асобныя спалучэнні слоў, якія людзі пішуць па-рознаму:

«У розных пісьмовых тэкстах сустракаліся варыянты напісання са словамі «асобы», «асаблівы»: «асобы» або «асаблівы» атрад, «асобае» або «асаблівае» злучэнне.

Правёўшы адпаведны аналіз, прынялі рашэнне, што трэба ўжываць спалучэнне «асобы атрад», «асобае злучэнне».

Іншая сітуацыя з рускім «особо охраняемые природные территории». У моўнай практыцы зафіксавана некалькі варыянтаў: «асоба ахоўваемыя тэрыторыі», «асабліва ахоўныя тэрыторыі», «асоба ахоўныя тэрыторыі». Ні адзін з існуючых варыянтаў наш калектыў не прыняў.

Быў выпрацаваны варыянт з улікам асаблівасцей ужывання дзеепрыметнікаў у беларускай мове. Было прапанавана «асабліва ахаваныя прыродныя тэрыторыі».

Тым больш, што гэты варыянт ужо быў зацверджаны пры перакладзе Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб нетрах».

Былі пытанні і адносна некаторых назваў рыбы, напрыклад, «уклейка». Вучоныя прапанавалі ўжыць нацыянальны варыянт — «верхаводка».

Вяліся дыскусіі і адносна словазлучэння «коровой слой лишайников». У выніку прыйшлі да таго, што правільны пераклад — «каравы слой».

Пры працы над раздзелам па гісторыі вучоным-мовазнаўцам давялося таксама вырашаць пытанні з перакладам некаторых назваў і тэрмінаў, якія былі толькі на нямецкай мове. «Давялося нават выпраўляць некаторыя памылкі, нерасчытаныя літары ў назвах на нямецкай мове», — заўважыў Капылоў.

Каментары7

  • Pcič
    14.11.2024
    Даруйце, у гэтым каментары слова "русізм" не пісаў, у мяне было больш падыходзячае слова, а гэта праца мясцовага мадэратара.
  • .
    14.11.2024
    Малайцы, што распрацоўваюць навуковую тэрміналогію.

    А вось з гісторыяй сумна, новыя тэндэнцыі:
    "Анексіраваны Польшчай Заходні рэгіён Беларусі (1921–1939 гг.)"

    У Расейскай Імперыі і Савецкім Саюзе мы "у складзе", а ў гэтым выпадку "анэксія".
    Тыпа: "нашы слаўныя партызаны", "іх ганебныя тэрарысты".

    І першапачаткова адчыняецца "Рус" версія энцыклапедыі.
  • Гжэчны літвін
    14.11.2024
    [Рэд. выдалена]

Цяпер чытаюць

Аляксандр Лукашэнка так ляснуўся на лёд на хакеі, што трыбуны замерлі ВІДЭА124

Аляксандр Лукашэнка так ляснуўся на лёд на хакеі, што трыбуны замерлі ВІДЭА

Усе навіны →
Усе навіны

Пуціну паведамілі пра захоп Гуляйполя3

Міндзіча — фігуранта гучнай карупцыйнай справы ва Украіне і паплечніка Зяленскага — знайшлі ў Ізраілі. Што ён сказаў?1

Балет пра Марка Шагала паставяць у Вялікім тэатры

Пуціла і Бяспалаў зняліся ў новым кліпе «Дай дарогу!»13

Павел Севярынец сустрэўся з жонкай і сынам пасля 5 гадоў за кратамі8

«Размаўляў увесь час па-беларуску». Павел Севярынец запісаў свой першы зварот пасля вызвалення27

Пазняк: Амаль не сумняваюся, што Мелказёрава атруцілі ворагі Беларусі і ворагі чалавецтва132

П'яныя расійскія вайскоўцы жорстка расправіліся з сям'ёй з Пакроўска, якая чакала «вызвалення» ад Украіны24

Зяленскі назваў «чырвоныя лініі» Украіны ў мірных перамовах7

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Аляксандр Лукашэнка так ляснуўся на лёд на хакеі, што трыбуны замерлі ВІДЭА124

Аляксандр Лукашэнка так ляснуўся на лёд на хакеі, што трыбуны замерлі ВІДЭА

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць