«Naša rasśledavańnie — lusterka taho, što adbyvajecca ŭ zonie»: aŭtar materyjału pra čarnobylskaje małako raspavioŭ, jak rabiŭsia repartaž

Rasśledavańnie pad nazvaj «Test vyjaviŭ Čarnobylski asadak u biełaruskim małace» vyjšła 25 krasavika ŭ rubrycy «AP Exclusive». Takija paviedamleńni zvyčajna traplajuć u zvodki navinaŭ usich bujnych infarmacyjnych ahienctvaŭ śvietu. Na mabilnych pryładach jano było zahružanaje ŭ pieršy ž dzień 43 tysiačy razoŭ i ŭznačaliła rejtynh «Mabilny Top-10» na AP.

Šmat jakija biełaruskija sajty pačali dzień 26 krasavika z pieradruku hetaj infarmacyi.

Pobač z Paleskim radyjałahičnym zapaviednikam žurnalisty znajšli fiermu, jakaja pastaŭlaje małako na AAT «Miłkavita» ŭ Chojnikach, jakoje, u svaju čarhu, pradaje kala 90% pradukcyi ŭ Maskvu. Miž tym, u małace, jakoje žurnalisty jak pryvatnyja asoby paśla zdali ŭ Minski abłasny centr hihijeny, epidemijałohii i hramadskaha zdaroŭja, było vyjaŭlena pieravyšeńnie normy stroncyja ŭ 10 razoŭ. U fiermiera ž nie akazałasia zusim nijakich pryładaŭ dla kantrolu za radyjacyjaj u svaich praduktach. Žurnalisty vyśvietlili taksama, što ŭ Biełarusi naohuł niama mahčymaści daśledavać pradukty na ŭtrymańnie niebiaśpiečnaha radyjonuklidu amierycyju.

Prafiesar Bandažeŭski, da jakoha aŭtary rasśledavańnia źviarnulisia pa kamientar, ličyć situacyju katastrafičnaj.

Reakcyja: Miž tym, 26 krasavika Minski centr hihijeny, epidemijałohii i hramadskaha zdaroŭja, a taksama pradpryjemstva «Miłkavita» asprečyli infarmacyju pra zabrudžańnie fiermierskaha małaka radyjacyjaj. Namieśnik hałoŭnaha doktara centra Piatro Amvrośjeŭ u hutarcy ź BiełaPAN zajaviŭ, što pa ceziju jano adpaviadaje normie, a na stroncyj naohuł nie daśledavałasia z-za niedastatkovaj kolkaści materyjału. Jon nazvaŭ publikacyju «pravakacyjaj samaj čystaj vady». A načalnik Paleskaha vytvorčaha ŭčastku AAT «Miłkavita» Albiert Draviła ŭ intervju radyjo «Svaboda» acharaktaryzavaŭ paviedamleńnie «Associated Press» jak «poŭnuju łuchtu».

Zapis u žurnale łabaratornych daśledavańniaŭ Minskaha haradskoha centra hihijeny, epidemijałohii i hramadskaha zdaroŭja za 13 krasavika, kali na analiz było dastaŭlena małako ź fiermy Mikałaja Čubianka. Fota BiełaPAN.

Pavialičyć

Raźvićcio: Uviečary 26 krasavika Juraś Karmanaŭ pradastaviŭ «Našaj Nivie» daviedku, jakuju atrymaŭ u Minskim centry hihijeny i epidemijałohii pa vynikach analizu małaka. Pra ŭtrymańnie stroncyja-90 maje śviedčyć druhi źnizu radok:

Pavialičyć

Pakul nieviadoma, jaki praciah atrymaje hetaja historyja. Miž tym, akurat 26 krasavika pres-słužba HA «BAŽ» raspytała Jurasia Karmanava pra toje, jak rychtavaŭsia hety materyjał.

Pa słovach žurnalista, vandroŭka ŭ Paleski radyjałahičny zapaviednik adbyłasia ŭ pieršaj pałovie krasavika i zaniała try dni. U pajezdcy ŭdzielničali sam Juraś i žurnalist AP Siarhiej Hryc, jaki zdymaŭ videa i fota, a taksama kiravaŭ mašynaj.

Juraś Karmanaŭ: Redakcyja «AP» daručyła nam napisać historyju da 30-hodździa Čarnobyla. My padrychtavali pierad hetym šerah artykułaŭ z ukrainskaha boku, ciapier nadyšła čarha padrychtavać ź biełaruskaha. My davoli doŭha čakali dazvołu na ŭjezd u zonu, nam dali supravadžajučaha. Ujezd u hety zapaviednik — heta šłahbaumy, punkt nadhladu, usio vyhladaje vielmi stroha…

Ale la miažy zapaviednika my ŭbačyli statak karoŭ i vyrašyli im pacikavicca. Vyśvietliłasia, što statak naležyć fiermieru, jaki radyjacyi nie baicca i hanarycca tym, što zdaje da dźviuch ton małaka na miascovy małakazavod.

My dziejničali pavodle kłasičnaj žurnalisckaj schiemy «rasśledavańnie». Pajechali, ubačyli, uziali na probu, adnieśli na analiz, schadzili na pradpryjemstva, jakoje vyrablaje pradukcyju… Dziejničali vielmi adkryta. Naša rasśledavańnie — heta faktyčna lusterka taho, što adbyvajecca ciapier u Čarnobylskaj zonie. 

BAŽ: Heta ž nie zakryty šlach, šmat chto moh im pajści. Čamu hetuju fiermu nie «raskapali» žurnalisty biełaruskich ŚMI?

Ju.K.: Ja pieršy raz u svaim žyćci patrapiŭ u biełaruskuju Čarnobylskuju zonu, nie byŭ tam nikoli dahetul. I ja nie viedaju, čamu nie raskapali. Moža, chtości nie ściamiŭ. Kaniečnie, praściej pisać pra ślozy likvidataraŭ, pra zakinutyja vioski, pra horad-pryvid, čym pra toje, što aktualna siońnia…

Pa-pieršaje, žurnalisty pryvykli pracavać «da dataŭ», šabłonna. Voś jość data — i my pavinnyja jaje niejak «adpracavać». Pa-druhoje, u Biełarusi naohuł prablema z žurnalisckimi rasśledavańniami. My viedajem tolki pra hučnyja rasśledavańni, jakija robiać niedziaržaŭnyja ŚMI — «Naša Niva», TUT.by,«Narodnaja vola»… Ale my praktyčna nie čujem pra rasśledavańni dziaržaŭnych ŚMI. Heta vieličeznaja prablema biełaruskaj žurnalistyki.

Pryčym heta ž prablema praduktaŭ, jana tyčycca kožnaha. Hramadzianin nie moža kupić sabie ŭ kramie «kavałačak biaśpieki». Hetym pavinna zajmacca dziaržava. A žurnalisty pavinnyja zadavać pytańni, jakija cikaviać kožnaha. Heta i nazyvajecca – «hramadska značny intares». Jakraz hałoŭnaja funkcyja presy — absłuhoŭvać hety hramadski intares, kazać pra takija rečy, damahacca źmianieńnia situacyi.

BAŽ: Ci vypadaje kazać pra mahčymuju źmienu palityki pa «čarnobylskim pytańni» ŭ Biełarusi? 

Ju.K.: My, kaniečnie, spadziajemsia i na źmienu situacyi. Ale my pavinnyja chacia b stavić pytańni, kali čujem pra «viartańnie žyćcia ŭ Čarnobylskija rehijony», pra ich aktyŭnaje zasialeńnie. Pavinnyja ŭśviedamlać vastryniu prablemy zdaroŭja ludziej — pryčym nie tolki tych, što žyvuć u zabrudžanaj zonie.

Što da žurnalistaŭ AP — mahu skazać, što žanr žurnalisckaha rasśledavańnia ŭ ahienctvie davoli zapatrabavany. Sioleta kamanda «Associated Press» atrymała Pulitceraŭskuju premiju ŭ naminacyi «Za słužeńnie hramadstvu» — mienavita za rasśledavańnie pra vykarystańnie rabskaj pracy ŭ Paŭdniova-Uschodniaj Azii dziela dastaŭki ryby i morapraduktaŭ amierykanskim spažyŭcam. I jano mieła vynik — niekalki socień raboŭ vyzvalili.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0