«Pabačyŭ na skury darožku z ukusaŭ». Jak biełarus zmahaŭsia z paścielnymi kłapami
Chatnija kłapy mohuć prynieści bahata dyskamfortu, i nie va ŭsich atrymlivajecca adrazu pazbavicca ad ich. Z hetaj prablemaj sutyknuŭsia kinakrytyk Taras Tarnalicki. Raspytali jaho pra sumny dośvied. A taksama tłumačym, što rabić, kali vaš dom atakujuć kłapy i čym heta moža skončycca.
«Źjavilisia puchiry byccam ad ukusaŭ vialikich kamaroŭ»
Taras Tarnalicki — biełaruski žurnalist i kinakrytyk, žyvie ŭ Varšavie. U kastryčniku chłopiec na tydzień pajechaŭ u haradok na miažy z Čechijaj, a praź niekalki dzion adčuŭ mocny śvierb na skury ruk. Taksama jon pabačyŭ na skury darožku z ukusaŭ, a chutka da ich dadałosia jašče niekalki. Zrazumieŭ, što maje spravu z paścielnymi kłapami, tym bolš što ŭ Jeŭropie ciapier bahata skarhaŭ na ich.
Kłapy akazalisia niaŭłoŭnyja — biełarus dahetul nie viedaje, dzie jany jaho atakavali: «Padavałasia, što mianie pakusali ŭ kvatery, ale chutčej za ŭsio nie, bo vyklikaŭ dezinsiektaraŭ i jany nie znajšli mahčymych hniozdaŭ kłapoŭ. Jany jašče i apracavali pamiaškańnie, heta kaštavała 80 jeŭra.
Mahčyma, mianie pakusali ŭ ciahniku, a mo i ŭ kvatery, ale kłapy kudyści źbiehli bieź śladoŭ. Było nie vielmi pryjemna, bo miescy ŭkusaŭ vielmi śviarbieli, źjavilisia puchiry byccam ad ukusaŭ vialikich kamaroŭ, tolki ŭkusy ad kamaroŭ u mianie prachodziać za dzień-dva. Ale praz amal try tydni i ich ślady źnikli».
Nieviadoma, jak hetyja ŭkusy lačyć, kaža Tarnalicki. Jon atrymaŭ šmat paradaŭ apracoŭvać ukusy śpirtam ci prymać leki, kali budzie zusim mocnaja alerhičnaja reakcyja. Što da baraćby z samimi kłapami, žurnalist spytaŭsia parady ŭ fejsbučnaj supołki biełarusaŭ Varšavy, i tyja raskazali jamu pra srodak-bombu — mocny chimičny preparat suprać nasiakomych.
Ale daviałosia admovicca ad chatnich srodkaŭ i vyklikać dezinsiektaraŭ, bo takim było patrabavańnie ŭładalnicy kvatery. Ni Taras, ni jaho susied, ź jakim žurnalist razam zdymaŭ žyllo, spačuvańnia ŭ jaje nie znajšli:
«Jana skazała, što heta naša prablema i my prynieśli hetych kłapoŭ, ale niezrazumieła, praz kaho heta nasamreč adbyłosia. U nas stary dom 1950-ch hadoŭ, u im zrobleny ramont, ale kłapam heta mahło nie pieraškodzić. Plus u susiedziaŭ jość žyvioły. Mahčyma, što nasiakomyja praleźli da nas ź inšaj kvatery, ale śladoŭ ich mihracyi nie było.
My z haspadyniaj kvatery nie mahli damovicca, chto budzie vyklikać dezinsiekcyju. U vyniku śpiecyjalistaŭ zamaŭlała jana, a pasłuhu apłočvaŭ ja, ale pa damovie ab zdačy žylla heta pavinien rabić jaho ŭładalnik, mahčyma, za košt arendy, inakš ja mieŭ prava źjechać».
Dezinsiekcyja ad kłapoŭ doŭžyłasia piać-šeść hadzin, raskazvaje Taras, i paśla ŭ domie zastavaŭsia lohki pach prafiesijnych chimičnych srodkaŭ. Tarnalicki zastaŭsia žyć u toj ža kvatery — bajaŭsia, što pry daterminovym vysialeńni nie addaduć zadatak za jaje, i ŭličyŭ, što śpiecyjalisty nie znajšli hniozdy kłapoŭ. Raskazvaje, što ŭ inšym vypadku źjechaŭ by, bo nijakija hrošy nie vartyja straty kamfortu.
«Kłop moža pieranosić supierbakteryi, ustojlivyja da macniejšych z antybijotykaŭ»
Navukoviec Siarhiej Biesarab supakojvaje — chutčej za ŭsio, sustreča z kłapami abydziecca małoj kroŭju. Tak, arhanizm adkaža na ŭkusy miascovaj reakcyjaj, jana moža prajavicca jak pačyrvanieńnie, śvierb, aciok, lohki bol, piakota.
Moža raspačacca alerhičnaja reakcyja, časam davoli mocnaja, tamu moža spatrebicca pryjom lekaŭ-antyhistaminaŭ. Heta asabliva aktualna ŭ vypadku ź dziećmi, bo ich arhanizm z bolšaj vierahodnaściu adkaža na ŭkusy kłapoŭ surjoznaj alerhijaj. Taksama kłapy mohuć pieranosić skuranuju infiekcyju, tamu varta akuratna pramyć miescy ŭkusaŭ vadoj z myłam.
Praz toje, što davodzicca ciarpieć kryvasmaktalnych, čałaviek moža pieražyvać stres. Načami kłapy mohuć nie davać spać, vynik — niedasyp. Kłapy, kaža Biesarab, zdolnyja i na bolšyja paskudstvy, adnak šansaŭ, što heta z vami zdarycca, zusim niašmat:
«Ahułam u nasiakomych było znojdziena try dziasiatki patahienaŭ, ale paćvierdžańniaŭ, što ŭsie jany mohuć ich pieradavać, pakul niama. Kłop moža pieranosić supierbakteryi — mietycylin-rezistentny załacisty stafiłakok (MRSA) i vankamicyn-rezistentny enterakok (VRE), to-bok asabliva niebiaśpiečnyja mikraarhanizmy, ustojlivyja da macniejšych z antybijotykaŭ, jakija vykarystoŭvajucca ŭ kliničnaj praktycy. Pakul taksama niama padćvieržanych vypadkaŭ pieradačy hetych zachvorvańniaŭ praz ukusy.
Ale zatoje jeść paćvierdžańni taho, što praz ukusy čałavieku mohuć pieradavacca zachvorvańni, vyklikanyja arbavirusami. Siudy ŭvachodzić mnostva davoli surjoznych chvarobaŭ — ad encefalitu da hiemarahičnaj lichamanki. Pytańnie tolki ŭ raspaŭsiudžańni chvaroby na toj terytoryi, dzie žyvuć kłapy. Davoli vierahodna, što hłabalnaje paciapleńnie i aktyvacyja tak zvanych «zabytych chvarobaŭ» zmoža chutka vyvieści i kłapoŭ jak pieranosčykaŭ u trendy».
Dać rady kłapam niaprosta, i Biesarab ahałomšvaje — niama efiektyŭnych chimičnych sposabaŭ ź imi zmahacca. Bolš za toje, kłapy jašče i chutka raźvivajuć ustojlivaść da novych srodkaŭ baraćby.
I tym nie mienš, peŭnyja srodki trochi dapamahajuć. Biesarab zhadvaje chłorpiryfos, jaki z 2008-ha zabaronieny ŭ ES praz taksičnaść, a taksama preparaty fienitratyjona. Taksama možna pasprabavać ad kłapoŭ drobnadyśpiersny parašok dyjatamitu ci aksidu kremniju.
Fizičnyja srodki dajuć rady kłapam lepš za chimiju. Hetyja kryvasmaktalnyja hinuć za hadzinu pry tempieratury nie bolš za -14…-16°C, ale važna, kab maroz byŭ raptoŭny, bo inakš kłapy hartujucca, i tady -14 im užo nie strašnyja. Dapamahaje i ciapło — pry tempieratury +45, a lepš +48, kłapy hinuć za chvilinu, a kali tempieratura nie mienš za +49, heta škodzić i jajkam kłapoŭ.
Zrazumieła, dasiahnuć takoj tempieratury ŭ pamiaškańni, tym bolš u kožnym jaho kucie, budzie składana, ale heta dobry recept, kali vam treba pazbavicca ad kłapoŭ ci ich jajek na pradmietach.
Siarhiej rekamienduje apracoŭku paraj z tempieraturaj nie mienš za 65-75 hradusaŭ ciaham jak minimum 5-10 chvilin abo myćcio adzieńnia ŭ pralnaj mašynie z myjnym srodkam i dalejšuju apracoŭku ŭ sušyłcy z tempieraturaj 63 hradusy ciaham nie mienš čym 20 chvilin. Možna źbirać kłapoŭ na pavierchni pradmietaŭ z dapamohaj pyłasosa, ale pry hetym važna adrazu ž vydalać i vykidać śmiećcie z pyłazbornika, bo inakš kłapy mohuć vypaŭźci i znoŭ zasialić chatu.
A voś u Bałharyi zmahajucca z kłapami z dapamohaj raślin. Kali ŭ domie zavodziacca kłapy, tam zdaŭna abkładajuć łožak na noč liściem fasoli, i za hety čas nasiakomyja dobra da jaho prymacoŭvajucca. Liście fasoli maje aksamicistuju teksturu za košt miljonaŭ mikravarsinak, jakija dla kłapa — nibyta kručki: jany traplajuć u jaho mižsustaŭnyja miembrany, prabivajuć ich i hetak pazbaŭlajuć kłapa ruchomaści. Ale ž jakim by pravieranym ni byŭ hety sposab, jaho nie paraŭnać pa efiektyŭnaści z prafiesijnaj dezinsiekcyjaj.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆŽančyna čuła ŭ vuchu dziŭnyja huki: «bieśpierapynny šum, pstrykańnie i šorhat». Voś što heta było
Ci kaštavali miasa sarančy? A jano ŭžo pradajecca ŭ Polščy. Znajšli biełarusa — fanata takoj ježy
Minskamu biznesmienu Saŭryckamu i jahonaj siamji pahražaje pa 12 hadoŭ za «raspalvańnie varožaści»2
Kamientary