Iskrynka biełaruščyny ci asimietryčny adkaz «Biełsatu»?
Jakim stanie dziaržaŭny biełaruskamoŭny telekanał?
Užo ŭ siaredzinie sakavika ŭ testavym režymie zapracuje novy telekanał «Biełaruś-3». Jon budzie całkam biełaruskamoŭnym. Takuju zajavu zrabiŭ staršynia Biełteleradyjokampanii Hienadź Davydźka. Pa jaho słovach, u kastryčniku 2012 kanał stanie abaviazkovym dla ŭsich kabielnych apierataraŭ krainy.
«Biełaruś-3» płanujuć zrabić čysta kulturnickim.«Budzie najlepšaja dakumientalistyka, histaryčnyja filmy, dasiahnieńni suśvietnaha kiniematohrafa, dublavanyja na biełaruskuju movu, tok-šou kulturałahičnaha płana, relihijnyja prahramy, prahramy dla dziaciej, školnikaŭ», — havorycca ŭ aficyjnaj zajavie Biełteleradyjokampanii.
Značyć, usie samyja rejtynhavyja pieradačy, u tym liku palityčnyja, zabaŭlalnyja i spartovyja, zastanucca na rasiejskamoŭnych «Biełaruś-1» i ANT.A biełarusam — jak i ŭ saviecki čas, kultura — dla adčepnaha.
Tym nie mienš, navat heta mnohim zdajecca prahresam.
Jašče i «Biełaruś-24»
«Heta vielmi pryjemnaja navina — stvaryć biełaruskamoŭny kulturnicki kanał, — kaža kultavaja televiadučaja Zinaida Bandarenka. —Asabliva paśla taho, jak sapsavaŭsia kanał «Ład» («Biełaruś-2»), kali pieraŭtvaryŭsia ŭ niejkaje spartyŭna-muzyčnaje šou. A novy kanał zmoža vysiekčy nievialičkuju iskrynku biełaruščyny. Hledačy ciapier staviacca da biełaruskaj movy pa-inšamu, — kaža Zinaida Bandarenka. — Ciapier źjaviłasia razumieńnie i zacikaŭlenaść, i kali jany zmohuć udzielničać u žyćci kanała, to vynik moža być vydatnym. Ale ž usio zaležyć ad ludziej, jakija buduć kiravać kanałam.
Z tych, chto zastaŭsia ŭ Biełateleradyjokampanii, zrabić kanał jakasnym moh by Uładzimir Subat».
Sapraŭdy, z padobnaj biełaruskamoŭna-kulturnickaj metaj stvaraŭsia ŭ 2003 telekanał «Ład».
Płanujecca, što paśla źjaŭleńnia «Biełaruś-3» kanał «Biełaruś-2» kančatkova stanie spartova-zabaŭlalnym, a «Biełaruś-1» — univiersalnym, paviedamlaje telekampanija.U pierśpiektyvie ž abaviazkovym stanie i kruhłasutačny infarmacyjna-analityčny kanał «Biełaruś-24».
Darečy, nazvy kanałaŭ Biełteleradyjokampanii dakładna skapijavanyja z rasijskich.
Čyju častatu zojmie «Biełaruś-3»?
«Testavy režym» z sakavika — heta jašče nie viaščańnie.Heta tolki padrychtoŭka da arhanizacyi viaščańnia, tłumačać u Biełteleradyjokampanii. Inšych techničnych padrabiaznaściaŭ televizijniki nie paviedamlajuć.
Pojdzie ž kanał, vidać, pad kaniec hoda.
Pakidajuć pytańni i niekatoryja techničnyja detali.
Dla taho kab «Biełaruś-3» možna było hladzieć va ŭsioj krainie i ŭ anałahavym, i ŭ ličbavym farmacie, telekanał musić atrymać peŭnuju častatu.Ich kolkaść abmiežavanaja. Pakul ahulnabiełaruski status majuć «Biełaruś-1», «Biełaruś-2», ANT, STB, «NTV-Biełaruś», «RTR-Biełaruś», «Mir».
Biełteleradyjokampanija aficyjna abvierhła vykazanuju na sajcie nn.by viersiju, što «Biełaruś-3» moža atrymać častatu kanała «NTV-Biełaruś».«Admovu ad tranślacyi kanała «NTV-Biełaruś» Biełteleradyjokampanija nie płanuje», — adznačajecca ŭ liście. Takaja zajava, miž tym, nie abviarhaje mierkavańnia, što «Biełaruś-3» moža nakłaścisia na «RTR-Biełaruś» ci sajuzny telekanał «Mir».
Za jakija hrošy?
Jašče adno pytańnie — finansavańnie. «U Rasii dola aŭdytoryi telekanała «Kultura» składaje 1,4%, rejtynh prahram nie pieravyšaje 0,9—1%, — kaža były staršynia Biełteleradyjokampanii Alaksandr Zimoŭski.— Heta značyć, što jon całkam datujecca ź dziaržbiudžetu. Havorka idzie pra prykładna $70—100 miljonaŭ štohod. U Biełarusi ź biudžetam sami viedajecie jak...». Pa słovach Hienadzia Davydźki, stvarać «Biełaruś-3» buduć biez pryciahnieńnia biudžetnych srodkaŭ. Za jakija — Biełteleradyjokampanija nie daje adkazu.
I ci jość sens marnavać dadatkovyja srodki, čyje b jany ni byli? — niby zadajecca pytańniem Zimoŭski, jaki zaraz pracuje ŭ Rasii.«Technična ideja vykanalnaja za adzin tydzień. Dastatkova pieravieści telekanał «Biełaruś-2» na całkam biełaruskaje viaščańnie», — kaža jon. U dužkach taksama možam zadacca pytańniem, čamu jon sam takoje nie zrabiŭ u bytnaść načalnikam telebačańnia. Vidać, jamu nie stavili takoj zadačy.
Pytańnie jakaści
U acenkach kantentu novaha kanała, jaki stvarajecca bieź biudžetnych datacyj, Zimoŭski byŭ jašče bolš rezki: «Chutčej za ŭsio, hledačam prapanujuć panyłaje h...o, jakoje nazaŭždy adviernie aŭdytoryju ad biełaruskaj movy i kultury. Nu, i možacie jašče ŭspomnić našuju prykazku pra abiacanki-cacanki».
Stvaralnik samych papularnych i zapaminalnych kulturnych prahramaŭ pa-biełarusku, užo były supracoŭnik Biełteleradyjokampanii Aleś Matafonaŭ ličyć, što łahičniej było b stvarać spartyŭny kanał. «U nas niadrenna realizujucca spartyŭnyja prajekty, — kaža jon. — Apošnija miesiacy, što ja pracavaŭ na BT, była aktyŭnaść u kirunku stvareńnia kulturnickaha kanała. Jak ja razumieju, peŭnyja prajekty «Łada», a taksama tranślacyi «Jeŭrabačańnia» i «Słavianskaha bazara» buduć prosta pieraniesienyja na novy kanał.
Ale hałoŭnaje pytańnie nakont «Biełaruś-3» — ci tam źjaviacca sapraŭdy vartyja kulturnyja prajekty i novyja asoby, jakija zmohuć ich ažyćciavić. Nakolki pradziusaram udasca mabilizavać ludziej. Ciapier prachodziać kastynhi dla viadoŭcaŭ, ale ich treba pravodzić uvieś čas, a nie tolki pierad zapuskam novaha kanała».
Faktar «Biełsata»
Nielha śćviardžać, što «Biełaruś-3» — čystaja inicyjatyva źvierchu i płod palityčnaj kanjunktury. Stvareńnia biełaruskamoŭnaha telekanała dla ŭsioj krainy hadami dabivałasia Tavarystva biełaruskaj movy,bambardujučy listami Biełteleradyjokampaniju i Administracyju prezidenta, i zaklikajučy ŭsich nieabyjakavych hramadzianaŭ rabić toje samaje. Kałoła vočy adkaznym čynoŭnikam i toje, što
na siońnia adziny całkam biełaruskamoŭny telekanał — niezaležny «Biełsat», jaki viaščaje z Polščy, a ŭ Biełarusi hadami nie atrymlivaje akredytacyi.«Pamiatajma, što niekatory čas tamu u dziaržaŭnym TB usio čaściej pačali źjaŭlacca naviny pa-biełarusku, a ciapier idzie havorka i pra ceły kanał, — adznačaje kiraŭnik redakcyi infarmacyjnych prahram «Biełsata» Alaksiej Dzikavicki. — Na maju dumku,
prysutnaść u miedyjaprastory całkam biełaruskamoŭnaha «Biełsata» dało padstavy zavarušycca i čynoŭnikam: treba kankuravać.Heta pazityŭny faktar. Inšaja sprava, nakolki jakasna hety kanał budzie zrobleny, kolki ŭ im budzie biełaruskaści. Navat kali i nie atrymajecca — prynamsi, tvorčamu kalektyvu budzie karysna: padvučać rodnuju movu».
Kamientary