Французская інтэрнэт-каманда «Па слядах троляў» у супрацоўніцтве з радыёстанцыяй FRANCE 24-RFI апублікавала шэраг даследаванняў, якія выкрываюць глабальную кампанію Расіі па дэзынфармацыі.
Як адзначыла ўдзельніца каманды даследчыкаў Ліла Хасінта (Leela Jacinto), у шырокаразгалінаваным сусвеце рускіх троляў, якая з'яўляецца часткай гібрыднай вайны Пуціна, пасля смерці Яўгена Прыгожына адбыліся істотныя змены.
Калі раней гэта была падобная да піраміды структура на чале з кіраўніком групы Вагнера, то пасля яго гібелі сістэма стала больш падобнай да павуціння, якое складаецца з частак, што звязаныя паміж сабою асобнымі гульцамі.
Адзін з іх — Ілья Гамбашыдзэ, які раней працаваў памочнікам віцэ-спікера Дзяржаўнай думы Расіі Пятра Талстога. Цяпер ён выступае заснавальнікам дзвюх кампаній — Агенцтва сацыяльнага праектавання (АСП) і Групы кампаній «Структура». Яны зʼяўляюцца свайго кшталту кампаніямі па найме, якія працуюць па ўсім свеце і зʼяўляюцца ключавымі ў расійскім «сусвеце троляў».
Міжнародная дзейнасць
АСП і «Структура» адказныя за стварэнне фэйкавых вэб-сайтаў, якія выдаюць сябе за дзяржаўныя арганізацыі і законныя СМІ Еўропы (у першую чаргу Германіі, Францыі, Італіі, Украіны і Вялікабрытаніі), а таксама прасоўванне ў сацыяльных сетках прарасійскай лічбавай кампаніі па дэзынфармацыі RRN (Recent Reliable News — Апошнія Надзейныя Навіны).
Эксперты сцвярджаюць, што Гамбашыдзэ працаваў разам з супрацоўніцай расійскага дэпартаменту сувязі і інфармацыйных тэхналогій Сафіяй Захаравай, якую лічаць «мозгам» аперацыі «Двайнік».
У лістападзе 2023 года Дзярждэпартамент ЗША назваў АСП і «Структуру» каардынатарамі шырокай кампаніі дэзынфармацыі па ўсёй Лацінскай Амерыцы з мэтай прасоўвання стратэгічных інтарэсаў Расіі ў гэтым рэгіёне шляхам адкрытага і схаванага супрацоўніцтва з мясцовымі СМІ і ўплывовымі блогерамі.
Дзярждэпартамент адзначыў, што ў 2023 годзе расійскія агенты ўплыву адаптавалі намаганні, каб усё больш хаваць свае намеры. Яны «адмывалі» ўпадабаныя імі паведамленні праз шырокую экасістэму расійскіх проксі-сайтаў, прыватных асоб і арганізацый, якія прадстаўляюцца незалежнымі крыніцамі навін.
Масква стварала арыгінальныя гісторыі або ўзмацняла папулярны ці дыскусійны дыскурс, які ўжо існаваў, выкарыстоўваючы сетку дзяржаўных СМІ, проксі і субʼектаў уплыву ў сацыяльных сетках, з мэтай далейшага пранікнення ў заходняе інфармацыйнае асяроддзе.
Як адзначаюць аналітыкі, АСП выконвае двайную ролю. Яна дзейнічае як каардынатар розных гульцоў, уцягнутых у кампаніі дэзынфармацыі, а таксама як аператар, які стварае ілжывы кантэнт.
У ліпені 2023 года прозвішча Іллі Гамбашыдзэ разам з генеральным дырэктарам «Структуры» Мікалаем Тупікіным было ўнесена ў санкцыйны спіс ЕС за іх ролю ў стварэнні фальшывых вэб-старонак і акаўнтаў у сацыяльных сетках, якія «ўзурпіруюць ідэнтычнасць нацыянальных СМІ і ўрадавых вэб-сайтаў» у рамках «гібрыднай кампаніі Расіі супраць ЕС і дзяржаў-удзельніц».
Уплыў на грамадскую думку ва Украіне
Але на самой справе большая частка бізнэсу Гамбашыдзэ звязаная з распаўсюдам дэзынфармацыі ў Расіі. Менавіта гэта дзейнасць дае АСП і «Структуры» грошы. Яны ўдзельнічаюць у інфармацыйнай кампаніі ў часе выбараў і спрабуюць аказаць уплыў на сітуацыю ў аддаленых рэгіёнах Расіі.
Цяпер галоўнай задачай дзейнасці фабрык троляў зʼяўляецца ўплыў на меркаванні жыхароў Украіны. І тут асноўную ролю адыгрывае кум Пуціна Віктар Медзвядчук. Пасля абмену на ўкраінскіх палонных Медзвядчук стаў кіраваць запушчанай летам 2023 года платформай пад назвай «Другая Украіна».
Хоць афіцыйна праект узначальвае Віктар Медзвядчук, яго куратарам зʼяўляецца АСП Іллі Гамбашыдзэ. Супрацоўнікі «Другой Украіны» прасоўваюць пракрамлёўскія наратывы. Па сутнасці, гэта стрыжань гібрыднай вайны Расіі. І цяпер, напярэдадні выбараў у ЗША і Еўропе, яна будзе вельмі жорсткай.
У распараджэнні журналістаў The Washington Post аказаліся больш за сто дакументаў, змест якіх паказвае маштабы крамлёўскай прапаганды па расколе і дэстабілізацыі ўкраінскага грамадства, якой кіруе першы намеснік кіраўніка Адміністрацыі прэзідэнта Расіі Сяргей Кірыенка.
З матэрыялаў вядома, што стратэгі раілі развіваць «сетку Telegram-каналаў у спалучэнні з Twitter і Facebook / Instagram» як найбольш эфектыўны спосаб пранікнення ў медыяпрастору Украіны, адзначаючы, што аўдыторыя Telegram ва Украіне ў 2022 годзе вырасла на 600% у параўнанні з папярэднім годам.
У пачатку сакавіка 2023 года дзясяткі нанятых троляў штотыдзень рассылалі больш за 1300 тэкстаў і пісалі каля 37 тысяч каментароў ва ўкраінскіх сацыяльных сетках. Супрацоўнікі «фабрык троляў» у той час зараблялі 60 тысяч рублёў у месяц (каля 660 долараў) за напісанне 100 каментароў у дзень.
Адной са стратэгій правядзення шырокамаштабнай кампаніі дэзынфармацыі супраць Украіны было дабіцца таго, каб тэмы, размешчаныя тролямі ў еўрапейскіх сацыяльных сетках, прасачыліся ва Украіну праз рэпосты і ўзмацненне або былі падхоплены ўкраінскімі палітыкамі.
Аднак нягледзячы на намаганні крамлёўскіх троляў расколу ва ўкраінскім грамадстве не назіраецца. Згодна з апытаннямі грамадскай думкі, яно да сёння застаецца надзіва згуртаваным.
Чытайце яшчэ:
Расійская разведка запусціла хвалю дэзынфармацыі аб біялагічных выпрабаваннях ЗША на жыхарах Афрыкі
