Беларуская мова - дапаможнай мовай у Польшчы
У Польшчы ёсьць адна дзяржаўная мова - польская, але ёсьць шмат гмін (базавых адміністрацыйна-тэрытарыяльных адзінак), дзе іншыя, ў тым ліку й беларуская, маюць статус дапаможнай мовы. Што гэта азначае?
Дапаможная мова ў Польшчы гэта мова меншасьці, якую часткова афіцыяльна дапушчана на ўжываньне разам з афіцыйнай мовай. Жыхары гміны, ў якай увядзена дапаможную мову, маюць менавіта права на зварот у органы гміны на дапаможнай мове ў пісьмовай ці вуснай форме а таксама жаданьня атрыманьня, па выразнай просьбе, адказу на свае звароты таксама на гэтай мове.
Дапаможная мова можа выкарыстоўвацца толькі ў гмінах, у якіх колкасьць насельніцтва, прыналежнага да меншасьці, мова якой павінна выкарыстоўвацца ў якасьці дапаможнай, не менш за 20% ад агульнай колкасьці жыхароў гміны (паводле вынікаў апошняга сьпісу насельніцтва). Гміна павінна быць унесеная ў Афіцыйны рэестар гмін, у якіх выкарыстоўваецца дапаможная мова, міністрам па справах веравызнаньня і нацыянальных і этнічных меншасьцей (цяпер, паводле закона аб дзелам урадавай адміністрацыі, гэтым міністрам яўляецца Міністар Унутраных Справаў і Адміністрацыі), адказным за яго вядзеньне, на падставе заявы рады гміны.
Паводле вынікаў апошняга сьпісу насяленьня, ў 51 гмінах больш за 20% жыхараў дэкляравала прыналежнасьць да меншасьці - ў 1 да летувіскай, у 10 - да кашубскай, у 12 - да беларускай, у 28 - да нямецкай. Па стану на 13 траўня 2009 году ў гэтым рэестры былі запісаныя аднак толькі 26 гмін, ў тым ліку ў 1 гміне ўвядзена летувіскую мову (гміна Пуньск), у 2 гмінах - беларускую мову (гміна Гайнаўка і гміна Орля), у 2 гмінах - кашубскую мову (гміна Пархова, гміна Сераковіцы), у 21 іншых гмінах - нямецкую мову. Гэта азначае, што 1/2 гмін не карыстаецца з магчымасьці карыстаньня дапаможнай мовай.
У гміне, запісанай у Афіцыйным рэестры, супрацоўніку, працаўладкаванаму ў гміне, у дапаможных адзінках гміны, а таксама ў гмінных адзінках і бюджэтных установах можа выплочвацца даплата за валоданьне дапаможнай мовай дадзенай тэрыторыі. Паводле 2 распараджэньняў Савету Міністраў з 2005 году, гэта 10% мінімальнай заплаты за работу.
Факт увядзеньня або неўвядзеньня у гміне дапаможнай мовы не мае значаньня да магчымасьці карыстаньня дзвюхмоўнымі таблічкамі з назвамі вуліц і населеных пунктаў, хаця нормы ў гэтых прыпадках вельмі падобныя.
Крыніцы
Закон ад 6 студзеня 2005 г. “Аб нацыянальных і этнічных меншасьцях, i рэгіянальнай мове” (Дзеньнік Устаў 2005 г. № 17, п. 141, зь зьменамі).
Сьпіс гмін, у якіх у якіх колькасьць насельніцтва, прыналежнага да меншасьці, не менш за 20% ад агульнай колкасьці жыхароў гміны.
Рэестар гмін, у якіх выкарыстоўваецца дапаможная мова
Рэестар гмін, у якіх выкарыстоўваецца назвы ў мове меншасьці
Каментары