«Кату перадаваў прывітанне Васіль Быкаў» — у свет выйшла кніга Рыгора Барадуліна «У ката Мірона чорная карона»
Выйшла ў свет кніга Рыгора Барадуліна «У ката Мірона чорная карона», і хоць паэт адышоў у лепшы свет 8 гадоў таму, творчасць яго жыве, а творы — выдаюцца. Укладальніцай кнігі выступіла беларуская літаратарка Аксана Спрынчан.
Budzma.org дазнаўся ў яе, што гэта за кніга і чым яна будзе цікавая як дарослым, так і дзецям.
Ад малюнкаў з коцікамі да выдання кнігі
Аксана Спрынчан распавядае, як нарадзілася ідэя стварыць гэтую кнігу. Усё пачалося з сумеснай працы з мастаком Міхасём Дайлідавым. Ён аздабляў аўтарскую кнігу Аксаны і шматлікія кнігі, якія яна ўкладала: «Аднойчы ён прынёс мне чорна-белыя малюнкі катоў і прапанаваў напісаць да іх вершы. Каты былі гэткія выкшталцоныя і шляхетныя, што, здавалася, ты ў каціным раі на зямлі, пра што яшчэ можна марыць.
Але раптам я ўспомніла, што дачка ў школе пісала навуковую працу «І кот, як нейкі дух сярэднявечча. Вобраз ката ў жыцці і творчасці Рыгора Барадуліна», і зразумела, што вершы для гэтых малюнкаў ужо створаныя, раскіданыя па розных кнігах, трэба іх толькі пасяліць разам, укласці старонку за старонкаю», — натхнёна распавядае літаратарка.
Па нейкім часе атрымалася знайсці і выдавецтва, якое было зацікаўленае выдаць такую кнігу — выдавецтва «Кнігазбор» у серыі «Каляровы ровар».
Кніга ад 0 да Вечнасці, чаму так? У апісанні да кнігі ёсць узроставая пазнака: ад 0 да Вечнасці. Аксана апавядае, чаму кніга можа быць цікавай дзецям і дарослым: «Кніга пра катоў і пра нас, пра жыццё і смерць, таму і ад 0 да Вечнасці. Кожны адчуе нешта сваё, пацікавіцца жыццём Рыгора Барадуліна, звязаным з катамі. Вось, да прыкладу, што знайшла дачка для сваёй працы: «Котка Рыжуля пражыла ў Рыгора Барадуліна 21 год, потым жыў кот Мірон, а ў 2003 годзе паэт узяў у сваіх родных Ушачах Рысіка. Кот Мірон быў чорна-белым, а Рыжуля і Рысік рудымі. Ва ўсіх інтэрв’ю, успамінах і выступах Рыгор Барадулін не забываўся сказаць добрае слова пра сваіх катоў», — тлумачыць Аксана.
Каты для Рыгора Барадуліна заўжды былі натхненнем і падтрымкай. У 2010 годзе паэт больш за месяц прабыў у лякарні, дык па вяртанні сказаў у адным з інтэрв’ю, што сустрэў Рысіка, і настрой адразу палепшаў, захацелася жыць і пісаць.
«Кот быў сапраўдным удзельнікам сям’і для паэта. Пра гэта ведалі і ўсе сябры. Перад смерцю народны пісьменнік Васіль Быкаў перадаў прывітанне кату Мірону Рыгору Барадуліна, што занатаваў у дзённіках Сяргей Шапран», — працягвае ўкладальніца кнігі.
«Рыгор Барадулін параўноўваў катоў з дзецьмі: «А што вы думаеце! Ён, як і дзіця, адчувае, хто добры, а хто дрэнны». А гэтае адчуванне ва ўсе часы патрэбнае як дзецям, гэтак і дарослым. Нездарма, відаць, і дзве кнігі для дзяцей Рыгора Барадуліна маюць у назвах катоў: «Ішоў коця па канапе» (1997) і «Кошки в лукошке» (1985, на рус. мове)», — рэзюмуе літаратарка.
Кніга не пра павучанне, а пра любоў
Аксана распавядае, што галоўная ідэя кнігі зусім не ў павучанні дзяцей і дарослых, сэнс кнігі нашмат глыбейшы: «Меней за ўсё я думаю пра павучанні, болей за ўсё пра любоў. Пэўная, што менавіта яе шмат у гэтай кнізе».
Назву кнігі кожны можа разумець па-свойму: «Для назвы кнігі я абрала радок «У ката Мірона чорная карона» з верша «Кот Мірон», бо і кот Мірон быў чорна-белы, і кніга чорна-белая. А пасля, як гэта бывае са знакамітымі аўтарамі, кожны стаў бачыць у назве нешта сваё: нехта ўзгадваў Мірона-Чалавека, нехта пабачыў адсыланне да праблемы каронавіруса («чорная карона» альбо прачытаў «Мікрона»),» — апавядае пра асацыяцыі чытачоў укладальніца.
Чаму ж каты ўпрыгожваюць Беларусь?
Завяршае размову з Budzma.org укладальніца кнігі і літаратарка Аксана Спрынчан тэзай, над якой хочацца паразважаць: «Упрыгожваюць, бо імкнуцца да хараства, самі будучы хараством. Але не толькі ўпрыгожваюць — і лекуюць, а гэта таксама надзвычай актуальна для беларусаў».
Кнігу можна набыць у «Акадэмкнізе», «Цэнтральнай кнігарні», «Светачы», «Кнігах і кніжачках», «Параграфе 45», «Рагне». З дастаўкай па Мінску і поштай у knihi.by, «Тэхналогіі», «Мой модны кут», kniger.by.
Каментары