Kiraŭnik adukacyjnaha centra PVT: U hod my možam rychtavać da 20 tysiač prahramistaŭ
Karespandent «Našaj Nivy» na vychadnych naviedaŭ kanfierencyju OpenIT, jakuju arhanizoŭvaŭ Adukacyjny centr pry PVT. Tam prahučała šmat cikavych rečaŭ, taksama na našyja pytańni adkazaŭ kiraŭnik centra Vadzim Zielankoŭ. «Nie ŭva ŭsich atrymajecca prahramavać, ale ajci prapanuje vializny śpis śpiecyjalnaściaŭ i aproč prahramierskich, — kaža jon. — tolki pierad tym, jak rašycca mianiać prafiesiju, vyprabuj siabie na biaspłatnych kursach u internecie», — papiaredžvaje Vadzim Zielankoŭ.
NN: U čym vy bačycie pryčynu taho, što pieravažnaja bolšaść nasielnictva krainy pracuje na nizkaapłatnych fizičnych rabotach?
Zielankoŭ: Dola IT-raspracoŭščykaŭ i tych, chto zajmajecca intelektualnaj pracaj, u Biełarusi nie takaja i małaja, navat u paraŭnańni z samymi raźvitymi krainami.
Možna pastavić pytańnie inačaj: a čamu fizičnaja rabota ŭ nas tak drenna apłočana, što ličycca druharadnaj i nie prestyžnaj?
Heta chiba datyčycca ŭsioj postsavieckaj prastory. Va ŭmoŭnych ZŠA čałaviek, jaki ramantuje traki, vysokaapłatny. U nas — nie. Tut roźnica ŭ pradukcyjnaści raboty, a heta ŭžo prablemy ekanomiki.
My sprabujem usiedzieć na dvuch kresłach: i zachavać pracoŭnyja miescy, i raźvivać inavacyi. A heta supraćlehłyja pracesy. Raźvićcio technałohij i ich ukaranieńnie, aŭtamatyzacyja pryvodzić da vyzvaleńnia peŭnaj kolkaści ludziej z asobnych halin, jakija stanoviacca niepatrebnymi.
Zachavańnie ž biahučaha bałansu i pryvodzić u niejkaj stupieni da stanovišča, kali ludzi nie samaj vysokaj kvalifikacyi ŭsio roŭna majuć pracoŭnaje miesca, chaj i ź nievialikim zarobkam. Isnujuć u svajoj zonie kamfortu, i stvarajecca tym samym takaja situacyja, pra jakuju vy kažacie.
Adčuvajecca i niedachop pryvatnaha siektara, jaki skiravany na vynik.
Ja tut vykažu svajo mierkavańnie: namahajučysia zachavać staryja formy vytvorčaści i pracoŭnych adnosin, jakija ciahnucca z savieckaha minułaha, prablemu hetaha pracoŭnaha paternalizmu nie vyrašyš. Pry ŭkaranieńni ž technałohij i aŭtamatyzacyi kolkaść nizkakvalifikavanych ludziej budzie stanavicca mienšaj, bo na ich prosta nie budzie popytu, pavysicca kankurencyja i matyvacyja.
Zrešty, va ŭsich raźvitych krainach pryvatny siektar — heta łakamatyŭ inavacyj.
NN: A ci nazirajecca siońnia pierachod ź nizkapradukcyjnych halinaŭ u vysokatechnałahičnyja? Ci asnova rekrutynhu ŭ IT i sumiežnyja prafiesii — heta tolki novyja pakaleńni?
Zielankoŭ: Taki pierachod jość. Da nas u adukacyjny centr prychodziać ludzi z rabočymi śpiecyjalnaściami, jakija šukajuć siabie ŭ novaj halinie. Kaniečnie, drajviery takoj mihracyi najpierš ekanamičnyja, bo ŭsie jany rasčaravanyja svajoj pieršaj śpiecyjalnaściu i adsutnaściu pierśpiektyŭ.
U nas byŭ navat kuchar-sušyst! Patołahaanatam byŭ! Jany paśpiachova pierakvalifikavalisia ŭ prahramistaŭ.
Štohod PVT hienieruje niedzie 5 tysiač pracoŭnych miescaŭ, u hetym hodzie tolki my — adzin z adukacyjnych centraŭ — vyjdziem na 600 uładkavanych śpiecyjalistaŭ. A heta 10% ad ahulnaha, ź jakich 98% — pryšłyja ludzi ź inšych śfier.
NN: Ale navat 600 čałaviek — heta davoli mała ŭ maštabach krainy. Pytańnie takoje: dyk ci možna niejak intehravać u ličbavuju ekanomiku ludziej z płanavaj? Ci jany stračanyja?
Zielankoŭ: Heta mahčyma, ale častkova. Pieradusim u hałavu prychodziać kursy pierapadrychtoŭki, inšyja adukacyi.
U karotkaterminovaj stratehii PVT jość zadača sfarmiravać adździeł, jaki budzie zajmacca prablemami adukacyi, a mienavita vyznačać, jakija prahramy padrychtoŭki pracujuć, čamu treba vučyć ludziej, kab jany chutka ŭładkoŭvalisia i prynosili karyść.
Jasna, što heta nie chutki praces, bo dzie miljony, a dzie 50 tysiač ajcišnikaŭ.
Chutka vyraŭniać hetuju situacyju nie ŭdasca, dobra, kab atrymałasia vyznačyć efiektyŭnyja kirunki pierapadrychtoŭki.
Ja taksama spadziajusia, što vialikuju rolu adyhrajuć — i ŭžo adyhryvajuć — karparatyŭnyja ŭniviersitety.
Kali kampanii razumiejuć, što ŭžo vyhrabli ŭsio z rynku pracy, to pierad imi paŭstaje patreba pieravučvańnia ludziej ź inšych halin.
Tak užo robić JERAM, naprykład. U jaho jość svaja biaspłatnaja akademija, padkreślu. U ich vyjścia niama inšaha, jany ŭžo navat u škoły hatovyja iści, kab tam šukać talenty na ŭzroŭni 7 kłasa.
Zrešty, siońnia suśvietnaja ekanomika takaja, što čałaviek z adnoj śpiecyjalnaściu nie budzie zapatrabavany.
Usio žyćcio treba vučycca, być adkrytym da novych viedaŭ, navat kali vy nie tolki chočacie žyć lepš, ale i prosta zachavać niejki biahučy ŭzrovień spažyvańnia.
Dla takich ludziej niama pieraškodaŭ, navat uzrost.
NN: Dyk kolki Biełaruś možna padrychtavać ajcišnikaŭ u hod? Z ulikam novych pakaleńniaŭ i pracoŭnaj mihracyi.
Zielankoŭ: Maja dumka takaja, što ŭ hod my da 20 tysiač možam padrychtavać prahramistaŭ. Patrebny peŭnyja ŭmovy, jakija ja ŭžo ahučvaŭ, uklučajučy matyvacyju da źmienaŭ i adukacyjnyja mahčymaści… ale, ja dumaju, niedzie tak.
Zrešty, my ciapier znachodzimsia na dnie demahrafičnaj jamy. Mnie zdajecca, tut treba padkreślić, što na momant vychadu z hetaj jamy treba palepšyć mahčymaści našaj sistemy adukacyi.
Treba syści ad biazdumnaj kanviejernaj padrychtoŭki, bo navat tyja technałohii, jakija treba siońnia, naŭrad ci buduć zapatrabavanyja i praz 5 hadoŭ u takim ža abjomie.
Iści treba na apiaredžvańnie: u suśvietnym maštabie patrebny śpiecyjalisty pa vialikich dadzienych, pa štučnym intelekcie i hetak dalej. Ale siońnia ich nichto nie rychtuje ŭ nas.
Kali situacyja nie źmienicca, to praz hadoŭ 10 budzie stajać nie pytańnie, jak padrychtavać ci pieravučyć niejkuju kolkaść prahramistaŭ, a jak znajści dla ich rabotu. Tamu treba vučycca.
Ja dumaju, što ad dziaržavy najpierš patrebna abačlivaść i inviestycyi ŭ ludziej, bo jany — asnoŭny aktyŭ novaj ekanomiki, a nie zavody ci karysnyja vykapni.
NN: Kamu b vy nie raili iści ŭ IT?
Zielankoŭ: Sapraŭdy, siońnia jakoha baćku ni vaźmi — usie chočuć, kab dzieci byli ajcišnikami. Abo ŭžo pracujučy čałaviek hladzić roźnicu siarednich zarobkaŭ u jaho halinie i ŭ IT (a miescami tam razryŭ u 10 razoŭ) i taksama choča stać ajcišnikam.
Nasamreč, nie va ŭsich atrymajecca prahramavać. Ale ja tut dumaju, što adnaznačna skazać, kamu nielha ŭ ajci, nielha. Tamu što siońnia hetaja śfiera prapanuje vializny śpis śpiecyjalnaściaŭ i aproč prahramierskich.
Čałavieka ciahnie da mastactva? Jon zmoža realizavacca jak dyzajnier. U jaho pryrodnaja ŭvažlivaść? Atrymajecca stać teściroŭščykam. Nie padabajecca siadzieć za kampom? Moža być mieniedžaram prajektaŭ, analitykam.
U naš centr baćki časta pryvodziać užo nie małych dziaciej, a, chutčej, maładych ludziej i kažuć: maŭlaŭ, ja za jaho zapłaču, chaj jon advučycca i stanie analitykam.
Ale tak ničoha nie ŭdasca, treba, kab saśpieła ŭnutry.
Siońnia jość bieźlič biaspłatnych mahčymaściaŭ i kursaŭ. Pasprabuj tam, pasprabuj tut, padabajecca? Tady možna iści dalej.
Bo ludzi «pa maminym žadańni» chutka vyharajuć. Realna ŭ nas byŭ prykład, kali markietołah pryjšoŭ, advučyŭsia, znajšoŭ rabotu navat, ale praz hod zvolniŭsia i viarnuŭsia ŭ svaju halinu.
Realizavacca možna paŭsiul, dobryja hrošy zarablać možna ŭ luboj śfiery.
IT, znoŭ ža, vielmi mifałahizavana: u ludziej składvajecca ŭražańnie, što tut vialikija i lohkija hrošy. Ale heta nie tak. Raj nie pačniecca. Vučycca treba vielmi intensiŭna, kali havorka pra pieravučvańnie. U nas byli ludzi, jakija za kurs pa 7 kiłahram praz stres stračvali.
Patrebna i niejkaja paduška biaśpieki, bo pieršy čas daviadziecca pracavać zadarma abo za nizkija hanarary.
Časam ludzi pačynajuć karjeru ŭ IT z zarobkaŭ mienšych, čym na ich starym miescy. U mnohich kampanijach pieršy miesiac ty prosta stažyruješsia.
Jak tady mianiać rabotu, kali ŭ ciabie i siamja, dzieci? Patrebny prybytak?
Tamu ja i kažu, što patrebna niejkaja finansavaja paduška, a taksama mužnaść i žadańnie dakazać sabie, što ty možaš.
Paŭtarusia, što pierad tym, jak ryzykavać, vyprabuj siabie na biaspłatnych kursach u internecie. Kali atrymajecca — tolki tady napierad.
NN: Siońnia šmat narakańniaŭ na sistemu adukacyi, jakaja, maŭlaŭ, nie rychtuje da budučyni. A što b vy paraili baćkam: što treba dać dziciaci, kab jano nie akazałasia na ŭzbočynie žyćcia?
Zielankoŭ: Dać dziciaci mahčymaść pasprabavać usio. Jano ž nie viedaje, čaho choča, bo ničoha nie sprabavała. Ja svaich vadziŭ paŭsiul: ad muzyki da kursaŭ robatatechniki. Treba pryhledziecca, za što jon začepicca, a potym raźvivacca ŭ hetym kirunku.
Nu i zvyčajnaja prablema, jakaja ŭpłyvaje na kankurentazdolnaść čałavieka, — heta viedańnie zamiežnych movaŭ.
Byvaje ciažka patłumačyć dziciaci, navošta jamu vučyć anhlijskuju.
Ja hetuju prablemu vyrašyŭ tak: paru razoŭ uziaŭ u pajezdki za miažu i śpiecyjalna zmadelavaŭ situacyi, kab jany adčuli svaju biezdapamožnaść.
Dzicio bačyć, što nichto jaho nie razumieje, a baćka moža i spytać, jak prajści, i kupić pajeści. I heta spracavała. Moža, kamu budzie karysnym.
Nu i ja b jašče raiŭ kitajskuju movu vučyć, aproč anhlijskaj. Bo Kitaj sapraŭdy ŭražvaje svaim rostam. Mnie zdajecca, što heta budučy hiehiemon i mahnit, viedańnie kitajskaj movy adkryje šyroki rynak.
Kamientary