Padletki stali radziej karystacca preziervatyvami — vyniki novaha daśledavańnia
Tracina 15-hadovych padletkaŭ zajaviła, što padčas apošniaha pałavoha akta nie karystalisia preziervatyvam. Ale pry hetym ciapier maładyja ludzi pačynajuć seksualnaje žyćcio paźniej, čym raniejšyja pakaleńni.
Jeŭrapiejskaje rehijanalnaje biuro Suśvietnaj arhanizacyi achovy zdaroŭja (SAAZ) pry kancy žniŭnia apublikavała dakład, vysnovy jakoha hruntujucca na šmatkampanientnym daśledavańni «Pavodziny dziaciej školnych hadoŭ u adnosinach da zdaroŭja» (HBSC). Jano pravodziłasia ŭ 2014—2022 hady i achapiła 242 tysiačy padletkaŭ u 42 krainach i rehijonach.
Kolki 15-hadovych majuć seksualny dośvied
Vyniki paćviardžajuć danyja, atrymanyja ŭ papiarednich daśledavańniach, pavodle jakich pieršyja seksualnyja adnosiny ŭ sučasnych padletkaŭ zvyčajna adbyvajucca paźniej, čym u ich adnahodkaŭ u papiarednich pakaleńniach.
U 2022 hodzie tolki kožny piaty (20%) 15-hadovy chłopiec i kožnaja siomaja (15%) 15-hadovaja dziaŭčyna paviedamili, što mieli pałavyja kantakty. Pry hetym u paraŭnańni z 2018 hodam pakazčyk adnosna chłopčykaŭ źniziŭsia na 5%.
Hetaja tendencyja najbolš prykmietnaja ŭ roznych krainach, siarod jakich lidzirujuć Ałbanija, Armienija, Francyja i Hrecyja. A voś siarod dziaŭčat takich ahulnych źmien u paraŭnańni z 2018 hodam nie zaŭvažna. Pry hetym, kali hladzieć pa krainach, značnaje źnižeńnie było zafiksavana ŭ Bałharyi, Čechii i Hrecyi, a značny rost — u Francyi, Luksiemburhu i Ispanii.
Aŭtary źviartajuć uvahu na značnuju hiendarnuju roźnicu ŭ nabyćci seksualnaha vopytu ŭ 22 z 42 krain i rehijonaŭ. Pryčym jana najbolšaja (30 pracentnych punktaŭ) u Ałbanii i Paŭnočnaj Makiedonii (25 punktaŭ). Istotna bolšaja za chłopcaŭ dola dziaŭčat, jakija paviedamili, što mieli pałavyja adnosiny, była vyjaŭlenaja tolki ŭ Hrenłandyi.
Taksama vidavočnyja šyrokija mižnacyjanalnyja/rehijanalnyja varyjacyi z roznymi madelami dla dziaŭčat i chłopcaŭ. U Armienii, Kazachstanie i Kyrhyzstanie raspaŭsiudžanaść pałavych aktaŭ siarod dziaŭčat skłała 2% i mienš, jany tam zachoŭvajuć cnatlivaść. A najbolšy pakazčyk byŭ u Danii (Hrenłandyja) (49%) i Finlandyi (29%). U chłopcaŭ raspaŭsiudžanaść vahałasia ad 5% u Kyrhyzstanie da 38% u Bałharyi.
Ci vykarystoŭvaje moładź srodki kantracepcyi
Usim 15-hadovym respandentam, jakija paviedamili pra seksualnuju aktyŭnaść, było zadadziena pytańnie, ci vykarystoŭvali jany ci ich partnior jaki-niebudź mietad kantracepcyi padčas apošniaha pałavoha aktu.
Tracina padletkaŭ (30% chłopcaŭ i 36% dziaŭčat) adkazali, što nie vykarystoŭvali preziervatyvaŭ. U cełym u paraŭnańni z 2014 hodam pamianšeńnie vykarystańnia hetaha mietadu zaściarohi siarod chłopčykaŭ adbyłosia na 9 pracentaŭ, u dziaŭčat — na šeść.
Vykarystańnie preziervatyvaŭ pa adkazach dziaŭčat było samym nizkim u Ałbanii (24%), a samym vysokim u Sierbii (81%) i Małdovie (75%). Pa adkazach chłopcaŭ samym nizkim jano było ŭ Šviecyi (43%), a samym vialikim ŭ Šviejcaryi (77%).
Akramia taho, 9% chłopcaŭ i 7% dziaŭčat usich apytanych nie zmahli adkazać, ci byŭ ich apošni pałavy kantakt abaronienym. Siarod apošnich ličby varjirujucca ad 0,5 pracenta ŭ Italii i Vialikabrytanii da 38 pracentaŭ u Kyrhyzstanie.
Kali havaryć pra supraćzačatkavyja tabletki, to 68% maładych dziaŭčat zajavili, što nie vykarystoŭvali ich padčas apošniaha pałavoha aktu. I hety pakazčyk dla hetaj uzrostavaj katehoryi zastajecca stabilnym z 2018 hoda.
U cełym pra toje, što padčas apošniaha seksualnaha kantaktu nie karystalisia ni preziervatyvam, ni supraćzačatkavymi tabletkami, zajavili kožnyja trecija 15-hadovaja dziaŭčyna (31%) i chłopiec (30%).
Seks u padletkaŭ: vysnovy SAAZ
«Padadzienyja ŭ dakładzie źviestki zasmučajuć, ale nie vyklikajuć ździŭleńnia, — adznačyŭ Jeŭrapiejski rehijanalny dyrektar SAAZ Chans Hienry Kłuhie (Hans Henri P. Kluge). — Mnohija krainy pa-raniejšamu nie nadajuć naležnaj uvahi kompleksnaj seksualnaj aśviecie z ulikam uzrostavych asablivaściaŭ, a ŭ tych krainach, dzie takaja aśvieta pravodzicca, u apošnija hady jana ŭsio čaściej padviarhajecca napadkam na padstavie łžyvaha mierkavańnia, što jana zaachvočvaje seksualnuju aktyŭnaść».
SAAZ rekamienduje ŭkaraniać i finansavać prahramy pałavoha vychavańnia, jakija tyčacca kantracepcyi, infiekcyj, jakija pieradajucca pałavym šlacham, zhody, hiendarnaj roŭnaści i tłumačeńnia, što byvajuć ludzi inšaj seksualnaj aryjentacyi.
Seksualnaje žyćcio padletkaŭ u Biełarusi, Polščy i Litvie
Kali havaryć pra našych susiedziaŭ, to ŭ Polščy ab najaŭnaści seksualnaha vopytu skazała kožnaja dziasiataja (10%) 15-hadovaja dziaŭčynka i kožny piaty (20%) chłopiec.
Litoŭcy pačynajuć seksualnaje žyćcio paźniej, čym palaki. Tam hetyja ličby składajuć 14% (chłopcy) i 9% (dziaŭčaty).
Ź ich zajavili, što padčas apošniaha pałavoha aktu nie vykarystoŭvalisia ni preziervatyvy, ni supraćzačatkavyja srodki, 31% dziaŭčat i 42% chłopcaŭ u Polščy, a taksama 32% dziaŭčat i amal pałova chłopcaŭ (48%) u Litvie.
Roźnica ŭ pracencie dziaŭčat i chłopcaŭ moža tłumačycca tym, što apošnija dakładna nie viedali, ci vykarystoŭvaje supraćzačatkavyja srodki ich partniorka.
Źviestak ź Biełarusi ŭ dakładzie niama, ale jość padstavy dumać, što tendencyi ŭ nas buduć takija ž, jak u susiednich krainach Jeŭropy, ź jakimi ŭ nas padobny ład žyćcia i kulturnyja tradycyi.
Kamientary