Булгакаў: Зянон Станіслававіч Пазняк — госць з мінулага
Ёсць шэраг людзей, якія каторы год цвердзяць, што… не дарасла яшчэ Беларусь да Зянона Пазняка.
Гэтыя размовы ўсчаліся ў пачатку 1990-х і не спыняюцца дагэтуль.
Чаму Зянон Станіслававіч не надта пераканаўча выступіў у прэзідэнцкіх выбарах 1994 г.?
Бо Беларусь да яго не дарасла.
І што б ён ні рабіў, дадаюць яны, як бы ні намагаўся, яго вынік на тых выбарах быў бы той жа самы.
Чаму Зянон Станіслававіч з’ехаў з Беларусі ў 1996 г.?
Бо Беларусь да яго яшчэ не дарасла.
Чаму Зянон Станіслававіч дагэтуль не вярнуўся на бацькаўшчыну?
Ну вядома ж, Беларусь да яго яшчэ не дарасла.
Нічым не скончыліся ўсе палітычныя ініцыятывы Зянона Станіслававіча за апошнія 20 гадоў?
Ну што ж, Беларусь да іх яшчэ не дарасла.
Зразумела, такое ўяўленне падтрымліваецца людзьмі, якія сімпатызуюць Зянону Станіслававічу.
Гэта свайго роду гераічны міф, які зрынае з яго ўсю адказнасць за свае ўчынкі і выказванні.
Што б ні сказаў, што б ні зрабіў Зянон — адказ, па сутнасці, адзін.
Беларусь яшчэ да яго не дарасла.
Асабіста я маю сур’ёзныя сумневы ў адпаведнасці гэтага ўяўлення рэальнасці.
Беларусь — не дрэўца пахілае, каб да некага дарастаць.
Такі спосаб мыслення перакульвае ўсё дагары нагамі — міфалагізуе канкрэтную асобу (у дадзеным выпадку, на жаль, палітычнага няўдачніка і аўтсайдара) і прыніжае краіну і народ (якая па факце выстаўляецца хворай ці нягеглай на фоне такога сабе малойцы-асілка).
У выніку Зянон Станіслававіч паўстае больш маштабнай з’явай, чым канкрэтна ўзятая Беларусь у канкрэтны прамежак часу.
Напэўна, увесь ланцужок разумаванняў такі:
Беларусь яшчэ да яго не дарасла, бо народ наш хворы.
Як на маю думку, Зянон Станіслававіч — госць не з будучыні, а з мінулага.
Яго рыторыка, якая фактычна не змяняецца з канца 1980-х — гэта не рыторыка будучых палітыкаў. (У тым ліку таму, што нікому не дадзена знаць, якой яна будзе.)
У ёй выразна чуваць адгалоскі мінулага.
Найперш — віленскіх беларускіх нацыяналістаў з 1930-х.
Так, днямі Зянон заявіў:
«На сёння Бабарыка ёсць патэнцыйна больш шкодны вораг беларускай нацыі, чым Лукашэнка».
А таксама, што «Бабарыка — гэта вірус, які не спатыкае імунітэту, які залазіць у наш народны арганізм без супраціву і давершыць чорную маскоўскую справу разбурэння беларускай дзяржавы і беларускай нацыі».
Яго мова тут — выразная мова нянавісці з маркіраваннем «ворагаў нацыі/народу», развагамі пра «шкоду беларускай справе» і «чорную Маскву».
Асобна трэба сказаць пра параўнанне чалавека з заразай (канкрэтна тут — вірусам).
На жаль, у ім няма нічога новага: мы памятаем расісцкую рыторыку пра «непаўнавартыя расы» і «заразу для ўсяго чалавецтва».
Гэты ідэалагічны лексікон 1930-х так моцна ўеўся ў плоць і кроў Зянона, што нават жыццё цягам чвэрткі стагоддзя ў заходніх ліберальных дэмакратыях ніяк не паўплывала на яго.
Зянон інкапсуляваўся.
Таму не кажыце, што ён — госць з будучыні.
Ён — дзіцё свайго часу, чый дух ён будзе несці да сваіх апошніх дзён як свой крыж.
Каментары