Грамадства1414

«Дзяўчына, з якой былі разам 6 гадоў, не захацела адносінаў». Як супрацоўнік «Беларуснафты» адседзеў 3 гады за абарону пратэстоўца

Канстанцін Міхальцоў, малады рабочы з Рэчыцы, лічыў, што не трапіць за краты праз палітыку — маўляў, гэта бывае толькі з вядомымі асобамі. А потым вобшук, месяцы ў СІЗА і тры гады зняволення па трох артыкулах. «Нашай Ніве» ён расказаў пра крушэнне ілюзій, знявагі ў калоніі, а таксама дэпрэсію і страхі, што напаткалі яго на волі.

Канстанцін Міхальцоў. Фота: архіў суразмоўцы

Дапамагчы Канстанціну можна тут.

«Дзівіўся, што людзей садзяць ні за што. Думаў, са мной такое не здарыцца»

Канстанціну 26 гадоў. Хлопец родам з Рэчыцы, там і жыў усё жыццё. Пасля каледжа ён пайшоў рабочым на «Беларуснафту», займаўся геафізічнымі працамі.

Рэчыцкія пратэсты 9 жніўня 2020 года, на якія выйшаў Косця, сталі для яго адзінымі ў жыцці. Сабралося 100-150 чалавек, згадвае хлопец: «Проста абмяркоўвалі мінулы дзень, галасаванне, што як у каго прайшло, што было на выбарчых участках. Былі хлопцы з нашай чырвона-белай сімволікай, ніхто нічога не выкрыкваў, усё было спакойна.

У адзін момант сілавікі пачалі выдзіраць з натоўпу некалькіх чалавек. Я іх не ведаў, але мне не спадабалася, што хлопцы нічога не рабілі, а іх хочуць затрымаць. Пайшоў за супрацоўнікам і ў пэўны момант штурхануў яго ў спіну.

Была заварушка з выездам машыны са стаянкі, нехта спрабаваў перакрыць ёй выезд — падобна да правакацыі з боку супрацоўнікаў».

Уначы Канстанцін спакойна вярнуўся дахаты. Пра падзеі на плошчы ён забыў да 12 мая 2021 года, калі ў яго з сябрам здымную кватэру прыйшлі з вобшукам. У работнікаў «Беларуснафты» быў працоўны чат, дзе шмат абмяркоўвалі палітыку, і там сілавікі знайшлі абразы ў бок Лукашэнкі.

А 5-й ранку да сямі-васьмі супрацоўнікаў прадпрыемства, якія ўдзельнічалі ў чаце, прыйшлі з вобшукам. У Міхальцова забралі пярцовы балончык, сшытак з паролямі, тэлефон ды планшэт і павезлі разам з сябрам даваць паказанні ва ўчастак. Хлопцы не супраціўляліся — трэба дык трэба.

Ва ўчастку іх пратрымалі да вечара — дабіваліся паказанняў супраць калегі, на якога ўжо завялі крыміналку за абразу Лукашэнкі. На тры дні Канстанціна пакінулі ў ІЧУ, потым далі дзесяць сутак за «непадпарадкаванне пры вобшуку», а ўрэшце завялі крыміналку. Хлопцу нагадалі падзеі 9 жніўня — яго абвінавацілі ва ўдзеле ў масавых мерапрыемствах і пагрозе гвалту супрацоўніку пры выкананні, а заадно дадалі артыкул за каментар пра Лукашэнку.

Паверыць у гэта было цяжка, згадвае Канстанцін:

«З першага дня думаў, што гэта ўсё памылка, я ж нічога не зрабіў. Перад судом па адміністратыўцы думаў, што зараз разбяруцца. Калі чакаў суда па крыміналцы, верыў, што вось цяпер яны зразумеюць, што я нічога не зрабіў. Да гэтага чытаў навіны і дзівіўся, што людзей садзяць ні за што, але звычайна гэта былі вядомыя людзі. Думаў, што са мной такое не здарыцца, я ж ціхі і несамавіты. 

Пасля таго, як пракурор запытаў 4 гады пазбаўлення волі, я зразумеў — хутчэй за ўсё, давядзецца сядзець. Прыйшоў у сябе, быў спустошаны».

Да суда Міхальцоў знаходзіўся ў гомельскім СІЗА і ў рэчыцкім ІЧУ. Успамінае, што заставаўся без перадач і нармальнага харчавання, быў вымушаны спаць на падлозе.

У выніку хлопцу прысудзілі 3 гады і накіравалі адбываць тэрмін у магілёўскую калонію №15.

«Стаіць атрад у сто чалавек, а цябе могуць вывесці і перад усімі трохі ўдарыць»

Фізічнага гвалту ў калоніі хлопец амаль не зазнаў, але быў псіхалагічны ціск — вязень адчуваў, як і іншыя «экстрэмісты», стаўленне да сябе быццам да здрадніка радзімы. Канстанцін згадвае рапарты ў свой адрас пра надуманыя парушэнні, цяжкасць жыцця без перадач і званкоў, а таксама абразы: 

«Супрацоўнікі любілі пры ўсіх зняважыць вязняў. Па турэмных мерках такія знявагі нельга дараваць, і адміністрацыя пра гэта ведае. Стаіць атрад, сто чалавек, а цябе могуць вывесці і перад усімі трохі ўдарыць, назваць «пеўнем» ці аналагічным словам. Гэта спецыяльна рабілі, каб цябе справакаваць. Усе ж ведаюць: калі ты ўдарыш супрацоўніка, атрымаеш яшчэ адну крыміналку. Яны робяць так, каб астатнія вязні таксама цябе чапалі і каб потым на пустым месцы ўзнікалі плёткі».

У такіх умовах беларус часам нават радаваўся суткам у ШІЗА — там было спакайней, бо не даводзілася перасякацца з адміністрацыяй і пастаянна чагосьці баяцца. З тых дзён яму запомніўся холад, бо каб сагрэцца і паспаць у ШІЗА, даводзілася адціскацца.

Канстанцін Міхальцоў. Фота: архіў суразмоўцы

За кратамі Канстанцін змяніў погляд шмат на што:

«У мяне былі стэрэатыпы пра тое, якія людзі сядзяць у турме, але такіх людзей, як уяўляў, я, можа, і не сустрэў. Нават тыя, хто сядзяць за наркотыкі, вельмі класныя ў камунікацыі людзі, у мяне пра іх моцна змянілася меркаванне. Зразумеў, што за кратамі таксама людзі.

Чуў шмат гісторый пра міліцэйскія правакацыі, калі да таго, хто курыць траву, міліцыя дасылае чалавека з грашыма, каб той яе яму даў. Тады гэта ўжо трэцяя, больш цяжкая частка артыкула 328, а не першая. Чуў і пра тое, як людзей садзілі не за наркотыкі, а за муку і падобныя рэчывы — яны ішлі забіраць наркотыкі, а там былі муляжы. Хоць для мяне гэта не апраўданне, бо чалавек жа ўсё роўна ішоў па наркотыкі. Мне таксама было дзіўна, што за наркотыкі сядзіць шмат маладых хлопцаў — 2003, 2004 год нараджэння, але хапала і даволі дарослых людзей». 

Пасля прысуду хлопец расстаўся з дзяўчынай, з якой быў разам шэсць гадоў, называе яе сваім першым каханнем. Каб захаваць магчымасць хоць нейкай камунікацыі, ім трэба было пабрацца шлюбам, а дзяўчына на гэта не пагадзілася. Пра зняволенага хлопца яна быццам забыла: не спрабавала з ім звязацца праз сваякоў і бегла ад кантакту, калі тыя па яго просьбе звязваліся з ёй.

Крыўды на дзяўчыну, аднак, y Канстанціна не было: «Быў злы на сябе, што трапіў у гэта ўсё, а на каго яшчэ быць злым? Шмат хто казаў у турме: калі табе нешта не падабаецца [ў краіне], чаму ты не з’ехаў? Калі да гэтага я бачыў навіны, што людзей садзяць, мяне моцна прыгнятала, што я нічога не раблю, ніяк іх не падтрымліваю, а яны будуць сядзець ні за што. Калі мяне пасадзілі, у нечым адчуў палёгку — маўляў, маё сумленне чыстае, я цяпер такі ж, значыць, і я нешта зрабіў».

Хаця хлопец на волі толькі тры месяцы, дэталі жыцця ў калоніі патроху сціраюцца з памяці. Ён разважае: можа, пачаў забываць з-за таго, што хочацца гэта забыць. Калі ты за кратамі, да благога стаўлення прывыкаеш, а на волі пачынаеш усведамляць, наколькі гэта ўсё ненармальна.

«Дзяўчына сказала, што не хоча адносінаў, гэта мяне яшчэ больш дабіла»

Косця кажа пра тое, як змяніўся пасля калоніі: «Разумееш, што мусіш карыстацца магчымасцю шмат чаго рабіць, бо там у людзей яе няма. Так з усім, і з камунікацыяй: пяць званкоў штомесяц — насамрэч гэта не так і шмат. З намі на званках заўжды быў аператыўнік, сачыў за кожным словам. Званкі па сем хвілін, а яшчэ дазваніцца трэба, так што перыядычна гутарылі па дзве-тры хвіліны. І тое няблага, што можна сказаць — «у мяне ўсё ў парадку».

Да турмы трохі думаў з’ехаць з краіны, але ў мяне была «Беларуснафта», дзяўчына, здымная кватэра, мне ўсяго хапала. Пасля турмы кінуў геймерства, на якое раней выдаткоўваў шмат грошаў і часу. Пачаў цаніць спорт: у калоніі «экстрэмістам» няма дзе займацца спортам, бо не пускаюць на стадыён, гэта вельмі ўскладняе жыццё. Пасля ўсіх забаронаў, пасля таго, як доўга жывеш без садавіны і гародніны, а потым выходзіш і маеш безліміт, пачынаеш усё цаніць больш».

Канстанцін Міхальцоў. Фота: архіў суразмоўцы

Да выхаду на волю, расказвае хлопец, ён думаў, што ў краіне нічога не змянілася. Уяўляў, што ў дзень вызвалення праедзе вакол калоніі і паглядзіць, як яна выглядае звонку. Але калі выйшаў і пабачыў сяброў, захацеў проста хутчэй адтуль з’ехаць.

Адаптавацца да волі было складана: «Мяне моцна прыбіла дэпрэсія. Я такога не чакаў, і ад гэтага было яшчэ цяжэй. На мяне вельмі ціснула тое, што не маю працы і мушу жыць на грошы бацькі. Усе клікалі мяне да сябе жыць, але мяне напружвала, што жыву ў кагосьці.

Дзяўчына пазваніла мне ў дзень выхаду і пагадзілася сустрэцца. А там сказала, што не хоча адносінаў, хаця ў яе нікога не было. Гэта мяне яшчэ мацней дабіла, бо ўсё два гады пасля суда я часта пра яе думаў, спадзяваўся, што ўсё яшчэ можа быць нармальна».

Пасля вызвалення Канстанцін жыў на кватэры брата, і да яго пачалі наведвацца сілавікі. Пры гэтым хлопец пачаў моцна баяцца міліцыі, яму было страшна зайсці ў аддзяленне, пабачыць машыну з мігалкамі.

Першы раз з праверкай сілавікі прыйшлі да яго недзе праз тыдзень пасля вызвалення. А першай гадзіне ночы пазванілі ў дамафон, і хлопец адразу зразумеў, хто гэта:

«Калі яны пазванілі, я выключыў гук на дамафоне, але разумеў, што гэта яны, і пачаў выдаляць усе перапіскі з сябрамі за мяжой, з валанцёрамі. Праз тры хвіліны яны пазванілі ў дзверы, і мяне яшчэ болей пачало трэсці. Яны далі мне паперку, але я не мог яе падпісаць, бо моцна трэсліся рукі. А яны проста прыйшлі праверыць, ці я дома. Які ў гэтым сэнс, калі я ўжо адседзеў свой тэрмін?

За тры гады прывык, што да цябе ставяцца не як да чалавека — гавораць з табой груба, на «ты», моцна прыніжаюць, пасля гэтага маю вялікія праблемы з самаацэнкай. Пасля выхаду пачаў думаць, што цяпер усё нармальна, але калі прыйшоў у аддзяленне станавіцца на ўлік, мне пачаў грубіць чалавек у акенцы, хаця я проста пытаўся, як трапіць у пэўны кабінет. Мяне гэта моцна напужала».

Хлопец мусіў наведаць лекцыю ў мясцовым РАУС, але замест гэтага паехаў у Мінск на канцэрт, і тады на яго завялі адміністратыўку. Гэта стала апошняй кропляй — Міхальцоў перабраўся ў Польшчу, дзе спрабуе наладжваць жыццё.

«Ад палітыкі мяне моцна адвярнула — за кратамі любая згадка палітычнага дзеяча ці сітуацыі хутчэй за ўсё скончыцца ШІЗА. У Беларусь, калі гэта стане магчыма, не хачу, занадта шмат негатыўных успамінаў. Хіба што хацеў бы прыехаць у госці.

Хлопец, якога спрабаваў выратаваць? Нават не ведаю, хто гэта. Дый не спрабаваў даведацца. Ні пра што не шкадую, зрабіў так, як мне падказвала сумленне», — адзначае Косця.

«Наша Нiва» — бастыён беларушчыны

ПАДТРЫМАЦЬ

Чытайце таксама:

Што вядома пра калонію асобага рэжыму ў Глыбокім, дзе сядзяць рэцыдывісты, «пажыццёвікі» і палітык Мікалай Статкевіч

Былы вядучы БТ Аўчыннікаў расказаў пра закуліссе працы, расчараванні і дапамогу палітвязням

Даведаліся пра зняволеных, якія ў гомельскай калоніі прэсавалі Марыю Калеснікаву

Каментары14

  • Дух самой нашай зямлі
    05.05.2024
    Стась, не мала такіх, хто вас прымусіў паверыць што мала? Гэта караёвых не так шмат і настане той час, калі ім прыйдзецца бегчы з нашай зямлі, у свае норы, адкуль яны павылазілі. Канечне, для гэтага трэба яшчэ пазмагацца, але так будзе
  • Ахти ж ты.
    05.05.2024
    [Рэд. выдалена]
  • Чих
    05.05.2024
    [Рэд. выдалена]

Цяпер чытаюць

Вольгу Бондараву, імаверна, пасадзілі на 13 сутак35

Вольгу Бондараву, імаверна, пасадзілі на 13 сутак

Усе навіны →
Усе навіны

Дабратвор папрасіў сяброў скінуцца грашыма на свой дзень нараджэння. Сабраў менш за $231

Лукашэнка прызначыў 26 чыноўнікаў2

Выратавальная аперацыя на палігоне ў Літве працягваецца. Чаму не ўдаецца адкрыць люк гусенічнай машыны?24

Амбразевіч прызначаны паслом пры Ватыкане, Матусевіч — намеснікам кіраўніка Адміністрацыі1

Расійскі тэлеканал замазаў фота Алы Пугачовай у адным з фільмаў5

Кіберпартызаны ўпрыгожылі партал Банка Развіцця віншаваннямі да Дня Волі

Як звесці рызыку інфаркту да мінімуму?

Беларус надрукаваў на 3D-прынтары пісталет-кулямёт2

Азараў расказаў, чым будзе займацца яго дэтэктыўнае бюро «Рэкс»6

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Вольгу Бондараву, імаверна, пасадзілі на 13 сутак35

Вольгу Бондараву, імаверна, пасадзілі на 13 сутак

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць