Рэстаўрацыі ў Беларусі засталося на тры дні. Галоўнаму прадпрыемству краіны фактычна падпісалі смяротны прысуд
«Белрэстаўрацыю» праз канфлікт з дачкой Нацбанка ўключылі ў спіс нядобрасумленных прадпрыемстваў, пазбавіўшы магчымасці працаваць у найбліжэйшыя гады.
Адзінае ў Беларусі спецыялізаванае навукова-рэстаўрацыйнае вытворчае аб’яднанне «Белрэстаўрацыя», якое існуе з 1985 года і датычнае да адраджэння найважнейшых архітэктурных помнікаў краіны, сёлета сутыкнулася з вялікімі праблемамі, якія ставяць пад пытанне яго выжыванне.
6 лістапада 2024 года прадпрыемства было ўнесена ў Спіс пастаўшчыкоў (падрадчыкаў, выканаўцаў), якія часова не дапускаюцца да ўдзелу ў працэдурах дзяржаўных закупак. Прычынай названа тое, што «Белрэстаўрацыя» не выканала або неналежным чынам выканала дамову.
Паколькі праз працэдуру дзяржаўных закупак сёння праходзяць усе дзяржаўныя арганізацыі і прадпрыемствы, якія складаюць абсалютную большасць заказчыкаў «Белрэстаўрацыі», гэта фактычна азначае, што рэстаўрацыйнае прадпрыемства застанецца без працы, калі будуць скончаны бягучыя праекты.
У пастанове Міністэрства антыманапольнага рэгулявання і гандлю аб фарміраванні і вядзенні спісу нядобрасумленных прадпрыемстваў не гаворыцца пра тое, на які тэрмін у яго ўносяцца прадпрыемствы. Але мяркуючы па самім спісе, прадпрыемствы выключаюцца з яго аўтаматычна роўна праз два гады пасля ўнясення. Наўрад ці «Белрэстаўрацыя» зможа працягнуць так доўга, калі не знойдзе магчымасці датэрмінова выключыць сябе са спісу.
Адчувальныя праблемы ў «Белрэстаўрацыі» назіраюцца ўжо не першы год. Прадпрыемства, якое за савецкім часам мела філіі ва ўсіх абласных гарадах, сотні спецыялістаў, вытворчыя базы і ўласныя рэсурсы, за тры дзесяцігоддзі незалежнасці прыйшло ў заняпад.
«Белрэстаўрацыя» перастала быць галоўнай праектнай арганізацыяй на гісторыка-культурных каштоўнасцях, саступіўшы пазіцыі буйным праектным інстытутам — «Белдзяржпраекту», «Мінскграмадзянпраекту» і іншым. Аднак «Белрэстаўрацыю» часта прыцягваюць для абслугоўвання праектных работ і ўзаконьвання аб'ёмаў вытворцаў. Адной з прычынай страты пазіцый стала тое, што на спецыялістаў ціснулі і прымушалі рабіць тое на помніках архітэктуры, з чым яны згодныя не былі і пасля пайшлі з «Белрэстаўрацыі».
Аднак «Белрэстаўрацыя» застаецца важным гульцом у сваёй сферы. У першую чаргу праз наяўнасць уласнай рэстаўрацыйнай вытворчасці, якая і прыносіць прадпрыемству асноўныя грошы. Але і тут назіраецца ўцечка мазгоў: майстры ідуць у прыватныя фірмы, дзе за тую ж працу могуць атрымаць у разы болей.
Становішча «Белрэстаўрацыі» пагаршаюць канфлікты з заказчыкамі. Апошнія гады цягнецца канфлікт з «Мінскай спадчынай», якая выступае заказчыкам па гістарычнай забудове Мінска. Але прычыны сённяшніх праблем палягаюць у канфлікце з куды больш уплывовай структурай.
Дакладныя акалічнасці не вядомы, але канфлікт, імаверна, разгарэўся вакол аднаўлення палацава-паркавага комплексу Валовічаў у Свяцку, які пасля завяршэння першай чаргі рэканструкцыі быў адкрыты для наведвальнікаў мінулым летам.
Заказчыкам па аб'екце выступаў санаторый «Азёрны», якому гістарычны комплекс перадалі пасля дзесяцігоддзя занядбання. «Азёрны», у сваю чаргу, належыць Нацыянальнаму банку Беларусі.
Нам удалося адшукаць у базе судоў разбіральніцтвы паміж «Белрэстаўрацыяй» і санаторыем «Азёрным». 16 мая 2024 года ў Эканамічным судзе Гродзенскай вобласці прайшоў суд аб скасаванні дамовы паміж арганізацыямі. Чарговы суд паміж імі ўжо па пытанні падраду на выкананне праектных і вышукальных работ адбыўся 20 лістапада 2024 года ў Эканамічным судзе Мінска.
Сёння ў структуру «Белрэстаўрацыі», акрамя галаўнога прадпрыемства, уваходзяць яшчэ тры філіялы: праектны філіял у Мінску, «Брэстрэстаўрацыя» і «Брэстрэстаўрацыяпраект» у Брэсце. Агулам на прадпрыемстве і ў яго філіялах працуе каля паўтысячы чалавек. Усе яны застануцца без працы на найбліжэйшыя два гады, калі нічога не зменіцца.
«Белрэстаўрацыя» застаецца ведамасным прадпрыемствам Міністэрства культуры, таму бачыцца, што канчаткова знішчыць яго не дадуць. Магчыма, што знойдуць пралаз у заканадаўстве, дамовяцца на больш высокім узроўні матчыных ведамстваў і зменяць кіраўніцтва.
Праўда, само ўключэнне ведамаснага прадпрыемства ў спіс нядобрасумленных ужо само па сабе выглядае як вынік таго, што ў высокіх кабінетах не змаглі згладзіць сітуацыю і вырашылі пайсці на абвастрэнне канфлікту.
З'явіліся сцены і брама — глядзіце, як змяніўся Навагрудскі замак
У вежы Шчытоўка Наваградскага замка збіраюцца зрабіць музей
У Гродне ў дзіўныя колеры памалявалі будынак першай на Беларусі медыцынскай акадэміі, заснаванай Тызенгаўзам
У Будславе разбіраюць унікальны алтар з ілюзорнай перспектывай, якой падманвалі гледача найвялікшыя дойліды Рыма
У Жыровіцкім манастыры разабралі іканастас, з якога раней выкінулі беларускія абразы
Як пасля канца свету. Аграсядзібу ў Салігорскім раёне занесла зямлёй3
Каментары
Акрамя непаслядоўнай і праблемнай рэстаўрацыі, працягу заняпаду будынкаў, ігнаравання ахоўных зон дадаліся яшчэ дазволы на перабудовы цэркваў пад расейскія цыбуліны.
А ботам, як заўсёды, галоўнае змясціць адказнасць са сваіх гаспадароў на кагосьці, зараз на "народзец".
Камуняне, ў кожнай нерухомасьці мае быць гаспадар, які сваімі сродкамі рэстаўруе ці зносіць, перарабляе, што хоча робіць, а не пытае ў прызначаных агульным сходам калгасу ыкзпэртаў і шкоднікаў-актывістаў з тг каналу спадчына дазволу сьцены памаляваць.
Вы, сацыялісты, хочаце на чужым гарбе езьдзіць, а на справе падлукашэнкі возяцца на вашым