Самы беларускамоўны раён – Клецкі, тут больш за 70% гарадскога і 90% вясковага насельніцтва размаўляюць удома па-беларуску.
Паводле звестак, атрыманых падчас перапісу насельніцтва 2009 года, складзеныя своесаблівыя моўныя мапы краіны. На іх у працэнтных суадносінах паказаная колькасць насельніцтва, якая назвала сябе беларускамоўным.
Атрыманая статыстыка не дае бездакорна праўдзівых звестак, але дакладна вызначае настрой жыхароў таго ці іншага рэгіёна.
Тры гарадскія аазісы
Спачатку пра беларускамоўных гараджан. Іх колькасць па краіне звышнізкая — усяго 11,3%. Але і сярод гэтай змрочнай карціны можна знайсці куткі беларушчыны.
Калі паглядзець на мапу, заўважаеш выразна выдзеленыяТут размаўляюцьцёмна-сінія аазісы.
Паўднёвы правал
Цяпер што да кожнай вобласці.
Правальнай у плане беларускасці выглядае Гомельшчына.Тут няма ніводнага раёна, дзе колькасць апытаных, якія назвалі сябе беларускамоўнымі, дасягнула хаця б 50%. Дарэчы, падчас перадвыбарчай прэзідэнцкай кампаніі нацыянальна арыентаваныя кандыдаты заўважалі, то менавіта гэтая вобласць дае зусім маленькія лічбы сабраных подпісаў.
На Магілёўшчыне аазісамі беларушчыны з’яўляюцца раскіданыя па краях вобласці глухія, неўрбанізаваныя Краснаполле, Круглае і Глуск, дзе колькасць беларускамоўных дасягае 50–60%. А вось Віцебшчына, калі ехаць ад Смаленска ў бок да Латвіі, становіцца ўсё больш беларускай — ад абласнога цэнтра, дзе беларускамоўных менш за 5%, да ўжо названай рэкорднай Шаркаўшчыны.
На Брэстчыне вельмі русіфікаваны абласны цэнтр -- у савецкі час буйная вайсковая база. Тут, у Брэсцкім і Камянецкім раёне, паказчык не дацягвае і да 5%. Сітуацыю ратуюць Ляхавіцкі і Ганцавіцкі раёны.
Мінск і Горадня паказалі ад 5 да 10% беларускамоўных, але ў параўнанні з іншым вялікімі гарадамі гэта выглядае годным паказчыкам, бо астатнія абласныя цэнтры і Бабруйск не набіраюць і 5%.
Менавітагродзенска-мінскую мяжу можна лічыць цэнтрам гарадской беларускасці. Землі, на якіх утваралася Вялікае Княства Літоўскае, найбольш супраціўляюцца русіфікацыі.
Прапарцыйная беларускасць
Агульная колькасць вясковага насельніцтва, якое назвала сябе беларускамоўным, складае 58,3%. Вось толькі вяскоўцаў засталося нашмат менш за гараджан.
Мапы вяглядаюць падобнымі, бо ў іх захоўваюцца тэндэнцыі — вяскоўцы па ўсёй краіне больш беларусіфікаваныя за гараджанаў, але гэты рост прапарцыяльны. Напрыклад, дзе налічылі 20% гараджан, там становіцца 40–50% вясковага. Таму цалкам лагічна, што
«рэкардсмены» такія самыя — глыбоцкае Паазер'е, правае Панямонне і гістарычныя Нясвіжчына і Случчына.У некаторых раёнах там колькасць беларускамоўнага вясковага насельніцтва перавышае 90% — паказчык аднамоўнай аднанацыянальнай дзяржавы.
Цяпер чытаюць
«Дзед будзе глядзець асабіста. Калі яму спадабаецца…» Зянковіч расказаў, як з ім запісвалі першае інтэрв'ю ў СІЗА КДБ4
Каментары