Niahledziačy na histaryčnuju kaštoŭnaść i pieryjadyčnyja skandały z budaŭničymi pracami, jakija zakranajuć staryja pomniki i pachavańni, čynoŭniki nie płanujuć nadavać achoŭny status byłym jaŭrejskim mohiłkam.

Adkaz Upraŭleńnia kultury Minharvykankama na zvarot nakont ziemlanych rabot pa Kalektarnaj vulicy ŭzdoŭž terytoryi byłych jaŭrejskich mohiłak apublikavaŭ telehram-kanał «Spadčyna».
Budoŭla na miescy niadaŭna źniesienaj Histaryčnaj majsterni imia Leanida Levina pryviała da prakładki inžyniernych sietak pa ŭskrainie byłych mohiłak. U pačatku lutaha ŭ vykapanaj tranšei ŭ ziamli byli vyjaŭlenyja kala dziasiatka jaŭrejskich nadmahillaŭ (macevaŭ), a taksama frahmienty histaryčnaj mohiłkavaj bramy.
U vyniku rozhałasu raboty byli spynienyja, choć čynoŭniki i admaŭlali, što tranšeja prakładzienaja praz mohiłki.
Jak paviedamlajecca ŭ adkazie, pradstaŭniki Instytuta historyi NAN Biełarusi praviali ahlad terytoryi i pryjšli da vysnovy, što ŭ tranšejach i advale hruntu nie zafiksavany kulturny słoj, čałaviečyja reštki ci inšyja archieałahičnyja znachodki. Što vyhladaje davoli dziŭna, bo havorka idzie pra centr horada.

Što budzie z nadmahillami i frahmientami bramy
U adkazie paviedamlajecca, što administracyja Maskoŭskaha rajona razam ź Mižnarodnym adukacyjnym centram imia Jahanesa Rau maje namier raźmiaścić vyjaŭlenyja jaŭrejskija macevy ŭ miemaryjalnym parku na miescy mohiłak, na poŭnač ad miesca znachodki, pobač z raniej vyjaŭlenymi nadmahillami.
Frahmienty muravanych i mietaličnych kanstrukcyj, elemienty dekoru kolišniaj bramy, jakija b mahli dazvolić u budučyni dakładna rekanstrujavać stračany pomnik, buduć vykarystanyja ŭ budučaj ekspazicyi Histaryčnych majsterniaŭ imia Leanida Levina paśla zakančeńnia rekanstrukcyi budynka.


Heta nie pieršy vypadak, kali budaŭničyja raboty zakranajuć staryja pomniki i pachavańni. U 2019 hodzie pry budaŭnictvie treciaj linii mietro tut byli raskapanyja nadmahilli i navat čałaviečyja pareštki. Ale niahledziačy na heta, čynoŭniki nie płanujuć nadavać achoŭny status byłym jaŭrejskim mohiłkam.
Pavodle infarmacyi, jakaja była pieradadziena čynoŭnikam ź Instytuta historyi, mohiłkam XIX — pieršaj pałovy XX stst. nie nadajecca status pomnika archieałohii. Ale ŭ Kodeksie ab kultury nasamreč takoha abmiežavańnia niama.
U 2019—2020 hadach, jak paviedamlajecca ŭ adkazie, nieadnarazova pastupali prapanovy ab nadańni terytoryi byłych jaŭrejskich mohiłak statusu historyka-kulturnaj kaštoŭnaści. Adnak jany byli adchilenyja praź nibyta nieadpaviednaść zakanadaŭstvu.
Heta aznačaje, što vypadki budaŭničych rabot na byłych jaŭrejskich mohiłkach, chutčej za ŭsio, paŭtoracca ŭ budučyni. Ale jość i stanoŭčy momant: frahmienty histaryčnaj bramy nie zakapajuć nazad, a vystaviać na pakaz.
Budaŭničyja raboty na jaŭrejskich mohiłkach u Minsku spynieny
U Minsku praź jaŭrejskija mohiłki prakłali tranšeju. Ź ziamli vyciahnuli mnostva nadmahillaŭ
Jak vyhladaje suśvietna viadomaja jaŭrejskaja sieminaryja ŭ Vałožynie paśla restaŭracyi — šmat FOTA
U Minsku całkam źnieśli budynak Histaryčnaj majsterni na miescy byłoha hieta FOTA
«Ludzi chočuć pieramovaŭ z tymi, chto maryć ich źniščyć fizična». Hutarka z Alaksandram Kabanavym pra žyćcio, «Biełpoł» i razychodžańnie ź Piatruchinym

Kamientary
Ilustracyja jak prostyja ščyryja etnaviaskoŭcy staviacca da habrejaŭ. Ale prykładna tak sama jany staviacca da “lachaŭ”, da “žmmudzinskich letuvisaŭ” i mnohich inšych. Prosta nie treba mieć iluzij na ich kont.
"vid́majavid́ma
20.02.2025
u majoj babulečki niama pomnika... tam ža - u lesie pachavany moj tata, dziadula... tam babulečka pakazvała mnie zvyčajnyja zamšełyja kamiani, kažučy - tut toj pachavany... tut taja...
prostym biełarusam nie było kali, jak i za što (za jakija šekieli) ,,pomniki,, saaružać
maje prodki žyvuć u pamiaci majoj"