Што вядома пра таямнічы ўзлом БЕЛТА, пасля якога арыштавалі намесніка дырэктара па ідэалогіі?
Нядаўна мы паведамлялі пра дзіўную крымінальную справу супраць нядаўняга намесніка гендырэктара Беларускага тэлеграфнага агенцтва Сяргея Адзярыхі. Яго таямнічае знікненне супрацоўнікі звязалі з такім жа таямнічым узломам сервераў БЕЛТА. Супрацоўнікі агенцтва лічаць, што за ўзломам стаяў нехта з былых работнікаў. Толькі ў 2020 з БЕЛТА звольнілася не менш як 15 чалавек, і гэтая тэндэнцыя працягваецца. Расказваем, што адбываецца.
Таямнічы ўзлом адбыўся амаль у гадавіну выбараў — у жніўні 2021-га.
«Дзесьці 12 жніўня здарыўся калапс — людзі прыйшлі на работу, а на экранах незразумелыя надпісы і нічога не адкрываецца, — расказвае адзін з супрацоўнікаў агенцтва. — Спачатку паведамілі нашым праграмістам — яны пачалі высвятляць, у чым праблема, а пад канец працоўнага дня выдалі выснову: «падобна на кібер-атаку і вірус».
Журналістам, якія адказвалі за тэксты сказалі, што нельга ўключаць камп'ютары, на якіх Windows, а не Linux. Таксама нам забаранілі заходзіць у сістэму IBM lotus, якой мы карысталіся. Мы выкарыстоўвалі яе як унутраную пошту, таксама там быў спіс кантактаў усіх супрацоўнікаў з фота, тэлефонамі.
У выніку, хто карыстаўся Linux, той працягнуў працаваць, хто не — адпраўляў тэксты з уласнай электроннай пошты на пошту рэдактараў. Пісалі нават з мабільнікаў, бо камп'ютарамі нельга ж было карыстацца», — пацвярджае гэта другі.
«Што адбывалася з серверамі журналістам не расказвалі, за гэта адказваў аддзел, падпарадкаваны Адзярыху», — дадае трэці.
«У выніку пару дзён нічога не працавала. Прыцягнулі спецыялістаў з КДБ і ААЦ. Але нічога не выйшла «вылечыць». Па факце проста ўсё адфарматавалі. Інфармацыя на камп'ютарах супрацоўнікаў знікла, а асноўны архіў удалося часткова аднавіць. Адзярыха сказаў, што «нас узламалі», што «вінаваты нехта са сваіх», але ў выніку арыштавалі яго самога», — кажа нам белтавец.
Але што на гэтых серверах магло быць такога каштоўнага?
«Што заўгодна магло быць: маглі быць запісы з Акрэсціна, магла быць сустрэча Лукашэнкі з Бабарыкам, Ціханоўскім і іншымі ў СІЗА. Гэта ж нехта мантаваў, адпаведна, недзе захоўвалася, апроч сервераў МУС, — лічыць работнік БЕЛТА. — Былі людзі, што здымалі пастановачныя кадры на акцыях — зброю, алкаголь і гэтак далей. Яны працавалі ў асобным пакоі. А магло і нічога важнага там не быць — проста са злосці».
«На гэтым серверы былі фота і відэа з маршаў пратэсту, па якіх, у тым ліку, сілавікі ідэнтыфікоўвалі пратэстоўцаў у наступным. Былі і фота саміх супрацоўнікаў БЕЛТА на маршах. Мы фоткаліся і скідалі на памяць у архіў. Можа быць, нехта вырашыў гэта пачысціць, не ведаю», — лічыць іншы.
«Калі за гэтыя паўгода нічога нідзе не ўсплыло, імаверна, атака была няўдалая. У любым разе, з дэманстратыўнай блакіроўкай рабочых камп'ютараў «ціха» выдаліць ці выгрузіць архівы немагчыма», — кажа супрацоўнік.
Агулам, успамінаюць белтаўцы, са жніўня 2020-га з агенцтва звольнілася 15-20 чалавек. Звальненні працягваюцца, кажуць нашы суразмоўцы. Сыходзяць журналісты, звязаныя іпатэкай, з'язджаюць з краіны фатографы. Толькі на гэтым тыдні, маўляў, звольнілася два чалавекі.
«Але як. Расказваюць, што іх выклікалі да Акуловіч, а тая сказала пісаць заявы, здаецца было так», — кажа нам супрацоўнік арганізацыі.
Чытайце таксама: Намеснік гендырэктара БЕЛТА па ідэалогіі знік з радараў у верасні, а знайшоўся ў судзе. Падрабязнасці
Правакатарка, якая разгульвае па Брэсце з расійскім Z-сцягам — супрацоўніца Камітэта судовых экспертыз11
Каментары