У суботу міністр абароны Расіі Сяргей Шайгу сустрэўся ў Мінску з міністрам абароны Беларусі Віктарам Хрэніным і Аляксандрам Лукашэнкам. Міністры падпісалі пратакол аб унясенні змен у Пагадненне паміж Рэспублікай Беларусь і Расійскай Федэрацыяй аб сумесным забеспячэнні рэгіянальнай бяспекі ў ваеннай сферы. Сэнс гэтых змен не паведамляўся. «Наша Ніва» пацікавілася ў аналітыкаў, пра што можа ісці гаворка ў сакрэтным пратаколе.
«Мяркую, што сустрэча выклікана пільнай патрэбай расійскіх войскаў у ракетных комплексах»
Эксперт па пытаннях бяспекі Аляксандр Алесін тлумачыць, што ў Пагадненне паміж Рэспублікай Беларусь і Расійскай Федэрацыяй аб сумесным забеспячэнні рэгіянальнай бяспекі ў вайсковай сферы ад 1997 года міністры абароны дзвюх краін маюць права дадаткова падпісваць пратаколы.
«Звычайна пералічваецца войска, парадак кіравання імі, план прымянення групоўкі войскаў у дадатковых сакрэтных дакументах, якія складаюцца міністрамі абароны дзвюх краін і генеральнымі штабамі. Яны падаюцца Лукашэнку і Пуціну. Самі міністры нічога не вырашаюць, яны толькі прапрацоўваюць пытанні і адпраўляюць на зацвярджэнне кіраўнікам дзвюх краін», — кажа ён.
Пра што мог быць пратакол, які падпісалі міністры абароны Расіі і Беларусі ў гэтую суботу?
Аляксандр Алесін заўважыў, што на сустрэчы прысутнічалі віцэ-прэм’ер па прамысловасці Пятро Пархомчык і старшыня дзяржаўнага ваенна-прамысловага камітэта Дзмітрый Пантус.
Таму ён робіць выснову, што ў пратаколе гаворка ідзе аб забеспячэнні рэгіянальнай групоўкі, у прыватнасці, расійскай часці, беларускімі ўзбраеннямі, ваеннай тэхнікай і прадукцыяй двайнога прызначэння.
«Ёсць меркаванне, што ў пратаколе гаворка ішла аб ракетным комплексе «Паланэз», які з'яўляецца аналагам амерыканскага комплексу «Хаймарс», — кажа Аляксандр Алесін. — Гэта высокадакладная зброя, якая можа страляць на трыста кіламетраў.
Заходнія спецыялісты казалі, што Расія можа папрасіць іх у Беларусі для таго, каб супрацьстаяць амерыканскім ракетным комплексам. Гэтыя эксперты лічаць, што разам з іншым узбраеннем Беларусь можа перадаць «Паланэзы», а таксама аднавіць іх вытворчасць на дзяржынскім заводзе дакладнай электрамеханікі.
Калі Лукашэнка за дзень да візіту Шайгу размаўляў з Пуціным, думаю, што, апроч усяго іншага, гаворка ішла менавіта пра пастаўку гэтых ракетных комплексаў. Шайгу падпісаў пратакол разам з Хрэніным, а потым сустрэўся з Лукашэнкам, і яны гэтае пытанне канчаткова зацвердзілі».
Для Аляксандра Алесіна відавочна, што Сяргей Шайгу падчас сустрэчы з Лукашэнкам паведаміў яму аб ходзе ваенных дзеянняў, а таксама аб планах расійскіх войскаў на найбліжэйшы час.
«Інфармацыя настолькі сакрэтная, што па тэлефоне Пуцін і Лукашэнка пра гэта не гаварылі, Шайгу гэтую інфармацыю прынёс, — мяркуе Алесін. —
Мяркую, што сустрэча ў суботу выклікана тэрміновай неабходнасцю расійскіх войскаў у беларускіх ракетных комплексах. Таму Пуцін з Лукашэнкам узгаднілі, а Шайгу прыехаў падпісаў. Ці проста ў сувязі з вайной у Шайгу няма выхадных».
«Хутка будзе год, як расійскія войскі знаходзяцца ў Беларусі без юрыдычных падстаў»
Палітолаг Валерый Карбалевіч не бачыць спешкі з падпісаннем пратакола аб зменах у пагадненні аб рэгіянальнай бяспецы. «Тое, што падпісалі ў выхадны дзень, нічога не значыць, у палітыцы так бывае», — кажа палітолаг.
Валерый Карбалевіч звярнуў увагу, што расійскі міністр абароны Сяргей Шайгу прыехаў у Мінск пасля тэлефонных перамоваў Лукашэнкі з Пуціным.
«Думаю, што гэтыя падзеі звязаныя, — кажа палітолаг.
— Наконт дакумента, які быў падпісаны, можна толькі выказваць гіпотэзы.
Лічу, што, магчыма, гаворка ў ім ідзе пра легітымізацыю знаходжання ў Беларусі расійскіх войскаў. Хутка будзе год, як яны на пастаяннай аснове знаходзяцца на тэрыторыі краіны без усякіх юрыдычных падставаў.
Магчыма, што гаворка ідзе менавіта пра такі дакумент, у якім прапісаныя нейкія правы, абавязкі бакоў».
Яшчэ адзін варыянт — у падпісаным пратаколе можа быць агаворана фінансавая кампенсацыя з расійскага боку за знаходжанне войскаў на тэрыторыі Беларусі.
«Таксама вядома, што з Беларусі вывозяцца боепрыпасы для Расіі, гэта каштуе грошай. Таму думаю, што ў дакуменце можа быць агавораны фінансавы бок і тое, як Беларусь будзе дапамагаць Расіі: якія палігоны, аэрадромы вылучае, напрыклад.
У словах Лукашэнкі падчас візіту Шайгу я нічога новага не ўбачыў. Дзяжурная рыторыка, якая не выклікае ніякіх дадатковых эмоцый, каментароў», — лічыць ён.
Чаму цяпер спатрэбілася такая магчымая легітымізацыя?
«Знаходжанне войскаў адной краіны на тэрыторыі іншай — важная палітычная падзея. Натуральным чынам гэта патрабуе абавязкаў абодвух бакоў, зафіксаваных у дакуменце. Гэта лагічна», — тлумачыць палітолаг.
«Юрыдычна аформіць тое, што і так ужо адбываецца»
Палітолаг Пётра Рудкоўскі лічыць, што падпісаны пратакол скіраваны на прававое ўрэгуляванне (альбо спробу ўрэгулявання) прыбыцця на тэрыторыю Беларусі расійскіх войскаў, а таксама вывазу амуніцыі, ракет у Расію.
«Мяркую, што пратакол быў закліканы юрыдычна аформіць тое, што і так ужо адбываецца, — кажа ён. —Нельга выключаць, што ў ім змешчаны былі таксама нейкія палажэнні на будучыню.
Лукашэнка шмат чаго сказаў падчас сустрэчы. Калі нешта заслугоўвае ўвагі, то хіба што вось гэта: «Усё, што беларусы па адкрытай, рэальнай дамове павінны зрабіць, мы зробім. Вы ў гэтым не сумнявайцеся». Тут, хутчэй за ўсё, меўся на ўвазе не пратакол, а нешта іншае. Хутчэй за ўсё — Ваенная дактрына Саюзнай дзяржавы, прынятая ў лістападзе мінулага года».
Паводле дактрыны, дзяржавы-ўдзельніцы ў выпадку нападу на адну з іх абавязваюцца праводзіць «своечасовую рэалізацыю сумесных рашэнняў па вядзенні ваенных дзеянняў».
«Праблема ў тым, што лічыць «нападам». Рэжым Лукашэнкі ўсцяж афіцыйна не прызнаў анексаваныя тэрыторыі. З фармальна-юрыдычнага пункту гледжання Расія не з'яўляецца аб'ектам нападу, паколькі далучаныя тэрыторыі нават па мерках беларускага рэжыму застаюцца «спрэчнымі». Магчыма, у гэтым і заключаўся асноўны пасыл Лукашэнкі: «Будзем трымацца адкрытага дагавора, а не сакрэтных пратаколаў», — падсумоўвае Пётра Рудкоўскі.
Чытайце таксама:
ISW распавёў, навошта Шайгу лятаў у Мінск
Лукашэнка — Шайгу: Усё, што беларусы па дамове павінны зрабіць, мы зробім. Вы ў гэтым не сумнявайцеся
Арастовіч выказаўся пра візіт Шайгу ў Мінск
Удава актывіста Максіма Чарняўскага расказала пра яго пакуты перад суіцыдам5
Каментары