Да апошняга чапляўся зубамі за Беларусь — праваабаронца расказаў, як трываў у краіне да лістапада 2023 года
Нягледзячы на дзесяткі і сотні тысяч беларусаў, якія былі вымушаныя былі пакінуць радзіму, у Беларусі і дагэтуль застаецца нямала людзей, якія, адчуваючы высокую рызыку рэпрэсій, да апошняга спрабуюць нешта рабіць дома. Зусім нядаўна сярод іх быў і праваабаронца «Вясны» з Барысава Алег Мацкевіч. Чаму быў вымушаны з’ехаць і ён — «Вясна» даведалася з першага інтэрв'ю праваабаронцы ў бяспецы.
— Што паслужыла штуршком для прыняцця такога вельмі няпростага рашэння? — спыталі праваабаронцы ў Алега.
— Сапраўды, гэта быў такі крок адчаю, бо да апошняга моманту, як кажуць, я чапляўся зубамі за Беларусь, за свой горад Барысаў. У падсвядомасці гэтая думка сядзела даўно, разумеў, што рана ці позна давядзецца з'ехаць. Зыходзіў з таго, што сілавікі не пакідалі мяне ў спакоі, хаця «прэсавалі», можа, і не так жорстка, як некаторых іншых.
Але за тры апошнія гады ў мяне дома адбылося тры брутальныя ператрусы, асабліва апошні, калі на працягу чатырох гадзін, без майго ўдзелу, бо я быў тады арыштаваны, перавярнулі ўсю кватэру, зламалі шмат рэчаў, спрабавалі нават выламаць замураваны ў сцяну сейф, у якім я наўмысна трымаў для такой сітуацыі некалькі пратэрмінаваных прэзерватываў, паламалі пры гэтым кавалак сцяны. Ведаў, што трэба будзе з’ехаць, але не думаў, што гэта здарыцца так хутка і імкліва. Я выбіраў паміж свабодай і турмой.
— А што сталася крайняй кропкай для выбару на карысць свабоды?
— Мае сябры 8 лістапада паведамілі ў месенджары аб тым, што я ўключаны ў «экстрэмісцкае» фармаванне «ex-press.live» і маё прозвішча было пазначана сярод людзей, якія нібыта маюць дачыненне да гэтага барысаўскага СМІ. Гэта было рашэнне КДБ Беларусі ад 24 кастрычніка.
За стварэнне і ўдзел у «экстрэмісцкім фармаванні» прадугледжваецца адказнасць паводле арт. 361-1 Крымінальнага кодэкса. Стварэнне экстрэмісцкага фармавання, а роўна фармавання, дзейнасць якога накіравана на рэабілітацыю нацызму, альбо кіраўніцтва такім фармаваннем — караюцца абмежаваннем волі на тэрмін да пяці гадоў або пазбаўленнем волі на тэрмін ад трох да сямі гадоў.
Тады, літаральна праз паўгадзіны, я прыняў рашэнне з’язджаць з Беларусі. Ужо на наступны дзень, прымаючы меры асцярогі, выехаў, як кажуць, у невядомым накірунку.
— Якія пачуцці і хваляванні пры гэтым перажыў, ці адчуваў небяспеку?
— Не памылюся, калі скажу, што, напэўна, ва ўсіх, хто так спешна пакідае радзіму, аднолькавы душэўны стан. Гэта найперш — два дні абсалютнай ломкі. Бо калі ты ўсведамляеш, што неабходна зрабіць гэты крок, то ўсе твае душэўныя струны працівяцца такому рашэнню, робяць усё насупраць гэтаму. Калі збіраўся ў дарогу — часу было вельмі мала, таму выехаў з адным заплечнікам. У прынцыпе, гэта і зборамі не назавеш. Паколькі дома на той час не знаходзіўся, то частка самых неабходных рэчаў была ўжо са мной, а нешта здабыў з кватэры праз знаёмых, паколькі дахаты вяртацца было небяспечна. Узяў запасную бялізну, шкарпэткі, швэдар і гігіенічныя сродкі. Вось і ўсё.
— Як чалавек актыўны, ты маеш шмат знаёмых і сяброў, сам увесь час знаходзіўся ў Беларусі. Як адчуваюць сябе людзі там, што думаюць, ці мяняюцца іх светапогляды?
— Можна шмат распавядаць на гэтую тэму, але пра многае не раскажаш. Бо гэтыя словы будуць чытаць не толькі тыя, хто спачувае мне, хто блізкія па духу і грамадзянскай пазіцыі, але і іншыя, якіх можна назваць нашымі ворагамі… Таму скажу коратка: зараз нармальнае жыццё нармальных людзей практычна цалкам сышло ў падполле, стала не такім публічным, як раней.
У Беларусі застаецца вельмі шмат прыстойных людзей, і тут Лукашэнка са сваімі апрычнікамі, якія паставілі за мэту вынішчыць усё свядомае, выціснуць з краіны нармальных людзей, ніколі гэтай мэты не дасягнуць. Такіх людзей вельмі шмат.
Так, зараз трэба думаць пра сваю бяспеку, думаць як і што можна казаць публічна і ўслых. Ну а мне, можа, проста не пашанцавала, так склаліся абставіны, што я вымушаны быў з’ехаць.
— У сацыяльных сетках, ды і ў СМІ таксама, раз-пораз узнікае сітуацыя, калі беларусы, якія пакінулі радзіму і тыя, хто застаўся там, выказваюць адны адным нейкія крыўды, дыскутуюць пра тое, хто большы патрыёт, а хто здраднік. Што на гэты конт думаў ты і твае знаёмыя, і як лічыш зараз?
— Дзякуй Богу, што і я, і мае сябры не належаць да тых людзей, якія нейкім чынам маглі кпіць з тых, якія з’ехалі. Не было ў маім асяродку сярод тых, хто з'ехаў раней, такіх, хто цкаваў бы іншых. Для ўсіх адэкватных людзей, на маю думку, важна тое, што чалавек робіць, і тут ужо няважна дзе.
— Як адчуваеш сябе ў новым, бяспечным, месцы, якія планы і спадзяванні?
— Зараз я крыху прыходжу ў сябе, паволі набываю душэўную раўнавагу, з якой быў выбіты апошнімі падзеямі тыдзень таму. Зараз самае першае і неабходнае — гэта прыйсці ў сябе. Пачаў займацца наладжваннем свайго побыту і разумею, што гэта зойме пэўны час і пэўныя высілкі. Думаю, знайду ў сабе сілы, каб адаптавацца тут і працягваць сваю праваабарончую справу. Камунікацыі засталіся, і тут лукашысты не змогуць перашкодзіць камунікаваць і аказваць дапамогу тым, хто застаецца ў краіне.
І яшчэ… Я ўсё роўна вярнуся ў Беларусь, рана ці позна.
З Расіі прыехала выкрываць «міф пра Курапаты» гісторык, якая перапісвае гісторыю Катынскага расстрэлу на карысць чэкістаў4
Каментары