Выстава берасцейца Мікалая Чурабы адкрылася ў Палацы мастацтваў да 95-годдзя мастака.
Выстава берасцейца Мікалая Чурабы адкрылася ў Палацы мастацтва да 95-годдзя мастака. Некаторыя называюць яго адных з найлепшых беларускіх мастакоў ХХ стагоддзя.
Майстар вачыма інжынера Несцера…
Брэстаўчанін Юрый Несцер асабіста ведаў майстра, бываў у гасцях у сям’і Чурабаў да смерці мастака:
– У яго ёсць цудоўны шматсэнсавы аўтапартрэт 1986 года на фоне руін Берасцейскай крэпасці, — у час супрацьстаяння дзвюх сістэмаў. Ён трымае пэндзаль трохперсцем, як бы перахрышчвае некага. Любую справу ён пачынаў з малітвы, з малітваю і заканчваў.
Са сваёй жонкай, расказвае спадар Несцер, трыццацігадовы Чураба пазнаёміўся ў Пружанах у 1943 годзе. Дзевяцідзённая жалоба фашыстаў пасля Сталінграду затрымала ў Пружанах гастрольную группу, якая рабіла спеўныя аб’езды Беласточчыны. Вось, дарэчы, тэма для гісторыкаў, кажа Юрый Несцер. Убачыў трыццацігадовы Мікалай дзевятнаццацігадовую Таню – і стала яна яму на ўсё жыццё Танюленькай.
Да гэтага Мікалай Чураба паспеў паездзіць болей на ўсход ад роднага Мінска: вучыўся ў слынным сваімі мастакамі Віцебску, потым перад самай вайной закончыў Маскоўскі мастацкі інстытут. Там вучыўся ў Фаворскага, Бруні.
…і архітэктара ды мастака Калодзіча
У вайну і апасля неяк абмінула ліха. Чураба жыў з сям’ёй у Брэсце, выкладаў графіку і пісаў карціны. Тут ён стварыў у 1959 годзе ілюстрацыі да паэмы Коласа «Новая Зямля». Ягоны вучань, а потым калега па працы ў будаўнічым інстытуце Канстанцін Калодзіч сведчыць:
– Ён і сапраўды хадзіў спяваць у царкоўным хоры. Меў вельмі добры голас, тэнар, разбіраўся ў музыцы. А маглі ж на планёрцы сказаць: што такое, дацэнт ходзіць спяваць на клірас, маглі на той час унізіць, прынізіць, выгнаць з працы.
Спадар Калодзіч член Саюзу мастакоў Беларусі. Так ён дацаняе наробак майстра:
– Алей, акварэль, гуаш, тэмпера – усё гэта ён умеў. Едзе ў тралейбусе – дастае раптам блакноцік і робіць эскіз нейкі. Ён не мог жыць без алоўка.
Мастак Калодзіч падкрэслівае рэдкае спалучэнне ў Чурабе малявальшчыка і жывапісца:
– Ён грунтаваўся менавіта на пленэрнасці. Яго вытокі гэта барбізонцы. Ён захапляўся Каро, казаў, які Каро выбітны мастак, і плюс імпрэсіяністы. Але ён не сышоў у чысты імпрэсіянізм, растворанасць, быў чалавекам формы, матэрыяльнасці. Рушчыц, Бялыніцкі‑Біруля і Чураба гэта адзін план, роўныя па сіле мастакі.
Мікалай Чураба не быў прыдворны мастак, браў толькі працай, кажа спадар Калодзіч. Хто жыў у сталіцы, каму спрыялі ўсялякія Машэравы ды Слюньковы, сталі народнымі мастакамі. А Чурабу беларусы праваронілі. Дык няхай бы цяпер, праз дзесяць гадоў пасля смерці, школу мастацкую назвалі яго іменем альбо залу Чурабы адчынілі ў музеі, кажа спадар Калодзіч.
Напрыканцы ён паказвае ў каталогу яркі пейзаж: поле з макамі. Вось, кажа, хіба можна паверыць, што чалавек намаляваў такое ў 84 гады.
Менчукі, збірайцеся на сустрэчу з Чурабам
У глухія сямідзясятыя з плямай жыцця пад акупацыяй і спеваў на клірасе Мікалай Чураба падпісвае свае карціны па‑беларуску. Яшчэ адна рысачка самадастатковасці і непрыдворнасці.
Многія мае знаёмыя, хто ведаў нядаўна‑такі памерлага Майстра, помняць яго за працай: на Белым возеры за эскізамі, у Брэсцкай крэпасці альбо ў маляўнічых ваколіцах Берасьця на пленэры. Намаляваныя сотні карцінаў, часткай яны разышліся па прыватных зборах і фондах скрозь па свеце, нейкую частку трое дзяцей Чурабы, якія лучныя з мастацтвам прафесійна і пакліканнем, трымаюць у полі зроку і могуць сабраць дзеля такога выпадка, як выстава.
На выставе ў Брэсце былі прадстаўленыя каля сотні палотнаў, эстампаў, малюнкаў. Ад 18 сакавіка частка іх выстаўленая ў Палацы мастацтваў на вуліцы Казлова, 7. Не прамінеце наведаць!
Каментары