Вядомы рэжысёр Мікалай Халезін у выпуску ТОКу расказаў пра закуліссе працэсу прыняцця санкцый і выказаў меркаванне, ці правільна, што начальнікаў беларускіх калоній не пускаюць у Еўрасаюз.
Па словах Халезіна, ён быў сярод тых людзей, якія ў 2011 годзе прымалі актыўны ўдзел у працэсе выпрацоўкі механізму міжнароднага ціску на рэжым Лукашэнкі. Асаблівую ролю ў гэтым адыгралі перамовы ў Вашынгтоне.
«Дзіўная гісторыя, бо, паводле логікі, я не павінен быў у гэтым знаходзіцца. Гэта адбылося ў студзені 2011 года. Усе апынуліся ў турме пасля выбараў 2010 года. Мы збеглі ў навагоднюю ноч з краіны, і 3 студзеня ў нас пачыналіся гастролі ў Нью-Ёрку. (…) Прыехалі туды, і ўсе сябры аказаліся ў турме. (…)
І паколькі мы ў палітыцы даўно, і сяброў вялізная колькасць у розных краінах сярод палітыкаў, то мы зразумелі, што патрэбны нейкі ціск на рэжым, каб пачалі вызваляць палітвязняў.
Мы паехалі ў Вашынгтон, па ўсіх сябрах, і дабраліся да Хілары Клінтан, якая была тады кіраўніком Дзярждэпартамента, і дамовіліся аб санкцыях».
Як згадвае Халезін, санкцыі былі ўведзены «вельмі хутка, літаральна, напэўна, за тры тыдні, з пачатку перамоваў» і паказалі сваю эфектыўнасць. Лукашэнка «не ўсіх адразу, але паступова пачаў вызваляць. Большасць не дасядзелі сваіх тэрмінаў».
У 2020-м годзе, па словах рэжысёра, яны зноў звярнуліся да механізму санкцый і пачалі яго прабіваць, «але ўжо на іншым узроўні»:
«Мы адначасова супрацоўнічалі і з брытанскім МЗС, і з Дзярждэпартаментам ЗША, і з МЗС розных краін, з парламентамі і гэтак далей».
Навошта начальніка бабруйскай калоніі не пускаюць у ЕС
На погляд Мікалая Халезіна, часам санкцыі носяць сімвалічны характар, бо чалавек, які пад іх патрапіў, насамрэч нічога не губляе. Так, напрыклад, начальніку бабруйскай калоніі забаронены ўезд у ЕС. Але ён і да гэтага туды не ездзіў.
«Гэта стэрэатыпнае мысленне еўрапейскіх чыноўнікаў. Я ўвогуле не вельмі разумею, калі санкцыі ўводзяцца супраць суддзяў і іншага. Яны нікуды не ездзяць, і яны нікуды і не паедуць».
Халезін прапануе:
«Вазьмі тады і ўвядзі па найменні прафесіі. Беларускія суддзі — віза бан. Усе. І тады ты разумееш, што так, бо яны ў той судовай сістэме, якая прымае палітычныя рашэнні. Таму яны ўсе павінны быць. Сілавікі таксама ўсе павінны быць».
Аднак, як заўважае Халезін, такога няма. Ён тлумачыць гэта тым, што пры выпрацоўцы санкцый адносна Беларусі выкарыстоўваецца агульны падыход, які дзейнічае для большасці краін, але не ўлічвае спецыфіку аўтарытарных рэжымаў.
«Яны пачынаюць працаваць як, дапусцім, працуюць па санкцыях з якімі-небудзь краінамі, дзе няма дыктатуры. І вось чалавеку там «віза бан» — рэальна вялікае пакаранне. Ён рэальна сябе адчувае ўшчэмленым. А яны бяруць гэты ж механізм і ўжываюць яго да дыктатуры, дзе ўвогуле іншая гісторыя».
У выніку ўводзіцца шмат санкцый, якія не працуюць. Пры гэтым яны яшчэ і сінхранізуюцца з іншымі краінамі:
«Адна справа, калі ты сінхранізуеш, дапусцім, санкцыі супраць калію. А іншая справа, калі ты сінхранізуеш, уводзіш санкцыі па начальніку бабруйскай калоніі. Дзіўна ўвогуле. І туды ж уваходзяць яшчэ Канада і Аўстралія! То-бок, ён не паедзе ў Аўстралію».
У той жа час Халезін лічыць, што трэба «больш сур'ёзна працаваць па эканамічных санкцыях». З-за адсутнасці глабальнай экспертызы часам пад іх трапляюць бізнэсмены, якія не маюць дачынення да палітычнага рэжыму:
«Было такое, калі заганялі пад санкцыі якога-небудзь бізнэсмена. У ягоных структурах працуе 10 тысяч чалавек звычайных беларусаў.
Як аказалася, ён усе свае кантракты атрымліваў праз тэндары. Вось вы яго чаго чапаеце? Насамрэч ён проста бізнэсмен.
Ну так, ён працуе пры дыктатуры, так бывае. Але ты ўдарыў па 10 тысячам чалавек, якія ўвогуле ніякага дачынення не маюць. Ну так, яны плацяць падаткі дыктатуры. А што ім рабіць? Памерці?»
Глядзіце цалкам:
Халезін: Рашэнне Бабарыкі пайсці ў прэзідэнты — гэта пошук сэнсу жыцця пасля смерці жонкі
Халезін: Машэнскі — таленавіты бізнэсмен, за кошт гэтага жыве цэлы рэгіён
Навошта Пяткевіч вярнулі ў Адміністрацыю Лукашэнкі? Версія Халезіна
Хілары Клінтан напісала новую кнігу, у якой згадала пра Беларусь і Ціханоўскую
Бунт у 2020-м, уцёкі зняволеных. Чым вядома калонія ў Бабруйску — самая вялікая ў Беларусі
Каментары