У Мінадукацыі ўжо працуюць над унясеннем навацый, аднак сённяшніх студэнтаў яны не закрануць. Tochka.by сабрала самыя распаўсюджаныя пытанні па ўвядзенні размеркавання для платнікаў і папрасіла Мінадукацыі на іх адказаць.
Чаму платнікаў хочуць размеркаваць
Як не раз падкрэслівалі ў Мінадукацыі, студэнты-платнікі цяпер кампенсуюць не больш за 50-70% ад поўнага кошту свайго навучання. Астатнія выдаткі кампенсуюць ВНУ і сярэднія спецыяльныя навучальныя ўстановы (ССНУ).
«Ва ўстановах адукацыі для бюджэтнікаў і платнікаў ствараюцца роўныя ўмовы. Пры навучанні яны ў аднолькавым аб'ёме асвойваюць адукацыйную праграму па абранай спецыяльнасці, такім чынам, і права на атрыманне практычнага досведу на першым працоўным месцы таксама павінна быць ва ўсіх», — запэўнівае начальнік Галоўнага ўпраўлення прафесійнай адукацыі Мінадукацыі Сяргей Пішчоў.
Паводле яго слоў, накіраванне выпускнікоў на першае працоўнае месца — не павіннасць або катарга, а добрая сацыяльная гарантыя для маладых спецыялістаў у нашай краіне.
«Накіраванне выпускнікоў трэба разглядаць як практыкаарыентаваны працяг навучання, але ўжо на першым працоўным месцы пад кіраўніцтвам добрых спецыялістаў», — адзначае Сяргей Пішчоў.
Па звестках ведамства, штогод у Беларусі па ўласным жаданні размяркоўваюцца каля 2000 студэнтаў-платнікаў. Яны атрымліваюць усе прэферэнцыі маладога спецыяліста гэтак жа, як і тыя, хто атрымаў адукацыю за кошт бюджэту.
Якіх спецыялістаў-платнікаў размяркуюць
Плануецца, што абавязковае накіраванне на працу пасля навучання закране не толькі выпускнікоў ВНУ, але і ССНУ, прычым амаль па ўсіх спецыяльнасцях. За выключэннем выпускнікоў медыцынскіх універсітэтаў.
«Цяпер незалежна ад формы атрымання вышэйшай адукацыі (будзе гэта бюджэт або платнае) выпускнікі медыцынскіх спецыяльнасцяў абавязаны прайсці інтэрнатуру для магчымасці ў далейшым атрымаць кваліфікацыю доктара. Гэта абавязковая ўмова для далейшай працы ў медустановах», — распавядае Сяргей Пішчоў.
«Мы бачым неабходнасць пашырэння гэтай паспяховай практыкі і на іншыя спецыяльнасці, бо пасля асваення адукацыйнай праграмы ва ўстанове адукацыі спецыяліст павінен атрымаць і добрыя практычныя навыкі ва ўмовах арганізацыі-заказчыка, каб цалкам завяршыць навучанне і ўвайсці ў прафесію, якую ён абраў пры паступленні ў ВНУ або каледж,» — падкрэсліваюць у міністэрстве.
Пры гэтым, адзначаюць у ведамстве, тэрмін атрымання вышэйшай адукацыі ў Беларусі не зменіцца: падрыхтоўка спецыялістаў у ВНУ будзе і далей доўжыцца чатыры-пяць гадоў у залежнасці ад розных стандартаў.
Ці застанецца магчымасць атрымаць свабодны дыплом
Так, такая магчымасць у выпускнікоў застанецца. Плануецца, што для атрымання свабоднага дыплома студэнту неабходна будзе пакрыць поўную суму панесеных дзяржавай выдаткаў на навучанне.
Гэта значыць, не 50-70%, як цяпер робяць платнікі, а ўсе 100%.
Спецыяльнасці, на якія ВНУ будуць прымаць абітурыентаў з магчымасцю поўнага пакрыцця выдаткаў на навучанне, вызначаць універсітэты па ўзгадненні з заснавальнікамі і Мінадукацыі.
«Але трэба разумець, што пасля заканчэння ВНУ або ССНУ працаўладкаванне па абранай спецыяльнасці з'яўляецца неабходным этапам станаўлення і прафесійнага росту маладых спецыялістаў. Без гэтага, на мой погляд, губляецца сам сэнс атрымання прафесійнай адукацыі», — дзеліцца сваім меркаваннем Сяргей Пішчоў.
Ці зменяць лічбы прыёму для платнікаў у ВНУ
Ужо зараз кантрольныя лічбы прыёму ў ВНУ і каледжы фарміруюць на аснове патрэб заказчыкаў кадраў, удакладняюць у Мінадукацыі.
Інакш кажучы, у колькіх спецыялістах зацікаўлена эканоміка краіны, столькіх выпускнікоў і павінна падрыхтаваць установа адукацыі.
Праўда, не заўсёды патрэбы прадпрыемстваў супадаюць з жаданнямі абітурыентаў. Таму ў фарміраванні колькасці платных месцаў улічвалі і запатрабаванасць спецыяльнасці ў моладзі.
Пасля ўвядзення абавязковага размеркавання для выпускнікоў-платнікаў лічбы прыёму на адпаведную форму навучання могуць пералічыць. Але закране гэта не ўсе спецыяльнасці.
«У гэтым выпадку кожнае месца павінна быць забяспечана заяўкамі арганізацый-заказчыкаў, каб па заканчэнні навучання ў кожнага маладога спецыяліста была магчымасць працаўладкавацца па атрыманай ім спецыяльнасці», — тлумачыць Сяргей Пішчоў.
«Па спецыяльнасцях, якія сёння ў большай ступені патрэбныя эканоміцы, лічбы прыёму не зменяцца ў меншы бок. Па іншых — могуць быць адкарэктаваныя, каб нашы маладыя людзі, у тым ліку праз прафарыентацыйныя мерапрыемствы, паступалі на тыя спецыяльнасці, якія сапраўды патрэбныя краіне і якія дазволяць знайсці месца працаўладкавання», — дапаўняюць у Мінадукацыі.
Там падкрэсліваюць, што сёння ў Беларусі маладому спецыялісту даюць шэраг сацыяльных гарантый: не прадугледжаны выпрабавальны тэрмін, моцна абмежаваныя прычыны для звальнення, даецца працяглы працоўны адпачынак, некаторым катэгорыям выпускнікоў выплачваюць грашовую дапамогу, а ў выпадку пераезду з-за размеркавання дапамагаюць з жыллём.
Ці зменіцца кошт платнай адукацыі
Павышэння кошту адукацыі непасрэдна з-за ўвядзення гарантаванага працаўладкавання для платнікаў міністэрства не плануе. Аднак, кажуць спецыялісты, выдаткі ВНУ на навучанне студэнтаў павялічваюцца.
«Трэба разумець, чаму расце кошт навучання: сёння мы актыўна мадэрнізуем матэрыяльна-тэхнічную базу ўстаноў адукацыі. Асабліва тых, дзе рыхтуюць інжынерныя кадры, медыкаў, іншых спецыялістаў. Закупляецца сучаснае абсталяванне, адкрываюцца новыя лабараторыі і цэнтры кампетэнцый», — пералічвае спецыяліст.
Разам з тым, падкрэслівае Сяргей Пішчоў, рэзкага павышэння аплаты адукацыі ў Беларусі не адбывалася і не адбываецца.
Як хутка платнікаў пачнуць накіроўваць на працу
Зараз спецыялісты Мінадукацыі працуюць над нарматыўным замацаваннем навацый. У ведамстве запэўніваюць: новаўвядзенні прымуць толькі пасля шырокага абмеркавання з зацікаўленымі.
«Акрамя таго, мы маем намер і далей інфармаваць нашых грамадзян аб увядзенні двух гадоў абавязковай працы для студэнтаў платнай формы адукацыі», — падкрэсліваюць у Міністэрстве.
Аднак арыенціровачным тэрмінам прыняцця паправак па размеркаванні цяпер называюць 2024 год. Вучыцца па гэтых папраўках будуць тыя студэнты, якія паступяць у ВНУ або ССНУ толькі пасля ўвядзення навацый.
КДБ актыўна вярбуе палітвязняў, вызваленых па памілаванні — праваабаронцы5
Каментары