Даўгавое балота засмоктвае. Чаму чыноўнікі сёння баяцца глядзець на год-два наперад
Дзяржаўны доўг для Беларусі з кожным днём становіцца ўсё больш істотнай праблемай. Пры гэтым палітыка працы з гэтым доўгам зводзіцца да дзвюх вельмі простых формул. Першая: «нам бы дзень прастаяць, ды ноч пратрымацца». Другая: «пасля мяне — хоць патоп». Якія небяспекі гэта тоіць для Беларусі, тлумачаць у тэлеграм-канале «Нашы грошы».
Перад пазыковай пасткай
Ужо ўсе, уключаючы нават высокапастаўленых чыноўнікаў, прызнаюць, што краіна блізкая да пазыковай пасткі, а можа быць, ужо знаходзіцца ў ёй. Крэдытаў, па якіх даводзіцца плаціць, у краіны шмат, яны дарагія, і ў канчатковым выніку гэта тыя грошы, якія забіраюцца з нашай эканомікі, не ўкладаюцца ў развіццё.
Гэта тармозіць і без таго слабы рост. Па меры павелічэння пазыковай нагрузкі ў Беларусі зніжаюцца магчымасці для капіталаўкладанняў у асноўныя сродкі, гэта прыводзіць да росту іх зносу. У канчатковым выніку мы не зможам вырабляць якасныя прадукты, бо не маем фінансавых рэсурсаў на абнаўленне абсталявання.
Ды і чарговай мадэрнізацыяй па старых лякалах праблему не вырашыць. Эфект ад мінулых аказаўся вельмі сумніўны. Замест вырашэння праблемы пытанне з даўгамі адкладаецца, а прагалы, якія ўзнікаюць, затыкаюцца новымі запазычаннямі, якія робяць і без таго цяжкі доўг усё больш небяспечным для эканомікі.
Што нас чакае?
Што робяць чыноўнікі ў гэтай сітуацыі? Мяркуючы па рашэннях, якія яны прымаюць, проста імкнуцца не думаць, што будзе заўтра.
У наступным годзе краіне прыйдзецца выплаціць па дзяржаўных даўгах 10 млрд рублёў або каля $ 4 млрд. Нават міністр фінансаў адзначае, што гэта на 2 млрд больш, чым у 2021-м.
Але гэта толькі пачатак складанасцяў, якія нас чакаюць. Гэты год быў адзначаны «экспартным цудам», які паступова здзімаецца, і санкцыямі, якія пакуль не пачалі працаваць у поўную сілу. А што будзе ў наступным?
У 2022-м, відавочна, сыдуцца адразу некалькі негатыўных фактараў. Пазначанае падзенне экспарту будзе пагоршанае санкцыямі. І ў гэтых умовах аддаваць па атрыманых раней крэдытах трэба будзе значна больш!
Надрукаваць грошы, каб аддаць даўгі, не выйдзе, таму што крэдыты ўрад браў у валюце. Выдаткі рэспубліканскага бюджэту на наступны год — 30 млрд рублёў (бюджэт фарміруецца з дэфіцытам у 3 млрд). Для супастаўлення — на выплаты дзяржаўнай запазычанасці сыдзе сума, эквівалентная траціне рэспубліканскага бюджэту.
Без зменаў будзе толькі горш
Калі зазірнуць у 2023 год і пазней, становіцца зразумела, што будзе толькі горш. Гэта нагадвае карціну «дзявяты вал», калі за адной страшнай хваляй нас накрывае яшчэ большая. Напрыклад, у 2023 годзе Беларусі спатрэбіцца выплаціць яшчэ больш — каля $ 4,7 млрд. Беларусам давядзецца аддаваць усё большую долю заробленага, каб выплачваць крэдыты, якія набраў урад.
Без зменаў працэс і далей будзе закальцоўвацца па формуле «ўзяць крэдыт, каб аддаць крэдыт». У выніку выходзіць, што адзін з галоўных фінансавых клопатаў урада ў найбліжэйшыя гады — праца па пастаянным рэфінансаванні даўгоў. Пры гэтым магчымасці знайсці сродкі дзесьці яшчэ, акрамя як у Расіі, наўрад ці знойдуцца.
А гэта ж яшчэ мы не згадалі даўгі, якія набралі дзяржпрадпрыемствы пад дзяржаўныя гарантыі. Пры пагаршэнні стану эканомікі расце верагоднасць таго, што і дзяржпрадпрыемствы не змогуць вяртаць запазычанні, і яны немінуча лягуць на бюджэт.
І пра гэтыя даўгі з занепакоенасцю пачынаюць казаць у Расіі, разумеючы, што перспектыва атрымаць свае грошы назад становіцца ўсё больш нявызначанай.
Ці ёсць добрыя навіны?
Гэтым разам — ніводнай. У любым выпадку прыйдзецца выбіраць паміж некалькімі вельмі дрэннымі варыянтамі. Палітычная незалежнасць Беларусі ўжо сёння выглядае як насмешка. Вялікая небяспека, што вельмі хутка ў Маскву сыдуць і ўсе эканамічныя рычагі ўплыву.
Беларусь хоча ўзяць у Расіі $3,5 мільярда. Навошта? Гэта выратуе эканоміку?
Мінфін прызнаў цяжкасці з рэфінансаваннем дзяржаўнага доўгу. Грошы хочуць узяць у Еўразійскага фонду стабілізацыі і развіцця
Папулярны тыктокер з Расіі тусіць у дарагіх рэстаранах Мінска: «Быццам бамжу падалі. Жарыце, на здароўе»24
Каментары