У нашай краіне, дзе можа абваліцца столь у Нацыянальнай філярмоніі, дзе ўжо чвэрць стагодзьдзя ня могуць дакончыць рэканструкцыю Нацыянальнага музэю, а пэрспэктыва пабудовы Нацыянальнае бібліятэкі губляецца ў тумане далёкае будучыні, гаварыць пра меншыя праблемы нібы й не прынята.
Напрыклад, каго ў Беларусі можа цікавіць праблема плягіяту?
Найперш саміх пацярпелых — творцаў, плёнам працы якіх скарысталіся бязь іх ведама. Зусім невялікая, здавалася б, купка людзей. Але здабыткі плягіяту мусяць спажываць мільёны людзей. Ад гімнаў да этыкетак, ад фатаздымкаў да рэклямных слоганаў, ад паштовак да відэа...
Што ж такое плягіят? Гэта слова паходзіць з лаціны: plagiatus — украдзены; plagium — крадзеж. Плягіят — гэта прысабечваньне чужога твору, творчай ідэі або задумы, памнажэньне яго пад сваім прозьвішчам, запазычаньне з чужых твораў, апублікаванае як арыгінальнае; літаратурны, мастацкі, навуковы крадзеж. Калі яшчэ прасьцей, плягіят — злачынства, што прыносіць злодзею прыбытак.
У Беларусі «не прынята» скандаліць. Людзі аддаюць перавагу пэрсанальным кантактам. У гэткім закулісным рэчышчы былі вырашаныя дзясяткі справаў, што тычыліся плягіяту. І ў тым ёсьць свая рацыя. Бо пацярпелы эканоміць багата часу й нэрваў, а вінаваты беражэ свой імідж. Разам эканомяць грошы на судовых выдатках.
Дзяніс Раманюк і фабрыка «Камунарка»
Гэтак вырашыў сваю праблему мастак і выдавец Дзяніс Раманюк. Фабрыка «Камунарка», не спытаўшы дазволу ў сям’і, зьмяшчала малюнкі ягонага бацькі, Міхася Раманюка, на сваёй прадукцыі. Спадкаемцам прасьцей было ўсё вырашыць праз тэлефон, чым рабіць шоў з судом.
У гэткі ж спосаб быў гатовы ўзгодніць свае прэтэнзіі й славуты фотамастак Анатоль Кляшчук. Але здарылася загваздка: патэнцыйны адказчык не зразумеў наагул, чаго хоча творца. А ён хацеў, каб выдавец кнігі, які выкарыстаў без дазволу аўтара здымак для аздабленьня вокладкі, прызнаў хоць бы сам факт некарэктных паводзінаў. Цяпер сп.Кляшчук паспрабуе давесьці сваю рацыю ў судзе.
Поўны варыянт артыкулу глядзіце ў газэце "Нашa Ніва".
Сяргей Харэўскі
