Шупашкар, а не Чэбаксары. Іжкар, а не Іжэўск. Чаму беларусам варта пісаць геаграфічныя назвы расійскіх аўтаномій так
Беларусам не трэба бяздумна капіраваць геаграфічныя назвы з рускай. Мова мае права кіравацца ўласнымі нормамі, а не пераймаць чужародныя спалучэнні літар. Да таго ж з русіфікаванымі назвамі ці не наследуем мы каланіяльнае мысленне, задаецца ў Фэйсбуку пытаннем паэтка Наста Кудасава.
«У чарговы раз задумалася, як правільна перакладаць на беларускую імёны ўласныя, дапусцім, назвы гарадоў і рэчак. Калі ў арыгінале ў мяне стаіць рака ЛюкмЫ (так яна называецца па-удмурцку і працякае акурат ва Удмурціі), а па-руску яна называецца Лéкма, то ці абавязаная я кіравацца рускім варыянтам? Я пакінула Люкмы, не бачу нагоды браць у памагатыя мову-пасярэдніка. Але магчыма, я памыляюся і ёсць нейкія ўніверсальныя міжнародныя нормы, якія абавязваюць выкарыстоўваць рускі варыянт? Гэта не іронія, я сапраўды не ведаю, мне цікава», — піша Наста.
Яна прыводзіць прыклад з Шупашкарам — сталіцай Чувашыі.
«Я не люблю слова «Чэбаксары», бо гэта проста руская транскрыпцыя чувашскага слова, між іншым, старажытнага і вельмі прыгожага, як па мне. Да таго ж, чувашская — дзяржаўная мова гэтай краіны, хіба не ёй трэба найперш кіравацца, гаворачы пра Чувашыю? Ладна, мо для рускага чалавека такая артыкуляцыя больш зручная.
Але хіба арганічна, хіба зручна гучыць «Чабаксары» па-беларуску? Ну зусім жа не. Хіба Шупашкар не больш мілагучны? І скланяецца нармальна, і фанетычна прымальны для беларускага маўлення. Тое ж самае з Іжкарам.
Але вось зноў чытаю сёння ў навінах, што «у Чабаксарах двое маладых людзей зламалі літару Z». Або «у Іжэўску спалілі ваенкамат». І ўсё гэта, як правіла, паважаныя беларускія выданні пішуць», — абураецца Наста.
Але справа, зазначае Кудасава, не толькі ў мілагучнасці.
«Можа, варта задумацца, ці не наследуем мы каланіяльнае мысленне разам з русіфікаванымі назвамі», — дадае яна.
Кожная мова мае права кіравацца ўласнымі нормамі. «Хіба наша мова не можа жыць акурат паводле ўласных нормаў? А не капіраваць бяздумна з рускай абсалютна чужародныя нам спалучэнні літар?» — задае пытанне Наста.
Яна прыводзіць у прыклад нядаўняе галасаванне па перайменаванні кіеўскіх вуліц.
«Вуліцу Іжэўскую перайменавалі ў Іжкарскую. Ну проста з языка знялі, што называецца))) Значыць, можна, калі захацець. Варта быць больш уважлівымі да іншых народаў, калі мы плануем жыць у іншым свеце з іншай палітычнай мапай, праўда ж? Можна пачаць з такіх простых рэчаў. Іжкар, Шупашкар, Петраской…» — піша паэтка.
Кавід забраў у Беларусі 90 тысяч жыццяў, а не 7 тысяч, як сцвярджалі ўлады14
Каментары