1 сакавіка спаўняецца 65 гадоў гісторыку Анатолю Сідарэвічу. Гэта чалавек-энцыклапедыя: даследчык нацыянальнага руху ХХ стагоддзя, адзін з адраджальнікаў беларускайсацыял-дэмакратыі .
Анатоль Сідарэвіч нарадзіўся на хутары Доўгі Лес на Піншчыне. Са снежня 1966 ён працаваў у раённай газеце «Савецкае Палессе» (Ганцавічы).
У 1967 на працоўным стале Сідарэвіча былі знойдзеныя ягоныя дзённікі, дзе ўтрымлівалася крытыка ленінізму і Леніна. Тады вольнадумства каштавала аўтару звальнення з працы.
Сідарэвіч падтрымліваў актыўныя сувязі з мінскімі дэмакратычнымі коламі, перш за ўсё з такімі людзьмі, як Алесь Разанаў, Віктар Ярац, Леў Барташ… Улетку 1968 яго зноў звольнілі з працы, на гэты раз у сельскім клубе.
У жніўні 1968 Сідарэвіч адкрыта выказваўся супраць акупацыі савецкімі войскамі Чэхаславакіі.Тады яго прывезлі ў Баранавіцкае аддзяленне КГБ для «прафілактычнай размовы», далі папярэджанне за «антысавецкую агітацыю» і «падтрымку замежнай контрарэвалюцыі».
Калі ў верасні 1968 Сідарэвіч захварэў на запаленне лёгкіх,
яго з Ганцавічаў падманным шляхам перавезлі ў псіхіятрычнае аддзяленнеСідарэвіч выйшаў з псіхіятрычнага аддзялення толькі ў студзені 1969. Але і надалей ён быў пад наглядам КГБ і карнай псіхіятрыі.2-й Мінскай клінічнай лякарні.
Чалавеку з таўром псіхічна хворага цяжка было знайсці працу, дапамогу ён атрымаў тады ад многіх дзячоў беларускае культуры, перш за ўсё ад пісьменьніка Янкі Брыля, журналіста і літаратара Міхася Тычыны.
Сідарэвіч уладкоўваўся ў вясковыя школы і раённыя газэты, але мала дзе яму давалі працаваць працяглы час.
У
у 1973 уваходзіць у кантакт з «Акадэмічным асяродкам».Заслуга Сідарэвіча для незалежнай грамадскай думкі Беларусі палягае на тым, што ён шмат у чым ініцыяваў дыскусію паміж «культурнікамі» і «палітыкамі».
У 1981–1985 працаваў загадчыкам аддзела крытыкі штотыднёвіка «Літаратура і мастацтва», у 1987–1992 узначальваў літаратурны аддзел часопісу «Крыніца».У
1980-я Сідарэвіч стаў заўважным публіцыстам і літаратурным крытыкам.
Даследуе старонкі гісторыі Беларусі XX стагоддзя, забароненыя ў савецкай гістарыяграфіі — узнікненне БНР, дзейнасць братоў Луцкевічаў.
Сідарэвіч быў сярод удзельнікаў Устаноўчай канферэнцыі «Мартыралогу Беларусі»,
выступаў з рэфератам аб суверэнітэце на Устаноўчым з’ездзе БНФ, стаў адным з заснавальнікаў адроджанае БеларускаеСацыял-Дэмакратычнае Грамады.
Рэдакцыя НН далучаецца да віншаванняў і зычыць спадару Анатолю здароўя, моцы і творчага натхнення.
Чытайце таксама. Публікацыі Анатоля Сідарэвіча ў НН:
Малавядомая гісторыя: грошы для Леніна
«Мала іх павесіць…», або Як лёгка чалавека можна зрабіць бесчалавечным
Рэканструкцыя адной забастоўкі
Загадкавая гібель Мікалая Галадзеда
«Рэвалюцыю рабілі чыстыя сэрцам рамантыкі, якія паверылі дэмагогам»
Смутак па Ідыліі: сёння спаўняецца 90 гадоў пісьменніцы Алене Васілевіч
Запалоханыя: ці можна на іх хоць трохі спадзявацца?
Беларуская дзяржаўнасць паўстала насуперак, а не дзякуючы бальшавікам
Цяпер чытаюць
Бабарыка тры хвіліны адказваў на пытанне, чый Крым. Так і не адказаў89
Каментары